De staat van bedrog

[p. 134]

Slot

De avond dat ik dit boek over mijn ervaringen in mijn proces wilde afsluiten, sprak Paul Witteman met premier Kok op televisie. Of het denkbaar was dat Den Haag de moeilijk bewijsbare zaak van Desi Bouterse zou seponeren terwille van verbeterde verhoudingen met Suriname? Daar kon geen sprake van zijn. Het antwoord van Kok was trefzeker: ‘Gelukkig leven we in een rechtsstaat, en het recht moet zijn loop hebben.’ Toen ik de premier dit hoorde zeggen dacht ik dat hij zich kennelijk niet bewust is hoe ‘Den Haag’ werkelijk in elkaar zit, en hoe de ‘vrije Westerse democratieën’ opereren, de Verenigde Staten voorop.

Washington, Londen, Parijs, Bonn, Den Haag: wie maken in laatste instantie werkelijk de dienst uit? De diverse inlichtingendiensten heten anders, maar ze doen me denken aan de Gestapo. Ze voeren een eigen beleid en handelen op eigen gezag, ver buiten bereik van de gekozen en geordende machtsstructuren in de democratie. JFK en zijn broer werden vermoord; Ford en Reagan beschoten; Reagan en Bush - zelf exponenten van de geheime diensten - slaagden er samen in het Kremlin naar de bliksem te helpen. De Gaulle's limousine werd met kogels doorzeefd; Martin Luther King werd bruut gestopt in zijn strijd om burgerrechten voor zwarten; Willy Brandt verdween nadat een naaste medewerker een ddr-spion bleek te zijn; Prinses Diana verongelukte in een Parijse tunnel. Het aantal onopgehelderde mysterieuze affaires in de vrije Westerse wereld is legio. Daarin zou een taak voor de journalistiek liggen, maar veel journalisten staan daarvoor aan de verkeerde kant. In de jaren zeventig dook in Amerika een lijst op van vierhonderd journalisten die op de loonlijst stonden van de cia en andere geheime diensten. Er is in Nederland nooit melding van gemaakt.

Binnen Westerse democratische structuren opereren ongecontroleerde krachten, governments within governments die van de democratische rechtsstaat een lachertje maken. Geheime diensten en hun handlangers bepalen uiteindelijk wat goed is voor het land, het bondgenootschap, en de wereld. De voorbeelden van het onzichtbare werk van de cloack and dagger-boys liggen wereldwijd voor het oprapen.

In Nederland zijn die voorbeelden er ook. In 1956 dreigde ik zo'n voorbeeld bloot te leggen, doordat ik Luns voor de voeten liep en zijn leugens inzake Nieuw-Guinea aantoonde. Prompt schakelde hij de inlichtingendiensten in om zich van mij te ontdoen. Voor mij echter geen kogel of verkeersongeluk. Het enige wat kapot gemaakt hoefde te wor-

[p. 135]

den was mijn carrière en de enige moord die gepleegd hoefde te worden was een character assasination. Aldus geschiedde. Agenten kwamen bij kranten vertellen dat ik staatsgevaarlijk was en zorgden ervoor dat ik werd ontslagen en nooit meer aan de bak zou komen. En waarom? Omdat ik de mythe van de democratische ‘rechtsstaat’, waar Kok tegen Witteman zo mooi over sprak, dreigde te ontmaskeren. Op het spoor van die mythe moest ik voor het leven worden uitgeschakeld. Dát is de kwintessens van mijn proces. Dáár gaat het over.

Ironisch genoeg toonde Luns daarmee juist zijn ware gezicht, en daarmee mijn gelijk aan.

En nu, terwijl ik dat allemaal in de rechtszaal probeer te bewijzen, is het proces zelf een nieuw voorbeeld geworden van de onoorbare praktijken waar ik hierboven over schreef: ministers, diplomaten en ambtenaren liegen onder ede, inbegrepen de super-procureur-generaal. De advocaat van Van Mierlo, Den Hertog, ontkent glashard dat hij in de rechtszaal heeft verwezen naar het lasterlijke document over mijn ‘detentie’ in Amerika. Stukken die ik nodig heb voor mijn bewijslast zijn plots onvindbaar of worden me geweigerd ‘vanwege de staatsveiligheid’. En daarmee toont de Staat opnieuw mijn gelijk en haar ware gezicht. De rechtsstaat waar Kok zo in gelooft zou tegen een stootje moeten kunnen, en zou pas echt sterk zijn wanneer zij fouten toe durft geven. Van de bereidheid daartoe is voorlopig nog niets te merken.

Hoe nu verder? Wie denkt dat ik dit proces tegen de Staat als prettig ervaar, of plezier beleef aan de publiciteit eromheen, die weet niet waarover hij spreekt. Het proces eist veel tijd en is frustrerend, niet in de laatste plaats vanwege allerlei toegepaste vertragingstactieken. Ik ben in een bureaucratische web verstrikt geraakt en ben zo langzamerhand wel aan rust toe. Het gevecht is ook eenzaam, want solidariteit is ver te zoeken als je knokt tegen de Staat. Zeker nu mijn eigen vakorganisatie me in de steek laat.

Drie advocaten blijven me gelukkig steunen, ook uit oprechte verontwaardiging over het feit dat dit mogelijk is in Den Haag anno 1997. Om dezelfde reden publiceert mijn uitgever dit boek. Daarnaast blijf ik vertrouwen hebben in enkele politici die wel integer zijn, en nu eindelijk de feiten voldoende kennen om zich in te zetten voor een afloop die in een rechtsstaat verwacht zou mogen worden.

Amsterdam, 1 december 1997

Willem Oltmans