Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Ragione. Reeden.

Een gewaepende Ionghvrouw, met een gouden kroone op 't hoofd, en met bloote armen, houdende in de rechter hand een swaerd, en in de slincker een toom, mette welcke zy eenen Leeuw breydelt, zijnde omgort met een witte band of sluyer, diewelcke vol Cypher-letters is.

De Deughd is van den Godgeleerden een kracht van de ziele genaemt, om dat zy is een Koninginne, dieder aen de Menschen wettige en oprechte wetten stelt.

Een gewapende Iongvrouw isse gemaelt, om datse beschermt en onderhouden is van de kracht der Wijsheyt. Zy wort dickwijls by de Oude, voor de uyterlijcke wapenen genomen, gelijck in de beteyknisse van Pallas en in andere voorstellingen.

De gouden kroone, die zy op 't hoofd heeft, vertoont, dat de Reeden, alleene Mans genoegh is, om dappere Mannen voor den dagh te brengen; en dieselve haeren luyster, glans, goede naem en doorluchtigheyt te geven: Iae het goud, is soo uytsteeckende niet onder de metallen, alhoewel dat selve meest in waerdie is, als wel de Reeden is, onder de mogentheden van onse ziele, die wy een Koninginne noemen, diewelcke haer sitplaetse heeft in het eedelste deel van 't licchaem, alwaer de ziele haer grootste kracht heeft, om te wercken.

Door de naeckte armen, worden verstaen de wercken, diewelcke alsse haer begin hebben van de waerachtige Reeden, als hebbende noch smette, noch eenigh quaed vermoeden, die dieselve overstulpt of omschaduwt, sulx hoemen dieselve aensiet, soo blinckt doch de Deughd altijd van self uyt.

Het swaerd, is de straffigheyt, die men noodigh is by de Reeden te gebruycken, om het veld der Deughd, van de Sonden, diewelcke roovers zijn van de goederen der ziele, suyver en reyn te behouden, en tot dit voorstel seyt onse Heere Christus, Ick ben nie gekomen om vreede op der aerde te senden, maer het

[p. 436]

swaerd. Want zijn geheele leere is nergens anders toe gerecht geweest, als om een scheydinge van de sonden te maecken, die alreede in onse ziele veroudt en van de Deughd vervreemt waeren, en dat geschied door 't middel van de Reeden, diewelcke, door zijne genaede, verlicht is.

De toom in den mond van den Leeuwe, bediet den sin of het gemoed, dat alreede bedwongen en door de Reeden is t'ondergebracht, 't welck nochtans door sich selve, seer wreed en ongetemt is.

De Cypher-letters zijnder gestelt: want daer door wort de Reeden of rekeninge, in dese konst gemaeckt, en men kan daer door ondersoecken, hoe de dingen, in der daed, zijn: Even gelijck men door de Reeden, die in onse ziele bestaet, al het geene kent en toetst, wat tot onsen beste dient.