Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Purita & Sincerita d'Animo. Suyverheyt en Oprechtigheyt des Gemoeds.

Een Vrouwe in 't wit gekleet, om redenen die elders zijn geseyt, die met groote aerdigheit een witte Lely in de slincker hand houd, hebbende een Sonne op de borst, mette rechter hand stroytse eenigh saet op der aerde, daer een witte Haene nae pickt. Van het kleed en de witte Lelye is in 't beeld van de Kuysheyt gesproken, want dese spruyt uyt de Suyverheyt en oprechtigheyt des gemoeds: waer van de Prediker seyt aen 't IX cap. uwe kleederen sullen alle tijd wit zijn. Pythagoras seyt, datmen God met Lofsangen sal offeren, in een wit kleed: aengesien het witte totte natuyre van 't goede behoort, en het swart ten quaede. De Sonne op de borst

[p. 499]

bediet, dat gelijck de Sonne, door haere tegenwoordigheit, de Werlt verlicht, dat oock alsoo de Suyverheyt den Mensche, zijnde de Kleyne Werlt, verlichtede. En gelijck dese, door haer ondergaen, de duysterheyt van den nacht veroorsaeckte, alsoo veroorsaeckte het ondergaen van de Suyverheyt, in de Kleyne Werreld of Mensche, een duysternisse in de ziele en in 't gemoed.

De Haene, gelijck Pierius Valerianus verhaelt, wort by de Oude, voor de Suyverheyt en oprechtigheyt des gemoeds genomen: Waer over Pythagoras zijne Scholieren beval, datse den Haen souden voeden, dat is, de Suyverheyt en oprechtigheyt van haere gemoederen. En Socrates, wanneer hy nu soude sterven, liet hy by uyterste wille aen Aesculapius eenen Haen nae, gelijck Plato verhaelt. Waer mede dese wijse Philosooph wilde betoonen, dat hy aen de Godlijcke goedigheyt, dieder was besorghster tegen alle quaeden, zijne ziele soo suyver weder gaf, als hyse eerst had ontfangen. Waer over I. Camillus singht:

By u, o Aesculaep! dees Vogel lof behaelt,
Die heyligh u gewijt, den blijden daeghraet kraelt.

't Was oock de raed van Pythagoras, datmen sich most onthouden van den witten Haen, verstaende verborgender wijse, datmen most acht nemen, op de Suyverheit van 't gemoed.

De Haene, doch insonderheyt de witte, die verschrickt en brenght den Leeuw opter vlucht, gelijck S. Ambrosius seyt; also betemt de oprechte Suyverheyt, het geweld van 't oproerige gemoed, en de ongebreydelde geylheyt der Liefde, uytgedruckt door het voorste deel van de Leeuwe; gelijck Pierius seyt.