Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Syntaktische-elementenlijst (2014)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Syntaktische-elementenlijst

(2014)–P.C. Paardekooper–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

wkg vn: mekaar/mekaars

1. Mekaar/mekaars beperkt een kern van een ww-pd tot meervouden, nevenschikking, ‘meervoudige’ vn's en stof-zn's

 

a. onbeperkte gevallen

wil je de vechtersbazen [van mekaar] {scheiden}
  goud en zilver  
  alles  
  ze  
  dat  
(dat) (is)   [bij mekaar] {gezet}
(we) (houden) ⌞van mekaars kinderen⌟  

Het gaat hier meestal om een verwijzing naar een groep mensen of dingen (meervoudig of in nevenschikking) of een hoeveelheid van een bepaalde stof (stof-zn's) die samengevoegd of gescheiden worden, of door een hoofdww of door al(le).

 

b. beperkte gevallen

 

Er is allereerst een groep waarbij geen getalsbeperking is maar een hoofdww- (en/of vzaz-) beperking:

(de toren) (is) [in mekaar] {gestort}
(je kaartenhuis) (valt) [uit mekaar]
(de zaak) (zal) wel [voor mekaar] {komen}
(ze) (haalde) het hele uurwerk [uit mekaar]

Twee leksikale gevallen zonder enige binding aan een mv enz.:

en nou [áchter mekaar] [naar bed] (‘meteen’)
dat krijg ik wel [voor mekaar] (‘in orde’)

Mekaar is altijd laatste woord van een keten (schijn-)ronde zn-p's:

(we) (lezen) het eerste woord van de titel van een boek van mekaar

Ook situatieverband kan een ‘meervoudachtige’ omgeving opleveren:

draag mekaars koffers maar  
[niet tegen mekaars schenen] (in een voetbalwedstrijd)

2. Mekaar/mekaars beperkt de keus van een zn-pd:

jullie zorg voor mekaars kinderen (‘ond.’)
hun liefde voor mekaar (‘vv’)

3. Mekaar/mekaars als kern van een bwbn-pd

 

Mekaar(s) beperkt een ond. tot ‘meervouden’:

(jullie buren) (zijn) [erg lief voor mekaar]
  erg lief voor mekaars kinderen]

4. Besluit: beperkingen

 

Mekaar en mekaars lijken dezelfde elementen in taal- en/of situatieverband te kunnen beperken.

 

a. Wat beperken ze?

 

Ze beperken soms telbare zn's (soms hoeveelheden stof-zn's, soms alles en al(le)), soms vn's die als ond. een meervoudige pv krijgen, soms een bez. vn (‘ond.’) en soms een hoofdww. In een paar vaste uitdrukkingen beperken ze niks.

 

b. In welk opzicht beperken ze?

 

Ze beperken tot ‘meervoudigheid’: tot meer eksemplaren van mensen, dingen en begrippen soms uitgedrukt in een meervoudig zn, soms in een enkelvoudig (de klas, de vereniging enz.) en tot meer hoeveelheden van stof-zn's (zand en erts zijn door mekaar gemengd).


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken