Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 3

XXVIII. Hoofdtstuk.
Van hunne Huwelyks Plechtigheden, Kinderopvoeding, Lykdiensten, en Gedagtenis-houdingen.

⁺ De Caraïbaansche Mannen zyn zeer Minneyverig. Een enkel vermoeden van ontrouw, wel of qualyk gegrondt, is genoeg zonder eenige omstandigheit om hun het regt te geeven van hunne Vrouwen den hals te breeken. Daar wordt geen onderzoek op gedaan, om dat in die Eilanden de Vrouw de Slaavin van haaren Man is, en onaangezien de hardigheit dezer slaaverny^(d) moet men van haar getuigen, ‘dat zy met zoo veel naaukeurigheit gehoorzaamen, stilzwygen, en met zachtheit en eerbiedt onderdanig zyn, zulks het iets zeldzaams is te zien, dat haare Mannen genoodzaakt zyn, haar het zelve te erinneren. Waarlyk een schoon Voorbeeldt en Spiegel voor de Vrouwen der Christenen, die men te vergeefs dagelyks over het stuk van gehoorzaamheit en getrouheit genoodzaakt is gansche Predikatiën te doen. Naar allen schyn zal men haar van deeze plichten noch wel moeten vermaanen tot aan het einde der eeuwe, en dat met alzoo weinig vrugt als het Euangelium aan de Caraïbanen gepredikt wordt. Met een woordt, de dienst baarheit der Vrouwen is alhier zoo groot, dat het een ongehoorde zaak is, wanneer een Vrouw met haaren Man, of in zyne tegenwoordigheit eet of drinkt.

Wanneer de Dochters omtrent twaalf jaa-⁺

+ Slaafachtigheit der Vrouwen van dien Landaart aangeweezen.

(d) P. Labbat Voiage aux Isles de l'Amerique.

+ Plechtigheit in gebruik wanneer een Dochter Huwbaar geworden is.

[p. 122]

ren bereykt hebben, schenkt men haar het Schortekleedt. Dit is het teken van Zedigheit en Kuisheit. Op de Eilanden der Lucayers^(a) is de gewoonte, dat zoo draa eene Moeder aan eenige natuurlyke tekenen bespeurt dat haare Dochter onder het Gilde der Vrouwen konde ontfangen worden, vergaderen de Bloedverwanten te zamen, en rechten een Feest aan, waarna men haar een katoene gebreide Onderkousje schenkt, gevuldt met kruiden, 't welk zy voortaan om haare Dyën moet draagen. Te vooren was zy geheel naakt. Het is wel waar dat de naaktheit geene indrukking altoos op hunne zinnen maakt, en dat men ons verzeekert dat zy eerbaarheit genoeg bezitten, om te zeggen, dat men elkander in dien staat niet als tusschen vier oogen moet^(b) zien. Men zegt ook^(c) dat wanneer eene Dochter huwbaar wordt, zy verpligt is tien dagen op drooge Cassave te vasten; indien zy dit kan uitstaan, is zulks een teken dat zy eene goede huishouwster zal zyn.

⁺ De gemeenzaamheit van de Jongmans met de jonge Caribaansche Dochters reeds huwbaar geworden, is ganschelyk verhoeden. De Moeders houden haar geduurig in 't oog. ‘Nogtans, zegt P. Labat, is het zeldzaam dat een Dochter die jaaren bereikt, zonder door eenig Jongman besproken te zyn, die haar van 't ogenblik af dat hy haar zyn liefde te kennen heeft gegeven, aanmerkt, als zyn toekomende Huisvrouw, den tydt afwagtende dat zy van die jaaren geworden zal zyn, om zulks wezentlyk en met der daadt te worden. Onder hen hebben de Bloedvrienden namelyk des Jongmans, recht om een jonge⁺ Dochter tot zyn Vrouw te neemen, zonder dat die hen geweigerd kan worden; zeer dikwils gebeurt het, dat zy dezelve van haar vier of vyf jaaren af bespreeken. Hunne gewoonte is geenzins dat een Broeder met zyne Zuster noch Ouders met hunne Kinderen trouwen.’ Rochefort getuigt dat deeze misdaaden hun afgrysselyk voor koomen: ‘maar ten opzigte van verder graaden, en de veelheit van Vrouwen, hebben zy eene algemeene vryheit en wyde uitgestrektheit, dat dikwils een Man drie of vier Zusters ten Vrouwe zal neemen, die zyne volle Nichten, of Zusters of Broeders Dochters zyn. Zy zyn van gevoelen, dat zynde met elkander opgevoedt, zy malkander te liever zullen hebben, en met meerder eendragt leeven:’ Doch wy zyn van geheele andere gedachten.

Een koddige gewoonte onder hen konnen⁺ wy niet voorbygaan. Het gebeurt somtydts, dat een Caraïbaan de vrugt van eene bevrugte Vrouwe van te vooren eischt, indien het een Dochter is; zoo men hem zulks toestaat, teekent hy de Vrouw op den buik met Rokoe; zoodra als de Dochter zes of zeven jaaren bereikt heeft, laat hy haar by hem slaapen, om haar te oeffenen.

Een Vader oeffent op de geboorte van⁺ zyn eersten Zoon een afzondering, en een zeer gestreng Vasten van 30. of 40. dagen. Een ander Reiziger verhaalt ons^(d) dat de Vader te bedde gaat leggen en voor Kraam-Vrouw speelt. Men zegt ons niet waarvan deeze gewoonte oorspronkelyk is; maar zie hier noch een andere die niet min zeldzaam zy.^(e) De vasten tydt verstreeken zynde, heeft men twee jonge Caraïbanen om hem de huit te kerven, en over het gansche lichaam insnydingen te maaken: zy wryven zyne wonden met sap van Tabak, waarna men hem op een rood geverfde stoel nederzet. De Vrouwen verzien hem van eeten, de oude Mannen bieden het hem aan, en steeken het hem zelfs in den mondt, gelyk men een klein Kindt doet. Op dezelve wyze geeven zy hem te drinken, houdende hem den hals overend, en als hy met eeten gedaan heeft, doen de ouden milddaadigheden, en geeven hem twee stukken Cassave, die deeze droevige gemartelde Vader in zyne handen houdt. De plechtigheit geschiet in de algemeene plaats, en zoo lang dezelve duurt, staat hy overendt op twee Cassaven of Brooden van zekere wortelen gebakken die hy naderhand gehouden is op te eeten. Men kan wel denken, dat dezelve door en door bebloedt geworden zyn; men wryft het aangezigt des Kindts mede met bloedt. Dit dient om het zelve dapper te maaken, en hoe meer geduld de Vader toont, hoe meer dapperheit het Kindt zal hebben. Dit is 't noch niet al; Hy moet zich zes maanden lang van veelerlei soorten van zaaken onthouden, zoo dikwils als eene zyner Vrouwen in de Kraam komt. Zoodra als het Kindt gebooren is, baadt men het zelve; en indien het 's nagts ter Waereldt komt, baadt de Vader zich mede: de Moeder maakt ten eersten haar werk van het voorhoofdt van dat kleine schepsel plat te drukken, en het aangezigt te pletteren, 't welk onder hen een trek van schoonheit is. Voor 't overige is de opvoeding zo-

(a) Purchas dans son Recueil en Anglois.

(b) P: Labat in zyne Reizen.

(c) La Borde Relation des Caraïbes.

+ Hoe de verkeering tusschen een Iongman en jonge Dochter toegelaaten word,

+ en hoe na in verwantschap zulks gescheiden mag.

+ Vreemde gewoonte, hoe een Caribaan de Dochter in 't huwelyk werk onderwyft.

+ Zeldzaame Plechtigheit die een Vader na de geboorte van zyn eerstgebooren Zoon oeffent.

(d) La Borde dans la Relation des Caraibes.

(e) La Borde ibidem.

[p. 123]

danig als men zich die verbeelden kan.

⁺ Veertien dagen na de geboorte der Kinderen geeven zy hen hunnen naam. Deeze naam is genomen van eenigen der Voorouderen van de familie, of van een boom, of van eenig voorwerp, dat hen aangenaam is geweest; of met een woordt noch een zaak die hen verheugt en aanmerkelyk voorkomt. De naam wordt plegtelyk aldus gegeeven; het Kindt heeft Peeter en Meeter, indien men die zodanige noemen kan die de Kinderen de ooren, de onderste lip, en 't middelschot van den neus doorbooren: men steekt draadjes door deeze gaatjes en hangt 'er Pendanten of Ringen in: maar de Ceremonie word uitgesteldt, indien het kindt noch geen kragten genoeg heeft. Na twee jaaren houdt men de plegtigheit van hem het hair te snyden.

⁺ Aangaande de Lykdiensten; zoodra als een Caraïbaan overleden is, verzamelt men alle zyne Nabestaande, op dat zy overtuigt zyn dat hy zyne natuurlyke doodt gestorven is, en indien het gebeurde dat 'er een eenige onder hen waare, die de Overledene niet hadt gezien, zouden alle de anderen te samen hem niet konnen overtuigen op wat wyze hy overleden was. Zelfs zoude hy van gedagten zyn dat zy alle iets tot zyne Doodt toegebragt hadden, waarom hy zoude genoodzaakt zyn een van hen insgelyks om 't leeven te brengen. Men legt de Doode in een gegraven put: in den hoek van een^(a) Carbet van omtrent vier voeten middelyns wyd, en van zes of 7 voeten diep. Hy legt gekromt, met de elleboogen op de kniën en de handpalmen onder zyne wangen. Hy is roodt geverft met zwarte knevels en streepen, van een geheel andere kleur als de gemeenen, die maar slegts van Junipa zyn. Zyn hair is achter het hoofdt byeen gebonden; zyn boog en pylen, zyn Boeton of Knods, en zyn mes leggen nevens hem. Vervolgens wordt hy tot de kniën in 't zand gedolven, om zyne gestalte te ondersteunen; want het zand komt niet tot aan den rand van de kuil. Na dat alle de Bloedvrienden het Lyk wel bezigtigt hebben, vult men het Graf. Een ander Reiziger voegt 'er by^(b) dat zy een Slaaf om hem te dienen, en een Hondt om hem te bewaaken nevens hem begraaven.

Het bedryf hunner rouwen is iets zeldzaams en vreemdts. Na dat zy den Overledene in 't Graf hebben gelegd, maakt men 'er omtrent het zelve een groot vuur, en elk een zet zich rondom het zelve, op zyne hielen nederhurkende. De Mannen plaatsen zich achter de Vrouwen, en nodigen dezelve om te weenen, stootende haar geduurig tegen de armen. Alsdan beginnen zy alle te gelyk te huilen en te schreeuwen over den Overledene, gestadig hem vragende naar de oorzaak van zyne Doodt.

Zy gelooven dat een Mensch verscheidene⁺ Zielen heeft, en dat alleen die van 't Harte onsterflyk zy. Een tweede Ziel plaatsen zy in 't Hoofdt, en deeze is de tweede in rang. De andere huisvesten in de Gelederen, en andere plaatsen des lichaams alwaar men de polsaderen voelt te slaan. De eerste onsterflyk zynde, gaat terstond, na deeze Waereldt verlaaten te hebben, in een andere Waereldt, om een ander nieuw, jong, en schoon lichaam te bezitten. De overige Zielen blyven hier om de Beesten te bezielen, of anderszins in quade Geesten te veranderen. Eene zaak is zeker, dat is, dat die gevoelens geene aaneenschakeling hebben. Zy zeggen dat de Ziel, schoon onsterflyk, een zeer fyn en dun lichaam is. Dit denkbeeldt is hen niet alleen eigen, alzoo de eerste Kerkenvaderen het zelve reeds hebben gehad. Deeze Ziel is vleeschelyk, en heeft ook nodig te eeten, te drinken, en zich in de andere Waereldt te vermaaken: maar waar zal zy die vreugde genieten? Eenige zeggen, dat de Zielen naar eenige gelukkige Eilanden zullen overgaan, alwaar hunne Vyanden hen tot Slaaven zullen zyn: andere, dat zy tot den hals toe in een vloedt van wellusten zullen gedompelt zyn.

Om hier ook een woordt van de Gedagtenishouding⁺ deezer Volkeren te gewaagen; men zegt, dat wanneer zy een dag vast gesteldt hebben tot eenige zaak, neemen zy een zeker getal van Erreten, waarvan zy dagelyks een in een klein schaaltje werpen, tot dat zy 'er geen meer overig hebben: dit is een bewys dat den bepaalden dag verscheenen is. Een ander middel om hun geheugen te ondersteunen, is een Touw, waarin zy verscheidene knoopen leggen, die door hunne verscheidenheit, het getal der zaaken, die zy voornemens zyn te onthouden, te kennen geeven: 't welk met de Quippos der Peruanen overeenkomt. Zy maaken ook op verscheidene stukjes hout zoo veele kerfjes als zy dagen bezigen willen, om zich tot eenige zaak te bereiden.

Zy tellen de Maanden by Maaneschynen, en regelen de Jaaren naar de Inzaamel-en Oogst-tyden: maar in 't algemeen, reekenen zy naar den loop van 't Zevengestarnte.

+ Hoe men den jonggebooren kinderen een naam geeft.

+ Lykdiensten by de Caribanen in gebruik.

(a) Dit is de naam die men aan hunne Hutte geeft.

(b) La Borde Relation des Caraibes. Rochefort Hist: des Antilles.

+ Hun vreemd gevoelen 't welk zy van de Ziel hebben,

+ Door welk middel zy hunne gedachtenis onderhouden.