Memoires 1995-A

[p. 155]

[Amsterdam (vervolg)]

de naam van Shell te behouden. Het is de eerste keer dat ik het met die man eens ben.

Casper kwam langs. Hij wordt op 26 juni 47 jaar. Hij is, nu het uit is met Elvira, alleen nog geïnteresseerd in jonge vrouwen. Hij zal de kinderen meenemen naar de Grand Canyon en Los Angeles. Het gaat goed op zijn werk, maar hij mist de ‘gezelligheid’. Hij zal waarschijnlijk wel weer trouwen. Ik liet hem het interview op at5 zien. Hij lachte veel. Het gaat goed met hem. Hij had vis gehaald en bracht wijn mee, waardoor mijn blaas in de shit raakte. Moest steeds weg. Nu is het weer in orde.

20 juni 1995

Bung Karno overleed vijftien jaar geleden. Ik belde Joesoef Isak in Djakarta, die vertelde dat generaal Suhario veel kopieën van mijn brochure had gemaakt en ‘heel Djakarta leest het.’

Ik moet het werken aan mijn Memoires weer oppakken, maar het kost me moeite.

Hans Lonis kwam vanochtend negatieven ophalen met Sukarno erop, en bracht vanmiddag al de afdrukken. Hij wilde geen geld voor zijn werk, omdat ik hem Persona Non Grata en Bon Voyage, Majesteit had gegeven. Hij probeerde me zover te krijgen hem voor te stellen bij Story om als fotograaf mee te gaan naar Indonesië. Dat kan niet, daar kan ik hem niet bij helpen. Shell is door de knieën gegaan. Lang leve Greenpeace. Het olieplatform zal niet in zee worden gedumpt.

In Adonis was de televisie weer aan in de darkroom, dus dat was niks. Maar wat erger is: al het vertrouwde personeel is ontslagen. Erg jammer.

21 juni 1995

Mams verjaardag. Zij zou 97 zijn geworden.

Ik ontmoette Auke Kok bij hp/De Tijd. Lekkere kerel, lekkere bek, getrouwd. Mijn verhaal over Sukarno wordt een omslagreportage. Over geld werd, als gewoonlijk in dit land, met geen woord gerept. Ik vroeg 2.500 gulden. Zure gezichten. Oké, 2.000 en ik lever er foto's bij. Auke vond mijn artikel ‘strak geschreven’. Ik wil het geld voor Peters reis naar Nederland bestemmen.

Oud-ambassadeur Sukrisno belde. Hij waarschuwde me dat opnieuw naar Djakarta gaan, voor mij gevaarlijk kan zijn. Ik sprak dat tegen: als minister Alatas groen licht geeft, beschouw ik mezelf als veilig in Suhartoland.

Eduard ging mee naar het feestje van Evert Santegoeds, met ty-

[p. 156]

pes als Frank Govers en consorten. We vonden het maar niets en zijn weer snel vertrokken. Ed kent Robert, de Indische jongen van Evert, al van tien jaar geleden en vindt hem een valse nicht.

22 juni 1995

Nieuwe Revu heeft het interview met mij gepubliceerd.¹⁵² Ik vind het heel behoorlijk en de foto's zijn oké. Op het feestje gisteren bleek dat Santegoeds en andere gasten het al gelezen hadden, terwijl ik het nog niet had gezien. Het was ook de eerste keer dat in de media naar buiten was gekomen dat Santegoeds bij Privé vier ton verdiende. Santegoeds had een scherp verhaal tegen de rvd en Van Vonderen geschreven. Al met al weet ik zeker dat ik niet tot de societykliek van Story wil gaan behoren.

at5 is door Het Parool overgenomen. Dat is dus ook het einde van mijn interviews daar.

Vermeer kwam met verontschuldigingen voor het weinige contact. Hij was drie weken ondergesneeuwd, want zijn secretaresse was getrouwd, ‘en de ander kan niets.’

Jurgens had een week geleden aangedrongen op een gesprek tussen Vermeer en Den Hertog, maar Vermeer had nog niets gehoord, dus Den Hertog heeft niet de opdracht gekregen iets te regelen. Er wordt dus dubbelspel gespeeld. Maar Vermeer zal met Den Hertog in contact gaan, ‘in opdracht van de cliënt’ heet dat dan nota bene.

Vermeer had de brochure gelezen en vond deze voortreffelijk. En tot mijn verrassing wil Vermeer prinses Margriet horen. Hij heeft gelijk, maar wat moeten we dan met Pieter Broertjes? ‘Van Vonderen is afgeschoten als voorlichtster van het koningshuis, want zij had dat nooit mogen zeggen,’ zei Vermeer. Nu dus dat weer.

Ik heb Peter blij gemaakt door hem te melden dat er nu 3.000 gulden voor hem beschikbaar is. Dat die broers en zussen van hem, die zo veel van hem houden, nu niet even een collecte houden, dat begrijp ik niet. Peter zei in bed veel te liggen piekeren dat hij op een schoen en een slof naar Tilburg moet gaan.

152 Zie bijlage 72.

23 juni 1995

Ik hoor een Frans liedje en de triestheid zet in. Ik denk aan Richard Thieulliette en vraag me af wat ik zou kunnen schrijven om een monument te creëren voor het trieste levensverhaal

[p. 157]

van die jongen. En dan de andere Richard, van Menno, die vroeg om een doodsprik. Hoeveel moet je geleden hebben om dat punt te bereiken?

Ik had een uitstekende ontmoeting met Evert Santegoeds in Barbizon. Hij kwam op zijn nieuwe fiets, die Robert voor hem had gekocht. Hij vroeg of ik een stuk over Claus wilde schrijven. Dat had ik niet verwacht, maar dat ga ik natuurlijk doen. Santegoeds begreep direct dat als ik geen visum krijg BuZa erachter zit. Evert zei dat hij de advocaten van vnu in zou schakelen als de rvd mij niet zou toestaan mee te gaan met Beatrix. Ik vertelde hem ook over de uitnodigingen die ik niet kreeg in Canada en liet hem de verklaring van Pieter Broertjes over Van Vonderen zien. Hij dacht dat zij dat gezegd zou hebben omdat ik voor Story mee was, maar dat geloof ik niet. Evert vond dat ik het in de publiciteit zou moeten brengen, maar hoe gaat Broertjes reageren? Ik ben bang dat ik dan de Volkskrant verlies. Hij zei dat de verkoop was opgelopen tot 51.000 exemplaren, maar dat de rvd nogal scherp tegen ze was geworden. Beatrix zou tegen Van Vonderen hebben gezegd dat zij haar plaats niet kent. Ik zei Evert dat we de affaire met Margriet over de telefoon sitting duck moesten noemen.

24 juni 1995

Er is bonje uitgebroken tussen minister van Justitie, Winnie Sorgdrager, en het college van procureurs-generaal in Den Haag, met Docters van Leeuwen op de bok. Geen wonder. Het gaat over drugstransporten onder regie van Justitie op basis van de theorie dat men drughandelaren het snelste via de drugshandel vangt.

Hugo Camps interviewde Martin van Amerongen van De Groene Amsterdammer onder de titel: de koningin verkoopt alleen kanariewijsheden.¹⁵³ Hij vindt dat ‘Beatrix met meer scepsis moet worden gevolgd. Met haar plastictheorieën van de laatste tijd koop je geen cent. Goed zijn voor elkaar, ja, dat zegt mijn kleine teen ook.’ Hij heeft een boekje over Pierre Vinken geschreven bij diens afscheid als topmanager van Elsevier.¹⁵⁴

Vermeer is eindelijk tot actie over gegaan. Hij heeft een brief klaarliggen voor Punt en Den Hertog over de getuigenverhoren.¹⁵⁵ Ik heb hem meteen een fax gestuurd om nogmaals met hem te overleggen over de te volgen strategie.

153 Elsevier, 17 juni 1995.

154 Martin van Amerongen, PJV, Reed Elsevier, Amsterdam, 1995.

155 Zie bijlage 73.

[p. 158]

25 juni 1995

Ik heb het verhaal over Claus af wat Evert Santegoeds voor Story wilde hebben. Ik deed het bij hem thuis in de bus.

Liep tegen St. John Nixon aan, nu 77 jaar, indertijd het internaatshoofd op Nijenrode. Hij is altijd belangstellend en aardig. Wist niet dat we maar 7 jaar schelen. Hij had genoten van het interview op at5.

Gerrit Jan Wolffensperger belde. Dat mijn zaak zes maanden had stilgelegen, lag geheel aan Vermeer, die hem en Erik Jurgens op geen enkele brief had geantwoord. Jurgens was hierover gepikeerd. Vermeer is soms een beetje gek, daar waarschuwde Pieter Lakeman zelfs voor. Ik zond een vriendelijke fax aan Vermeer. Als ik een betalende cliënt was geweest, zou ik hem op zijn lazer hebben gegeven.

Peter van Ees kwam vanavond langs. Hij werkt samen met Marcelle Mettes en Martine Kamsma aan een werkstuk waarvoor ze mij hebben gesproken over de groep Rijkens. Die jongen is slim. BuZa wilde de map met het Adres aan de Staten Generaal uit 1957 niet ter inzage geven, met het oog op de schade die hierdoor aan Luns en nog levende ex-medewerkers van Buza kon worden berokkend...¹⁵⁶ Hoe zit het met de schade die mij werd berokkend, godverdomme! Hun docent is Cees Wiebes - die mijn telefoonnummer had gevraagd. Peter van Ees had zelfs naar mijn film voor de nos over jfk-medewerkers gekeken.¹⁵⁷ Pieter de Vink had tegen hem gezegd dat Luns had gelogen.

156 Zie ook Memoires 1953-1957.

157 Zie ook Memoires 1968-1970

26 juni 1995

Evert heeft nog niet gereageerd op mijn stuk over Claus. Dat vind ik toch vreemd.

Vermeer laat weten woensdag een ontmoeting met Den Hertog te zullen hebben. Hij is weer actief. Hij wilde Margriet pas horen nadat Pieter Broertjes en Jessa van Vonderen ‘de prinses tegen de muur hebben geplakt.’ Ik ben het niet eens met zijn volgorde van verhoren en heb hem nogmaals geschreven hoe ik er over denk.¹⁵⁸

Jan Willem van Cruysen belde dat Santegoeds laaiend enthousiast is over mijn artikel over Claus. Waarom belt hij naar Jan Willem en niet naar mij?

Er is een aanslag op Moebarak gepleegd, die mislukte. Dat is een ramp voor het Nabije Oosten en de wereld, want die man

158 Zie bijlage 74.

[p. 159]

zit helemaal op de verkeerde lijn. Hij laat zich door Washington omkopen. Hoe is het mogelijk? Die man is niet weg te krijgen via vrije verkiezingen. Een kogel is de enige methode. Time herinnert eraan hoe Oscar Wilde al op zijn 40ste een belangrijke schrijver was. Een paar maanden later is hij de bak ingedraaid omdat hij met jongens knoeide. Na zijn straf te hebben uitgezeten, vertrok hij naar Parijs en zag ook zijn twee zonen, Cyril en Vyvyan niet meer. Ik begrijp nooit hoe een nicht erin slaagt toch een punt bij een dame te zetten. Hoe je het ook wendt of keert, het is niet alleen oneerlijk en disrespectvol jegens jezelf, maar ook jegens de slachtoffers van een niet gemeende daad.

Netty Feldhaus van Ham zond een verslagje over de laatste nacht met Enk, wat er allemaal was gebeurd en andere details rond zijn begrafenis, wat ik allemaal liever niet lees. Het komt op mij over als ongepast en onsympathiek.

Ben zeer onrustig over de komende ontmoeting tussen Vermeer en Den Hertog. Het lijkt op aftasten richting een compromis, maar is het dit ook? Niemand krijgt van mij de machtiging een deal te maken - behalve Lakeman, en die wilde Jurgens niet.

27 juni 1995

Ik ben gisterenavond voor het eerst weer eens naar het park gegaan. Er was niet veel te doen, maar de bomen roken heerlijk. Ik heb Evert een fax gestuurd dat ik niet blij was dat ik zelf weer over geld moest beginnen. Hij reageerde gepikeerd, en zei dat ik 2.000 gulden in rekening mocht brengen. Mooi, weer 1.000 gulden voor Peter. Hij zei ook het ticket op te sturen voor het aids-diner aanstaande zondag.

De secretaris-generaal van de uno Boutros Boutros-Ghali zegt ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van de vn, dat het wereldparlement bezig is failliet te gaan. Amerika heeft er de grootste mond en is 995 miljoen dollar aan de vn schuldig.

Warren E. Burger (87), de voormalige Amerikaanse opperrechter en voorzitter van de befaamde Warren Commissie, die uit moest zoeken wie jfk hadden vermoord, is overleden. Hij en zijn commissie hebben alles bij elkaar gelogen. Hoe voelt zoiets aan het einde van de rit? Of zijn zulke mensen dit gewoon conveniently vergeten?

Erik Jurgens geeft lucht aan zijn ergernis over Vermeer en stuurde me een fax aan Vermeer mee die na twee weken nog steeds niet beantwoord is.¹⁵⁹

159 Zie bijlage 75.

[p. 160]

Vermeer schreef dat hij toch eerst Broertjes wil horen en dan pas Margriet.¹⁶⁰ Misschien heeft hij gelijk.

Winnie Sorgdrager wil dat Den Haag de vestigingsplaats wordt voor een vn-tribunaal dat oorlogsmisdadigers moet berechten.

Telefoneerde met Cees Wiebes, die zo vijandig deed dat ik hem nooit meer wil spreken.

Ik heb Peter gebeld dat hij nu 4.000 gulden heeft om naar Nederland te komen. Daar zal hij het mee moeten doen, want ik wil ook 1.000 gulden aan Wouter Kok teruggeven, als begin van de aflossing.

160 Zie bijlage 76.

28 juni 1995

hp/De Tijd heeft mijn verhaal over Sukarno op de omslag gezet.¹⁶¹ Ik ben er trots op. Ik volgde als steeds hierbij mijn geweten. Ik ben blij dat ik mijn protest tegen de reis van Beatrix toch op gezaghebbend niveau heb kunnen uiten.

Paul de Ridder belde dat Trouw een miezerig stukje heeft geschreven over Bon Voyage, Majesteit!. ‘Ze kunnen het niet laten te proberen je onderuit te halen.’¹⁶²

Ik bracht Jan Willem van Cruysen de vijf delen Memoires. Hij bedankte er niet voor, de jonkheer, en legde ze meteen naast zijn bureau op de grond. Ik vond het naar om ze daar zo te zien liggen. Ik zei hem dat Evert uit zichzelf niet over geld was begonnen en dat hij voor 3 pagina's 2.000 gulden geeft. Hij dacht dat Evert had opgeschept over de vier ton bij Privé. Hij zei dat hij met Evert zou gaan eten. Ze hebben van thuis uit blijkbaar geen basisbeleefdheden meegekregen, maar ik ben blij dat ze me niet hebben uitgenodigd.

Ik heb vandaag meer dan eens aan de ontmoeting tussen Vermeer en Den Hertog gedacht, maar ik zal me tot morgen stil houden.

Vreemd. Ed deed vorige week alsof hij totaal verbaasd was dat Vermeer naar Den Hertog zou gaan, hij bleef zelfs stil aan de telefoon. Nu is het alsof hij weet dat ze met een bespottelijk voorstel zullen komen, wat ik nooit kan accepteren. Dat schrijf ik nu, 21:30 uur, een dag voordat ik Vermeer weer zie.

161 Zie bijlage 77.

162 Zie bijlage 78.

29 juni 1995

De Volkskrant heeft eerst een verhaal over een voetbalclub in Deventer en maakt daarna melding van mijn verhaal in hp/De

[p. 161]

Tijd. En dat noemen ze dan een serieuze krant! Ik heb Broertjes hier zo aardig mogelijk over geschreven.¹⁶³

Vermeer is voor niets naar Den Hertog gegaan. Hij had gelijk. Er is geen ruimte voor een bemiddeling inzake 40 jaar tegenwerking van de Staat. Dus weer een half jaar verloren. De Staat zal nooit schuld erkennen. De Staat is bovendien tegen een bemiddeling door oud-rechter Asscher. De hele episode Asscher was nep, van A tot Z. Den Hertog was van mening dat een ordentelijke registeraccountant de werkelijk geleden schade diende te laten uitzoeken. Een schade van 1,6 miljoen was volstrekt onbespreekbaar.

‘Dan moeten we Pieter Broertjes maar opofferen,’ zei Vermeer. ‘Hij heeft iets willen doen en er heeft een engeltje over zijn schouder meegekeken.’ Ik protesteerde tegen die gedachte.

‘Hij heeft u die informatie over Margriet gegeven. U hebt er niet om gevraagd. Hij wilde iets doen. Hij zal eerst kwaad zijn. Een paar maanden, later kan hij erom lachen en u verliest uw goede contact met de Volkskrant niet,’ aldus Vermeer.

Ik ben akkoord gegaan met Broertjes, Margriet, Lubbers en Kooijmans, de eerste serie van vier. Ik heb Jurgens en Wolffensperger geschreven dat Van Mierlo in de tweede serie zit.

Hoe moet ik Pieter Broertjes vertellen dat hij zal moeten getuigen? Vermeer zei dat ik moest vertellen zijn opdracht in het boek aan hem te hebben laten lezen, en dat Vermer het is die dit doordrijft. Zo is het eigenlijk ook.

‘Ja,’ zei Vermeer, ‘het klinkt hard, maar uw vriendschap met Broertjes moet worden opgeofferd. Wat Margriet in Canada heeft gezegd, is een bewijs op een goudschaaltje.’ Misschien, maar ik heb er zeer grote moeite mee. Het zit me zeer hoog. Maar ik vecht voor mijn leven.

Ik belde Arendo om advies. Over Vermeers gesprek met Den Hertog zei hij: ‘Net zoals Pieter geen macht heeft bij de Volkskrant, heeft Van Mierlo geen macht op Buitenlandse Zaken. Dat weet je toch,’ zei Arendo. Hij suggereerde het via Kamervragen voor elkaar te krijgen. Ik heb gevraagd of hij morgen wil komen.

Toch heb ik er moeite mee Broertjes eerst op te roepen. Hoe kleed ik dit in als ik er met Arendo over spreek? Ik moet op het advies van Vermeer afgaan, hij is mijn advocaat. Maar Arendo is me dierbaar. Pieter ook wel, maar minder. Arendo is echter. Ik weet eigenlijk niet waarom Pieter zo achter me ging staan.

163 Zie bijlage 79.

[p. 162]

Het had altijd iets onnatuurlijks. Toch betekent dit niet dat ik hem op mag offeren. Hij is pas hoofdredacteur. Wat te doen?

30 juni 1995

Ik heb eigenlijk twee jaar verloren met het gelul over een bemiddeling, op advies van Jurgens en Wolffensperger. Misschien had Ben Bot toch gelijk, dat er maar één weg is: via de rechter. Ik sprak lang aan de telefoon met Jurgens, die nog steeds razend is op Vermeer. Erik vindt zelfs dat ik een klacht zou moeten indienen bij de Orde van Advocaten, omdat hij mijn belangen niet naar behoren zou hebben gediend. Ik kon beter een andere advocaat nemen, maar wie? Later zei hij met Van Velzen op Buitenlandse Zaken te hebben getelefoneerd. ‘Ik word maar een keer per jaar echt boos en dat was vanmiddag jegens Van Velzen.’ Jurgens heeft nu een gesprek met Van Mierlo zelf aangevraagd.

Ik heb een en ander summier aan Vermeer doorgegeven en hem verzocht zijn best te doen Jurgens te vriend te houden.¹⁶⁴ Ondertussen heeft Vermeer Asscher ingelicht dat zijn optreden als bemiddelaar voorlopig van de baan is.

Roland van de Meerakker (24) kwam langs. Hij valt in als onderwijzer op scholen met veel islamitische leerlingen, die soms nauwelijks Nederlands spreken. Het was interessant om te beluisteren hoe een jongen van nu naar zijn omgeving kijkt.

(Wordt vervolgd)

164 Zie bijlage 80.