Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Syntaktische-elementenlijst (2014)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Syntaktische-elementenlijst

(2014)–P.C. Paardekooper–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

hoe + vergr. trap + hoe (des te) + vergr. trap

A. Buitenbouw

1. Syntagmatiek

 

a en b. ww-pd en zn-pd

 

Meestal is dit syntagma een zelfstandige taaluiting, maar het kan in zelfnoemfunktie ook lv en bv. nabep. zijn:

(hij) (zei): ‘hoe...’ enz. (ww-pd)
de mededeling: ‘hoe...’ (zn-pd)

2. Paradigmatiek

 

De grote zelfstandigheid van dit syntagma maakt dat een paradigmatiek ontbreekt.

B. Binnenbouw

1. Syntagmatiek

 

De twee helften vormen absoluut geen nevenschikking: een nev. vw is uitg., net als samentrekking:

hoe harder ik loop, des te eerder ben ik tuis (uitg.)

Ook van onder- of balansschikking is geen sprake; het gaat hier om een verhouding tussen twee zinnen die bij mijn weten geen parallel heeft in onze syntaksis.

 

De bwbn's na hoe en na des te kunnen geen als-groep bij zich krijgen; ze kunnen zowel bw als bn zijn; ik zie ook weinig beperkingen in verbindbaarheid die ermee samenhangen:

hoe meer noten je koopt, hoe erger je notekraker slijt (bn + bw)
hoe harder je loopt, hoe 'n grotere kans je hebt dat je veters breken (bn + bw) (uitg.)
hoe lekkerder koekjes jullie hebben, hoe vaker ik ze kom kopen (bn + bw)
hoe lekkerder koekjes jullie hebben, hoe heerlijker smulpartijen we krijgen (bn + bn)

De vergr. trap in de eerste zin bepaalt de maat van de tweede.

De eerste zin kent enkel een achter-pv, de tweede bij des te zowel een voor- als een achter-pv; maar bij hoe enkel een achter-pv:

hoe harder je nou loopt, des te eerder ben je tuis   (voor-pv)
  des te eerder je tuis bent (achter-pv)
  hoe eerder je tuis bent (achter-pv)

Een betekenisverschil tussen de twee plaatsen is er m.i. niet.

C. Paradigmatiek

In de eerste zin is hoe par.-loos, en harder beperkt tot eenwoordige vergr. trappen; tweewoordige (meer + stell. trap) zijn hier uitg., bij minder + stell. trap heb ik twijfels; het type is op z'n minst erg zeldzaam:

hoe minder hard je loopt, hoe later je bij ons bent

In de tweede zin is des te - zoals gezegd - in zekere zin par.-genoot van hoe. Minder vroeg lijkt mogelijk maar moeilijk.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken