Logo DBNL
Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1 (1727)

Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

(1727)–Bernard Picart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XV. Hoofdtstuk.
Vervolg van 't voorgestelde Onderwerp; hoedanig(a) de Gebroederschappen bestaan.

Reeds hebben we van eenige deezer Broederschappen gezegt, dat hunne Instellers zich tegen de Genootschappen van 't vleesch en den Demon hebben aangekant. Niemandt is onkundig, dat het oogmerk der Broederschappen is, zich onder een zelfde Livrei te vereenigen, en onder een Vaandel dienst te neemen, om den Vyandt van 't menschelyk Geslacht te beoorlogen. Men bestrydt hem met eene kloekmoedigheit, die uitterlyk veel belooft: maar 't valt dikmaals met de Medebroeders uit, als met hulptroepen van een vreemd Vorst overgenomen. Zy bestryden een Vyandt, die hun geen vyandt is. Ieder Broederschap heeft zyne Regels, Oeffeningen en Voorschriften van Godtvruchtigheit, insgelyks zyne Krygslisten, sneege vonden en krygstucht. Het voornaamste is, bestendig de merktekenen van het Genootschap te draagen, waarin men getreeden is. De nieuwe Medebroeder ontfangt van 't Opperhoofdt der Broederschap een Brief van Zoonschap, waar na hy deel aan de Geesselingen, de Gebeden, Dooding des Lichaams en alle goede Werken der Broederschap heeft.

Wy zullen hier verscheiden byzonderheden raakende de Gebroederschappen van 't Christendom voorstellen, zonder nochtans ons bepaalt oogmerk over te stappen; want het Verhaal zou wel een groot boek vereischen. Onze eeuw heeft veele nieuwe Broederschappen voort gebragt, waar van wy handelen zullen. De Voorgaande hadden geen lucht van nieuwigheit meer, die te gelyk den Godtvruchtigen mensch en den Waereldling trof. Het vereischte de smaak van dit Hemelsch manna weder te hervatten, die geduurende eenige eeuwen al te smaakeloos was geworden. Niets scheen gevoegelyker dan Godt by zich zelven en met zyn Huisgezin te bidden, of zich by andere Gelovigen in openbaare Godtsdienstigheden te voegen: maar gloriryker is 't de Christenen tot hun Vaandel te roepen en met ontwonden Vaandels naar den Hemel te trekken. Mogelyk is dit de oorsprong van een groot getal deezer Broederschappen geweest.

Italie, Spanje en Portugaal zyn de voornaamste+ landen van Europa, alwaar men het grootste getal van Gebroederschappen vind, waar van veele de naam van Aartsgebroederschappen hebben aangenomen, gelyk we reeds hebben gezegt. Deeze zyn, om zoo te zeggen, de Moeders of Opperhoofden van de anderen. Zy(b) deelen hen hunne en Regels en Instellingen, hunne Kleeding en Voorrechten mede. Rome allen bevat in haaren boezem een aanzienlyk getal deezer Godtvruchtige Genootschappen, waar van ieder zyne Kerk of zyn Gebedenhuis heeft. De Bedieningen, Kunsten en Ambachten verdeelen zich in Gebroederschappen in deeze Hoofdtstadt van den Godtsdienst, en ieder stelt zich onder de bescherming van

den Heilig, waar van de Medebroeders den Standaardt hebben geplant. Zy gaan in Processie,+ zoo ons een Schryver(a) bericht, onder zeven-en-dertig verscheiden Bannieren; die in deeze volgende bestaan.

 

‘De Amptenaren van den Paus gaan onder den Standaardt van Sta. Martha.
De Stafdragers der Kardinalen onder die van Sta. Catharina.
De Caudatarissen(b) onder die van de Lieve Vrouw van zuiverheit.
De Notarislen onder die van St. Benedictus.
De Procureurs onder die van St. Eustacius.
De Schryvers en Afschryvers onder die van St. Thomas.
De Schilders onder die van St. Lucas.
De(c) Plaatsnyders, Beeldhouwers en Steenhouwers, onder die van St. Leonard.
De Goudtsmeden onder die van(d) St. Eloi.
De Slotemakers en Hoefsmidts onder die van St. Joris.
De Postbodens onder die van St. Laurens.
De Koetsiers onder die van St. Lukas.
De Voerluiden en Bodens onder die van St. Anastasius.
De Karluiden onder die van St. Vincent.
De Stalknechts onder die van Sta. Anna.
De Koehoeders en Leertouwers onder die van(e) St. Bartholomeus.
De Vleeschhouwers onder die van Sta. Maria van den Eikenboom.
De Herbergiers onder die van St. Eustacius.
De Waarden onder die van St. Sylvester.
De Kooplieden in 't gros en Wolhandelaars onder die van St. Laurens.
De Kramers(f) onder die van St. Sebastiaan.
De Drogisten en Apotekers onder die van St. Laurens(g) van Mirando.
De Artsen(h) (Wondheelders, Badstoofhouders) onder die van St. Cosmus en Damiaan.
De Bombardiers onder die van Sta. Maria Transpontina.
De Bontwerkers onder die(i) van St. Pantaleon.
De Zadelmakers onder die van St. Salvator der Copelen.
De Schoenmakers onder die van(k) St. Crispyn.
De Schoenlappers(l) onder die van St. Goedaardt.
De Schrynwerkers en Timmerlieden onder die van St. Joseph.
De Metzelaars onder die van St. Gregorius.
De Bakkers(m) onder die van de Lieve Vrouw van Lorette.
De Kuipers onder die van Sta. Maria van de(n) Kapelle.
De Wolkaarders onder die van St. Blazius.
De werkers van gemengde Stoffen, onder die van Sta. Maria der Hoven, en
onder de Bannieren van St: Salvator, van 't Kruis, van de Drieëenigheit, van den H: Engel, van St: Bernard, van St. Hieronimus, van Sta. Lucia, van St: Rochus, van St. Juliaan van St: Thomas, van Sta. Maria der Tranen en veertig gekroonde Martelaren.
Twintig Gebroederschappen, vervolgt de Schryver, gaan onder de Banniere van 't H: Sakrament; een onder die van de Opstanding; een onder die(a) van de Barmhartigheit; een onder die van de Godtvruchtigheit; een onder die van de Verkiezing; een onder die van Maria boodschap; een onder die van den Roozekrans, een onder die van 't Scapulier; een onder die van Salvator; een onder die van den naame Godts; en een onder deeze van de Doodt.’

Noch moet men by deeze Broederschappen die der Hoedemakers voegen die St. Jacob de Groote voor hun Beschermheilig hebben; die der Koks, door Paus Paulus den III. op verzoek van zyn Kok Jan van Valees ingestelt; die der Kardinalen Credenciers; die der(b) Boekverkopers, die voor hun Beschermheilig St. Thomas van Aquina hebben, en de(c) Welgelukzalige Jan de Dieu; die der Visschers(d), wiens Beschermheilig St. Andries is, vermits hy een Visscher was; die van de Vettewaariers, die van de Koperslagers; die van de Tapytwerkers, hun Ambacht onder de Bescherming van(e) St: Venant oeffenende; die der Verwers; die der(f) Linnewevers enz. De Hoogduitschers, Nederlanders en Zwitzers van zyne Heiligheits Lyfwacht, hebben mede een Broederschap.

Paus Clemens de VII. stelde het Aartsgebroederschap+ van de Liefdadigheit in. Dit Genootschap, 't welk om zyne mildadigheit roemenswaardig is, verzorgde in 't algemeen de noodleidende armen, zonder onderscheid voor hun gebrek. Het deelde alle Zaturdagen broodt uit; oeffende de Mis en deelde de Sakramenten den gevangenen mede; zette veertig arme dochters op St: Hieronimus dag de Beschermheilig hunner Gebroederschap, met eenig Huwelyksgoedt uit, en deed veele andere goede werken.

Het Broederschap of liever Aartsgebroederschap van de Doodt, liet de dooden van een ieder verlaaten, begraaven, en vierde voor de zelven Lykmissen.

Sta. Catharina van Siëna ontfangt de Geestelyke Huldiging van het Siënneesche Gebroederschap haarer Landsgenooten in de Kerk die haaren naam voert. Dit liefdadige Gebroederschap verzelt in Processie op den tweeden Zondag van Mai, kroont met laurier een Misdadige die het van de galg of de Gallei verlost, zynde dit een vorrecht hun door een Siënneeschen Paus verleent.

Het Gebroederschap van den naame Maria wierd in 't jaar 1683. ter gedachtenisse van 't onzet der Belegering van Siëna, opgerecht.

Sta. Maria van de Verkiezing is het Hoofdt van 't Broederschap(g) haaren naam voerende. De Broeders bemoeien zich de zielen van 't Vagevuur te verzachten, en voor haar door hunne gebeden de Verkiezing der Gelukzaligen te verzorgen. Genoeg is 't dat we zonder verder verhaal noemen, de Gebroederschappen der H: Apostelen, Agonisanten, en(h) zielen van 't Va-

gevuur die voornaamentlyk de Missen der gelovigen, die noch op Aarde zyn, noodig hebben; die van St: Marcellus en St: Gilles; van de Lieve Vrouw van 't Volk, van de Verryzenis, van St: Salvator in 't Lateraan, van St: Salvator in 't Sancta Sanctorum; het Aartsgebroederschap(a) der onbevlekte Ontfangenis van de Maagdt; die van(b) 't H: Sakrament en de vyf wonden van den Zaligmaker; die(c) van de Drieëenigheit der Pellegrims. Dit Gebroederschap draagt voor de Pallegrims byzondere zorg, onthaalende hen drie dagen. Het Gebroederschap(d) der Piëmonteezen merkt den H: Zweetdoek als een groot voorwerp van Godtvruchtigheit aan; die van(e) Maria Boodschap eert voornamentlyk de H: Maagdt, en verdubbelt haare huldiging op den dag van dit Feest.

Het Gebroederschap van Gonfalon ontfing voor zyn Stichter St: Bonaventuur, die het in 't jaar 1264. den naam van Aanbeveeling van de Maagdt gaf, en het wit kleedt(f) met een rood en wit kruis in een kring op den schouder voorschreef, waardoor de Gebroeders den naam van witte Boetelingen kreegen. Zy(g) naamen den naam van Gonfalon aan, om hunnen yver voor 't Vaderlandt en de Vryheit in een gelegenheit te doen blyken, wanneer zy tegen den overlast der Koomsche Heeren gerechtigheit oeffenden.

Omtrent het midden van de Verledene eeuw was 't, dat Michiel Buch, de goede Henderik toegenaamt, een arm Schoenmaker van zyn Ambacht, zich belaste met de zorg om de Godtvruchtigheit der Schoenmakers zyne Mede-Broeders weder te herstellen. Hy was een Luxenburger. Wy laaten alle de wonderen van zyn gedrag ongemelt, om niet dan van het Gildt te spreeken, door hem opgerecht. Met allen yver bragt hy zyn leven in stilte met een herbooren aart en in vergeetenheit zyner Medebroederen de Schoenmakers door, indien hy het geluk niet gehad had van een aanzienlyk Edelman gezocht te worden. De Vryheer van Renti was 't die hem ruchtbaar maakte, zonder echter zyn gering Ambacht te staaken. Deeze Baron bezorgde hem zyn Meesterschap. De goede Henderik zette te Parys den winkel op, hy nam jongens en leerlingen aan, met geen ander oogmerk, dan hen Godt te leeren bidden: dus wierd de Schoenmakers Winkel eerlang in een Oeffenschool verandert, alwaar men de leertydt in Godtvruchtigheit doorbragt. Zyn Genootschap besloot in den jaare 1645. zich in te stellen. De Heer Renti word voor Beschermheer van dit nieuw Gezelschap verklaart, en de goede Henderik Vader deezer instelling, klom aanstonds van den trap Schoenmaker tot die van Opperleermeester op. Dusdanig was den Oorsprong van 't Gildt der Broederen Schoenmakers, 't welk in 't jaar 1647. van de Broeders Kleermakers gevolgt wierd, insgelyks het bestier van den goeden Henderik aanbevolen. Vervolgens wierden 'er eenige diergelyken mede in andere steden van Vrankryk opgerecht.

Het Gebroederschap(h) van de Barmhartigheit te Lissebon is te berucht om het niet aan te roeren. Het bestaat uit de voornaamste Perzoonaadjes van den Staat, en de Koning zelf is 'er in opgeteekent. Dit Gebroederschap 't welk zeer talryk is, breid zyne takken door 't gansche Koningryk uit, laat veele Missen voor den Gelovigen doen: maar voornamentlyk den geenen die onder hun gehoorig zyn.

Het verhaal 't welk wy van alle deeze Gebroederschappen gedaan hebben, zal genoeg voldoen. Veele Godtvruchtelingen gelooven, dat alleen de Intekening zeer veel verzekering ter Zaligheit toebrengt; dat zekere livreitekenen wezentlyke merktekenen van 't waare Christendom zyn, en dat 'er geen waare Godtvruchtigheit dan die van hun Genootschap zy. Dies moet het verdrietig voor eenige Geestelyke Ordens zyn dat de Godtsdienstelingen zich anders laaten onderrechten.


Vorige Volgende