Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Syntaktische-elementenlijst (2014)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Syntaktische-elementenlijst

(2014)–P.C. Paardekooper–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

vd (en twee of meer ow's)

A. Morfologische of syntaktische definitie?

In onze traditie leren we het vd morfologisch definiëren maar de formulering heeft veel komplikaties. De ANS schrijft: ‘Het voltooid deelwoord van de regelmatige werkwoorden wordt gevormd door de stam te voorzien van het voorvoegsel ge-, dat in bepaalde gevallen verschuift of wegblijft [...] en de uitgang -t als de (abstracte) stam eindigt op t, k, f, s, ch of p’ (Haeseryn e.a. [1997]: 67).

Afgezien van die komplikaties van de morfologische definitie, eist konsekwentie in uitgangspunt de syntaktische basis, dus de verbindbaarheid met een van de hulpww's van het vd; het zijn er drie:

 

1. In de bvm zijn het hebben en zijn in een - meestal leksikale - aanvulling:

(hij) (heeft) heel hard {gewerkt}
(hij) (is) lelijk {gevallen}

2. In de lvm zijn het worden en zijn in een aanvulling tussen hoofdvormen:

(ze) (wordt) op school veel {geplaagd} (1e h)
(ze) (is) op school veel {geplaagd} (2e h)

Bij verplaatsing van de voor-pv naar de plaats van de achter-pv is de ww-vorm daarvóór het vd:

dat ie heel hard {gewerkt} (heeft) (bvm)
dat ie lelijk {gevallen} (is) (bvm)

dat ze op school veel {geplaagd} (wordt) (lvm)
dat ze op school veel {geplaagd} (is) (lvm)

Pv's van zijn die vervangbaar zijn door worden wijzen op een vd in de lvm (geplaagd is), bij onvervangbare is er een bvm (gevallen is).

 

De syntaktische vd-definitie is dus veel eenvoudiger, en - ik herhaal - konsekwent.

B. Twee of meer ow's als pendant van het vd

Ook hier moet een vorm van het hulpww aanwezig zijn: het gaat nu alleen om hebben en zijn (dus niet om worden); ook de lvm heeft hier geen mogelijkheden:

(hij) (heeft) niet willen luisteren (bvm)
(hij) (is) niet kunnen komen (bvm)

Bij verplaatsing van de voor-pv naar de plaats van de achter-pv vinden we na die achter-pv meteen de twee ow's die pendant zijn van het vd:

dat ie niet (heeft) {willen luisteren}
dat ze niet (is) (kunnen komen}

C. Besluit

De syntaktische definitie van het vd en van twee of meer ow's werkt met de bindingsvolgorde en met hulpww's (in de bvm en de lvm). Die definities zijn aanziemlijk eenvoudiger als de morfologische uit de traditie.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken