Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Amicitia. Vriendschap.

Een Vrouwe in 't wit gekleet, die haer slincker schouder en haer naeckte borst wat boerachtigh vertoont: wijsende mette rechter hand op 't herte, waer uyt een spreuk komt Longe & prope, dat is, van verre en nae by. Op den boord van 't kleed, sal staen Mors & Vita, dat is, Dood en Leven. Wesende onthult, hebbende een krans van Mirten om 't hoofd, daer bloemen van Granaet-appelen tusschen gevlochten zijn, voor 't voorhoofd sal geschreven staen, Hyems, Aestas, dat is, Winter en Somer. Zy sal bloots beens wesen, houdende in hare slincker arm een drooge Olmboom, daer een groene Wijngaert omgeslingert is.

Vriendschap, nae de bepaelinge van Aristoteles, is een ingedruckte, onderlinge, wederlievende goedwilligheyt, die door seeckere deughd en door de reeden, wert bestiert, tusschen die van eenerleye aert, natuyre en instortinge zijn. Het witte en slechte kleed, is de eenvoudige oprechtigheyt van 't gemoed, waer uyt men oock van verre, de waerachtige Liefde, sonder eenige gemaektheyt of konstige streecken kan sien. Zy vertoont de slincker schouder en de naeckte borst, wijsende op 't hert, en nae de spreuke, longe & prope: Want een waerachtigh vriend, 't zy dat hy verre of nae by is, van die hy bemint, soo sal dieselve, doch nimmer uyter herten zijn: En hoewel sich de tijd en 't ge-

[p. 576]

luck veranderen, soo blijft hy oock alletijd, ter liefde van zijne Vriendschap, bereyt, te leven en te sterven. En ditselve bediet oock de spreucke, die zy op den boord van 't kleet en aen 't voorhoofd heeft. Maer soo dese Vriendschap geveinst of gemaekt is, soo sietmen dieselve, seer snellijck, door de alderminste drayinge van de fortuyne, gelijck als een dunne nevel voor de Sonne, verdwijnen. Datse onthult, en met een Mirtenkrans, daer bloemen van Granaet-appels ingevlochten zijn, gekroont is, betoont, dat de vrucht der eendrachtiger en innerlijcker Liefde, een seer soete reuck, van eerbaere handelingen en voordaeden, van sich geeft: en datselve sonder eenige lichtvaerdigheyt van werreltsche pracht: waer onder sich dickwijls de vleyinge, die een viandinne van dese deughd is, verberght, waer van men Democritum kan nae lesen; gelijck Pierius in zijn LXV boeck verhaelt. Zy wort van gelijcken barrevoets gestelt, om haere bekommeringe en vaerdigheyt uyt te drucken, en datmen totten dienst van zijnen vriend, al de ongemacken moet ter sijden stellen, gelijck Ovidius in zijne Minnekonst singht:

Indien geen wagen u ontmoet,
Neem aen de reys, en gae te voet.

Zy omarmt oock ten laesten den droogen Olmboom, die van een Wijngaert is omslingert, ten einde zy soude kennen dat de Vriendschap, die in voorspoet gemaeckt is, altijd behoort te duyren, en datse in de aldermeeste swarigheden meer als anders behoort uyt te blincken: gedenckende dat nimmermeer een Vriend soo onbequaem is, of hy weet elders eenen wegh te vinden, om eeniger maeten, de verbintenisse van de Vriendschap te vergelden.