Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Syntaktische-elementenlijst (2014)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Syntaktische-elementenlijst

(2014)–P.C. Paardekooper–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

ow

A. Syntaktisch verschil met vd's

In tegenstelling tot vd's kan een zin meer als twee eksemplaren bevatten:

dat (zou) (ik) (je) {hebben} {willen} {zien} {durven} {doen}

In de bindvolgorde is dat:

 

hebben > willen zien > durven > doen

B. Indeling

Er zijn vier soorten hulpww's van de ow:

 

1. kunnen, mogen, moeten, willen en zullen

 

Die eisen per se een verband: óf met een ow óf met een verwijzend vn als het, dat, zoiets:

dat (zal) ik niet {kunnen}  
je (zult) zoiets {moeten} {willen}
ᴗ (mag) (ik) het niet {willen}  

2. gaan, komen, blijven:

 

Die eisen eveneens per se een verband: óf met een ow, óf een ander zinsdeel (vaak een rond zn-p). Ook is er naast taalverband, situatieverband mogelijk:

ik ga {wandelen}
ik ga [naar huis]
ik ga [met de trein]
(bij een bezoek:) we gaan maar
(bij een speelgoedtreintje:) hij gaat

Bij de ow betekent komen ‘bewegen naar’, gaan ‘bewegen van’ of ‘zullen’ en blijven ‘niet bewegen’:

dat (komt) wel goed ‘toekomst’, ‘zullen’
die pijn (blijft) maar ‘niet veranderen’, ‘niet weggaan’
(gaat) het goed met je ‘zich ontwikkelen’

3. doen: dat is vaak een verwijzer naar een ow in het ⵠ, dus een soort vn onder de ww's:

 

Die ow zelf is uitbreidbaar:

{komen helpen} (doet) (ze) elke dag

Doen is onuitbreidbaar.

Ook dit doen legt dus een verband.

 

4. horen, voelen, zien kunnen een hulpww krijgen:

ik hoor (Jan) het orgel {bespelen}

C. Hebben en zijn kunnen een verbinding krijgen met minstens twee ow's

(ik) (heb) hem   {laten} {springen}
(ik) (had) hem {willen} {laten} {springen}
ᴗ (ben) (je) hem   {komen} {helpen}

D. Eén ow als hoofdww

Als een ‘hulpww van de ow’ hoofdww is (dus niet gekombineerd is met andere ow's), hebben we een verbandzin, meestal met dat, het, zoiets enz.:

  (kun) (je) [zoiets] niet eens
(ik) (wil)   [dat] absoluut niet
(je) (moet)   of je wilt of niet
 
ᴗ (doe) (Ø) [het] nou maar

E. Besluit

De types 1 en 2 laten de gelijkwaardigheid zien van een verbinding met een ow en een met bepaalde types niet-ww rest.

Alle types ow leggen leggen een verband (?).


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken