Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Syntaktische-elementenlijst (2014)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Syntaktische-elementenlijst

(2014)–P.C. Paardekooper–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

vv (voorzetselvoorwerp)

Haeseryn e.a. ([1997]: 1168) geven de ‘gangbare opvatting’ van het vv, omdat ‘de benaming van dit zinsdeel zo ingeburgerd is’. Ik geloof dat en syntaktische definitie niet te geven is, en beperk me tot een beschrijving van binnen- en buitenbouw.

A. Binnenbouw

1. Een beperkte overeenkomst met het mv is er: het vv heeft per se een schijnrond zn-p, maar de vzaz's wisselen per geval, en zijn niet altijd aan of voor.

(Een lv of een ond. kennen - zoals gezegd - als schijnrond zn-p uitsluitend van. Bovendien is dat van te kombineren met dat andere vzaz:

ⵠ ◻  
(hij) (dacht) aan van die mooie meisjes

Ook binnen de schijnrondheid heb je dus gradaties en plaatsverschillen.)

 

2. Een tweede binnenbouw is vzaz + wie-/wat-zin:

ⵠ ◻ uitloop
(ik) (hou) van wat me plezier geeft

3. Een derde is een dat-/of-/om-zin, maar bijna altijd voorafgegaan door een pers. vn-bw:

ⵠ ◻ uitloop
(ik) (hou) ervan dat je me gehoorzaamt

Zeldzaam is hier een aanw. vn-bw (bijna altijd als aanloop):

aanloop ⵠ ◻ uitloop
daarvan (hou) (ik) dat je me gehoorzaamt

Een overeenkomst met lv en ond. is hier de binnenbouw van de vv-zin: dat-/of-/om-zin:

ⵠ ◻   uitloop
(ik) (twijfel) eraan of je de waarheid zegt

Hier is of gebonden aan het hoofdww: naast twijfelen is er nog aarzelen en betwijfelen.

 

Dat-zinnen hebben soms om-zinnen als pendant:

ⵠ ◻ uitloop
(ik) (hou) ervan om gehoorzaamd te worden
  (pas) ervoor op om niet te vallen

B. Buitenbouw

1. Sommige ww's kunnen een lv door een vv vervangen:

ⵠ ◻ uitloop
(ik) (vertrouw) erop dat alles in orde komt
(ik) (vertrouw) dat alles in orde komt

ⵠ ◻ uitloop
(ik) (vrees) ervoor dat ik niet klaar kom
(ik) (vrees) dat ik niet klaar kom

Ik vind geen regel.

 

2. Een zn-p als aanloop-vv mist vaak z'n vzaz:

aanloop ◻ ○
die belofte van jou, daarop vertrouw ik voor geen cent

3. Binnen- en buitenbouw

 

De dat-, of- en om-zin als vv kan geen ⵠ zijn:

ⵠ ◻ ○  
dat ie verhinderd was (moet) (je) niet om {treuren} (uitg.)

De door-bep. van de lvm is soms vv:

ⵠ ◻ uitloop
(ik) (word) erdoor gehinderd dat er zoveel lawaai is


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken