Sentimenti. De Sinnen.
Viso. 't Gesicht.
Een Iongelingh, die op zijn rechter hand een Gier of Sperwer houd, gelijck de Egyptenaers dieselve vertoonden: in de slincker hand sal hy een Spiegel houden, en ter sijden onder den arm salmen een Schild sien, waer op een Adelaer met twee of drie Iongen, die in de Sonne staeren, geschildert is, met dese woorden, Cognitionis via, dat is, door den wegh der beproevinge.
De Spiegel vertoont, dat dese eedele hoedanigheyt niet anders is als een begrijplijckheyt van onse oogh, 't welck blinckende is, gelijck de Spiegel, of doorluchtigh, gelijck het waeter door de toevallige sichtlijcke gedaenten van de natuyrlijcke lichaemen, nemende die in sich selve niet anders aen, als de Spiegel dieselve doet, brengende die totte gemeene sin, en van daer totte fantasien, die de begrijplijckheyt maecken, hoewel die dickwijls valsch zijn: En hier uyt komt de swaerigheyt in de wetenschappen en kennissen voort, dieder behooren totte veranderinge van de dingen. Waer uyt Aristoteles, de Eedelheyt van dese sin, te weeten het Gesichte, oordeelt, en dat die veel snelder als d'andere sinnen, een baene maeckt totte verborgen geheymnissen van de Natuyre, die in 't wesen, van de dingen selve, zijn begraven, die daer nae door dese middelen van 't verstand worden in 't licht gebracht.
De Adelaer heeft voor een gebruyck, gelijck de naerstige opmerckers verklaeren, dat hy zijne Iongen tegen de Sonne stelt, uyt vreese of die hem oock mochten zijn verwisselt, en als hy dan siet dat dieselve onbeweeghlijck staen, en de kracht van de straelen der Sonne konnen verdragen, soo brengt hy dieselve op, en voedse: Maer als hy die, als een bastaert vrucht bevint, soo jaeght hy die van hem wegh. Waer uyt geleert wort, dat als dese sonderlinge mogentheyt, niet wort bestiert tot een eedele uytkomst, en tot oefninge van loflijcke daeden, datse alsdan streckt tot schaede en schande van die 't gebruyckt. En misschien wierde oock tot dien einde, in Italien en Europa, terwijlen de oproeren van de Wandalen geduyrden, veele Iaeren gebruyckt, dat de voornaemste Heeren, die sich aen Gode en den Menschen hadden misgrepen, de oogen wierden uytgesteken, ten einde zy in dese ellende souden leven.
Men kander oock een Linx of Losch by stellen, om de scherpigheyt van 't Gesicht uyt te drucken.
Auteursrechtelijk beschermd