Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Religione. Godsdienst.

Een Vrouwe die 't hoofd met een sijne Sluyer heeft bedeckt, houdende in de rechter hand een Boeck met een Kruys, en in de slincker een vlamme Viers, ter syden haer staet een Oliphant.

De Religie nae de bepaelinge van D. Thomas en andere School-leeraers, is een deughd der zeeden, waer door de Mensch eere en eerbiedigheyt aen den waerachtigen God bewijst, soo wel inwendigh in 't gemoed, als uytwendigh door 't lichaem. En is oock de Religie of Godsdienst den Menschen soodanigh van natuyren ingeplant, datse oock, gelijck Aristoteles seght, hier door, om datse reedelijcke dieren zijn, meer van de onvernufte dieren verschillen, siende dit selve hier in klaerlijck, datse in een onversiene noot sonder datse eenige andere overweginge

[p. 172]

hebben, strax haer keeren om de Godlijcke hulpe aen te roepen.

Het gesichte wort haer bedeckt, om dat de Menschen, door de Religie, op God sien, gelijck S. Paulus seyt, door een Spiegel in een doncker Raedsel, wesende dieselve verbonden aen de lichaemlijcke sinnen, en overmits de Religie altijt bedeckt is geweest, soo isse onderhouden, door mysterien en geheymnissen, 't welck zijn figuren, gebruycken en ceremonien, als ofse onder verscheyden kleederen verborgen waere.

Door 't Kruys wort Christus de gekruyste, of het Wapen en Vaendel van de Christlijcke Religie bediet, tottet welcke de Christenen een groote eerbiedigheyt betoonen, erkennende, daer door de sonderlinge Weldaed van haere verlossinge.

Het Boeck geeft te verstaen de H. Schriftuyre, de openbaeringe en overleveringe waer door de Religie in de herten wordt gebeelt.

Het Vier druckt uyt de aendacht van ons suyver en oprecht gemoed tot God, 't welck het eygen is van de Religie.

Mette Oliphant isse afgemaelt, om dat dit Dier het Godsdienstighste van allen is, in goeddaedigheyt geen weergae hebbende, voorsichtigh, beminnende de billijckheyt, en is seer beleeft, want als 't een Mensch in de Woestijne van den wegh vind afgedoolt, wijst het hem seer vriendlijck en sachtsinnigh den wegh. 't Is bescheyden, want komende tusschen een kudde beesten, wacht het sich seer voorsichtighlijck, op dattet niemandt soude beschaedigen, gelijck Plinius verhaelt.

Maer 't geene meest tot ons voornemen dient, soo is dit Dier een beeld van den Godsdienst, gelijck Plinius mede seght, dat het de Sonne en de Sterren in eeren hout, en als de Nieuwe Maene aen komt, gaet het sich van selve wasschen in een loopende vliet, en kranck zijnde, roept het de Godlijcke hulpe aen, werpende kruyden ten Hemel, als middelen, om gunst te verkrijgen tot sijne gesondheyt.