Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

III. Hoofdtstuk.
Van den Prefect der Gewaardeerde Brevetten, de Prefect der Teekening van Genade of Gunstbewys, en die van de Teekening van Gerechts-oefening; en van de Prelaten Referendarissen van wederzyds Teekening.

⁺ De Prefect der Brevetten is altoos een Kardinaal, wiens Ampt verkopelyk zy, en 't welk hy geduurende zyn leven bezit. Het kost twintig duizend Ryksdaalders, en 't brengt jaarlyks vyf en twintig hondert Ryksdaalders inkomsten op, zonder de ongemeene gunstgiften te reekenen, die hy van den geenen ontfangt voor wien hy de Brevetten afvaerdigt. Zyne bediening verplicht hem alle de Ontwerpschriften te overzien, en alle de Afschriften der Waardeerings-Brevetten te teekenen: maar hy heeft geen recht, noch is bevoegt de Geheime Brevetten te zien. Hy word gemeenlyk van den Paus nevens andere Prelaten afgezonden, waar van wy vervolgens spreeken zullen, om de teekening van Genade-Schriften by te woonen, die in 't Pausselyk Paleis word gedaan. Zyn Ampt is ongemeen aanzienlyk en zeer voordeelig, want hy neemt mede plaats in de Pausselyke Kapel, naby den Dataris; en by het overzien der Brevetten, mag hy 'er eenige Artykelen byvoegen of afsnyden, die een middel voor de Geheimschryvers verschaffen, om deeze Brevetten ieder op hun beurt op prys te stellen, 't zy min of meer nadat ze den Verzoeker van dien in 't afvaerdigen gunstig zyn; derhalven die dan eenige gunst verzoeken, moeten niet verzuimen by deezen Prefect wel te staan, en zich by hem door eenig geschenk aangenaam maaken, waar van de waarde met de voordeelen die door de Brevetten toegestaan zyn, moet evenmaatig zyn.

De Bediening van Prefect der Teekening⁺ van Gunstbewys word nooit dan aan een Kardinaal gegeeven, die jaarlyks van de Apostolische Kamer twaalf hondert Ryksdaalders voor Amptgeldt ontfangt, zoo lang als de Paus hem dit Ampt bekleeden laat, waar van hy een ander Kardinaal, wanneer het hem behaagt, kan verzien. De voornaamste bediening van den Kardinaal Prefect bestaat, overzulks hy het hoofdt van al de Prelaten is die de Teekening van Gunstbewys bywoonen, 't welk voor den Paus alle Woensdagen geschied, of wanneer het 's Zaturdags een Feestdag is, behalven den tydt van de Vakantie van 't Kerkelyk Recht. Hy moet mede alle de Verzoekschriften teekenen, die aan deeze Vergadering ingegeeven worden, alwaar de Paus altoos ten minsten twaalf Kardinalen toegang laat hebben, onder welke gemeenlyk nevens den Paus en de Prefect der Teekening van Gunstbewys, de Kardinaal-Prefect van de Teekening van Gerechtsoeffening is.

Noch laaten zich in deeze Vergadering, twaalf Prelaten Referendarissen vinden, die een

+ Wat het Ampt van Prefect der Brevetten is, en waarin zyne bediening bestaat.

+ Insgelyks wat het Ampt van Prefect der Genaade Brieven is, aangemerkt.

[p. 159]

stem in de Teekening van de Gerechtsoeffening hebben; de Auditeur der zaaken van de Apostolische Kamer komt 'er mede met een zyner Luitenants, en een ander burgerlyke Luitenant van den Kardinaal Stedehouder; en na hun, de Algemeene Schatbewaarder, een Auditeur de Rota, een deelhebbende Apostolische Protonotaris, een Klerk van de Kamer, een Abbreviateur van de Groote Raadkamer en de Regent van de Kanselary. Alle deeze die in dit laatste Artykel zyn genoemt, hebben geen overweegende stem voor zaaken die de Teekening van Gunstbewys behelzen: maar deeze zyn van verscheiden Rechterschappen of Kamers van 't Rechtsgebiedt afgezonden, in deeze Vergadering komende, om 'er ieder de rechten van zyne Rechtbank te bevryden, bewaaren en verdeedigen.

⁺ Het Rechtsgebiedt van den Prefect van de Teekening der Gerechtsoeffening, strekt zich uit om aan Partyen Rechters te geeven, die meenen door gemeene Rechters verkort te zyn geweest. Alle Donderdagen vergaderen by hem twaalf Prelaten, die uit de oudste Referendarissen van de Teekening bestaan, en die een overweegende stem hebben. Alle de andere Referendarissen mogen 'er zich mede laaten vinden, en stellen 'er in ieder zitting twee twistzaaken voor: maar zy hebben in de beraadslaging geene stem. De andere die met den Kardinaal-Prefect stemmen, komen 'er niet dan na dat ze vooraf van alle de Bezwaarenissen der partyen wel onderrecht zyn. Vier zyn 'er die de Bescheiden en andere Geschriften, die in de Gedingen voorgedraagen worden, moeten onderzoeken, vier andere die van de daadt van 't behelsde wel onderrecht zyn, en de vier overige van de twaalf moeten in de Rechten wel ervaaren wezen, waar op men de geschillen beslechten moet.

Insgelyks komt in deeze Vergadering een Auditeur de Rota, en de Luitenant van 't Burgerrecht, wegens den Kardinaal Stedehouder, om de rechten hunner Rechtbanken te handhaven: maar zy hebben geene overweegende stem. Wy moeten 'er op 't geen we van den Prefect van de Teekening der Gerechtsoeffening gezegt hebben, noch byvoegen, dat de Paus dit Ampt nooit aan iemandt als aan een Kardinaal geeft, aan wien de Apostolische Kamer jaarlyks vyftien hondert Ryksdaalders inkomst verschaft.

⁺ Twee Amptenaren zyn 'er om 's Paussen Dekreten af te vaerdigen, als eenige door Brieven van zyne handt geteekent, en de andere door Brevetten, waar van de eene Prefect der Minuten word genoemt, na de zelven opgestelt en geteekent te hebben, die aan den anderen ter handt stelt, en Meester der Brevetten geheeten word, nademaal hy de Brevetten op de Minuten of Ontwerpschriften opmaakt die hy ontfangen heeft, en vervolgens naar den Geheimschryver der Brevetten deeze te teekenen zend die gewaardeert zyn. Het eerste deezer Ampten kost twaalf duizend Ryksdaalders, en brengt omtrent twaalf hondert Ryksdaalders jaarlyks op. Het tweede beloopt op dertig duizend Ryksdaalders, leverende ten minsten jaarlyks drie duizend Ryksdaalders inkomsten uit, en somtyds meer. Noch hebben de Pausen sedert twintig jaaren by deeze Ampten drie anderen gevoegt, als die van de Onderzoekers der Bedieningen van de Onderteekening der Gerechten, die men den Prelaten ieder voor zes duizend Ryksdaalders verkoopt, en waar van zy jaarlyks vyf hondert Rydsdaalders hoofdt voor hoofdt genieten.

Het Genootschap der Prelaten Referendarissen⁺ is niet bepaalt, want wat het getal der geenen aanbelangt die het uitmaaken, en als onverkopelyk zyn, 't zyn geene Ampten: 't is een eertytel die de Paus aan Personen van Geboorte en Geleerdheit geeft, om hem in staat te stellen van vervolgens tot de gewigtigste Ampten van 't Roomsche Hof over te gaan. Om 'er in toegelaten te worden, vereischt eerstelyk, dat men de benoeming van den Kardinaal-Patroon en de bewilliging van den Paus hebbe. De Kardinaal-Prefect van de Teekening der Gerechte stelt vervolgens een zyner Bedienden aan, om verslag van de noodige onderrichtingen volgens de Inzetting van Sixtus den V. te doen, waar door men bewyzen moet dat men Dokter in beide de Rechten is; dat men sedert twee jaaren te Rome heeft gewoont; dat men den ouderdom van vyf en twintig jaaren bereikt heeft; en dat men genoeg van tydelyke middelen verzien is om de eer en waardigheit van Prelaat te konnen onderhouden.

Na deeze voorbereidzelen geeft de Kardinaal-Prefect⁺ den geenen die zodanig bevoegt bevonden word, de macht van twee gedingen ter Teekening in te brengen, of voor te draagen, en indien hy 'er zich wel in quyt, keurt men zyne benoeming goedt, en ontfangt hem in deezer voegen: De Kardinaal-Prefect hem den eedt van den Gerechte in gemoede te handhaven, hebbende doen afleggen, geeft hem het Prelaats kleedt, te weeten het Priesters Gewaadt ter aarde sleepende, en een kleine mantel een weinig laager dan den gordel komende, en die gespleeten is, om 'er de armen door te steeken. Dit kleedt is zwart van verwe, na-

+ Waarin het Ampt van Prefect van de Tekening der Gerechtsoeffening bestaat;

+ Insgelyks de Ampten van Prefect der Ontwerpschriften en Meester der Brevetten.

+ Hoe de Prelaten Referendarissen worden in hun genootschap ingelyft, aangeweezen;

+ en met welk een Plechtigheit dit geschied.

[p. 160]

demaal 'er volgens de inwilliging van Paulus den V. niet dan twaalf der oudste Referendarissen mogen zyn, die gelyk alle de andere Prelaten, violette kleur draagen.

⁺ De twaalf oudste Referendarissen zyn Votanti di Signatura genoemt, nademaal zy in de Vergaderingen waar in zy zich bevinden, overweegende stemmen hebben, en de andere worden Proponenti, te weeten, Berichters geheeten, deeze hebben geene overweegende stemmen; 't welk mede in alle de andere Roomsche Rechtbanken plaats heeft, alwaar de Berichters eenvoudiglyk het vereischte recht van ieder party voordraagen, zonder hun oordeel noch gedachten daar over te uiten.

De Gerechtsmacht der Referendarissen bestaat om de Gerechtigheden en geschillige of gunstsmeekende Verzoekschriften, tot de Teekening van den Gerechte voor te stellen, en tot die van Genaade, en van de zaaken in kennis te neemen die hun dagelyks worden voorgedraagen, byaldien die niet de waarde van vyf hondert goude Pistolen beloopen, naardien deeze van grooter sommen aan die van de Rota behooren.

+ Waarin hunne bediening in de Vergaderingen bestaat.