Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Scienza. Wetenschap.

Een Vrouwe met vleugels op 't hoofd, houdende in de rechter hand een Spiegel, en in de slincker een kloot, waer op een driehoeck staet.

Wetenschap is een bequaemheyt van 't spieglende verstand, om de dingen, door haere oorsaken, te kennen en te overwegen.

Zy wort met vleugels gemaelt, om dattet geen Wetenschap is, wanneer het verstand sich niet verheft totte overweginge en spiegelinge der dingen, waer over Lucretius in 't IV boeck van de Natuyre der dingen seyt:

Niet schoonders als de saeck der dingen t'onderscheyden,
Den Suffers drijftse wegh en wilser niet toe leyden.

De Spiegel vertoont het geene de Philosophen seggen, dat scientia fit abstrahendo, dat de Wetenschap geschiet aftreckende. Want de sinnen, in de toevallen te vatten, brengen aen 't verstand de kennisse van wesentlijcke Ideaelsche voorbeeldingen: gelijck men in den Spiegel de toevallige gedaente siet van de wesentlijcke dingen, en daer uyt haer wesen aenmerckt.

[p. 611]

De kloot vertoont, dat de Wetenschap geene tegenstrijdigheyt heeft van meeningen, gelijck de Werrelt geene tegenstrijdigheyt heeft van beweginge.

De Triangel of Driehoeck vertoont, dat gelijck de Driehoeck, drie sijden heeft, die alleen eene figure maecken, alsoo veroorsaken de drie termini of setpaelen in de voorstellingen, het Bewijs en de Wetenschap. Op de Wetenschap by dienselven:

De Keyser maeld' een Vrouwen beelt,
Voor Wetenschap: wiens hayr gestreelt
Met vlercken aerdigh was geciert.
In d'eene hand een spiegel swiert.
De slincker hield' een Werrelts kloot,
Waer op dat eene driehoeck sloot.
En siedy 't beeld wat nauwer aen,
Het schijnt nae 's Keysers beeld gedaen.