Klare onderrichtinge der voortreffelijcke worstel-konst

[fol. *2r]

Voor-reden.

WAer d'overdenckingen van de Verstandighste selfs, ontrent de Gedenkschriften, soo van de voorledene eeuwen, als van dese tegenwoordige, wierden heen gevoert, van daer keerden sy noit weder, als onder de diepste verwonderingen. d'Ervarentheit heeft vele konsten aen de werelt verschaft; en deselve neerstighlijck geoeffent, heeft soo vele Wetenschappen gebaert, voornamelijk wanneer een scherpsinnigh brein daer nevens gekomen is. D'oeffening moet de konst voltoien; want het is niet genoech eenige saek door een snedigh vernuft te hebben begrepen, maer die sich geoeffent heeft, kan alleen daer Meester in zijn. Daer by moet d'onderwysing dan komen, om de konst onder de menschen gemeen te maken, of anders sou die weder moeten sterven, met den genen die haer gevonden had. Tot de konsten dan werden de tijdt, neerstigheit, oeffening, onderwysing, met een schrander vernuft vereist, om daer aen haer ei-

[fol. *2v]

gentlijk wesen, en de noodige optoisels te geven: dus kan het altijt werckend verstant, door oeffeningen en neerstigheden geduurigh gevoed, aen de menschen veel verwondering en vernoeging nuttiglijk toebrengen. Apelles sal alleen de verw en 't pinceel tot hulp genomen hebbende, door sijn geoeffent vernuft de Natuur so heerlijk nabootsen, dat de Natuur selfs, in 't voortbrengen van het selfde wesen, de gedaente van dat voortgebrachte van Apelles ontleent schijnt te hebben. Aen een ander konstenaer sal alleen de beitel konnen dienen, door sijn geoeffende geest bestiert, om aen de steen dat wesen der Natuur uitwendig te geven, dat de Natuur selfs sich niet sou hebben te schamen, indien het van haer was geteelt; ja dikwils sal de volmaektheit der gedaenten in de Steenen bysonderlijk uitmunten. Het is wel waer, dat de Natuur als Leer-meestersse dagelijks door allerhande voorvallen onderwijst, maer dan komt ook de Konst eerst de volmaektste hoedanigheden daer in vertoonen; ja aen haer moet veel-

[fol. *3r]

tijts soo veel voorrecht worden toegeschreven, dat of schoon de Natuur altijt na het volmaektste tracht, d'oprechte volmaektheit eerst in het onderwerp van de Konst wort gevonden. Ik ben niet gesint de Natuur te beschamen, met haer d'uitwerking der volmaektste gedaentens t'ontrecken, daer wy ons gestaeg over alle hare werckingen ten hoogsten blyven verwonderen; maer eigentlijk den aert van de Konst voor te dragen, en hare achting daer door te bevorderen. Hier toe moet sy van yder naeuwkeurigh ondersocht, den yver aengeport, en de verwondering voldaen worden. De krachten door de Natuur aen 't menschelijck geslacht toegevoeght, zijn in alle niet even gelijk, en schoon die in even-gelijkheidt wierden bevonden, soo souden sy nochtans soodanigh tegen malkander niet ingespannen konnen worden, of de geswintheit sal echter een van beiden meester laten blyven, te meer als die geswintheidt op kennis gegrondvest mach zijn. Vele hebben hare beckommering laten gaen,

[fol. *3v]

om sich op het sekerste tegen alle beledigende voorvallen te beschermen, insonderheidt, de twist-sieckte uitgebannen zijnde, indien door moedwillige booswichten haer die mochten over komen. Op dit insicht heeft onse Worstelaer sijnen geest staegh gescherpt, om bequame streken en handtgrepen uit te vinden, waer door men sich tegen moedwilligh bespringen van stooten, vuist-slagen, of anders van een mes kan verdedigen, en alle quaedt behendigh af keeren. Hier in heeft hy sich selven geduurigh geoeffent: en op dat de wereldt daer van nuttighlijk sou konnen gedient worden, soo heeft hy eindelijck besloten dit Worstel-boek in het licht te geven: maer de nydige Doot heeft ons hem ontydigh komen ontrucken, eer dat hy sijn besluit kon voltrecken. Doch dewijl hy dese Platen in sijn leven al had laten maken, en de selve in dese bequame ordre geschickt, met een korte beschryving om den leer-gierigen Worstelaer t'onderrichten, soo hebben wy dese voortreffelijcke nutte Wetenschap niet lan-

[fol. *4r]

ger verborgen willen houden, insonderheidt door ontallijke Liefhebbers krachtig daer toe aengeport, maer de selve tot bevordering van d'algemeene nuttigheit, het tegengaen en beletten van alle moedwillige veght-siecke boosdoenders, aen de wereldt willen mede deelen. Ontfangt dan met goetwillige danck baerheidt, dese so wel nieuwe, als uitstekende en seer dienstige Konst, waer in geene menschen behoorden onwetende te willen blyven. Begeeft u tot dese handtgrepen vlytigh te leeren en te oeffenen, ghy sult uwe moeiten nimmer konnen beklagen, maer daer van soodanige goede vruchten genieten, dat ghy alle twist-en veght-sieke moeite-makers lichtelijck sult konnen afkeeren en bedwingen, soo dat alle onwetende over uwe redelijcke bescherming sich ten hoogsten sullen hebben te verwonderen, en ghy allesins onbeledight en gerust onder de menschen sult konnen veerkeeren.