Vergeate
Dat doar is Lei, Lei is enne boer
Het koeie en prei en verkup alles doer
‘s merges vroeg op, de ganse daag werke
nou zit ie hier, zo zwart als ‘n verke
gister het heej nog tot twie oor gezeate
allien ziene jas, den is ie vergeate
’t is kermis en dan is ‘t hier altied druk
kermis of neet, op den hook op die kruk
doar zit dan dezelfde, echt zonne stille
beroepsvreejgezel, zienne tied te verspille
vertelt over vroeger, heat veul oetgevrete
allien ziene naam, den ben ik vergeate
‘t zellefde bandje zit hier weer te speule
en ik denk dat ik wet hoe zeej zich now veule
‘t makt wel muziek mar gen mins die ‘t snapt
iederien drinkt en niemand die klapt
ge mot wel van geld of muziek zien bezeate
of op zien mins, snel kunne vergeate
Jopie ken ik nog van huul lang geleeje
dat was enne linke en neet gauw tevreeje
haj moeite mit drank, moeite mit vrouwe
totdat zeej um vroog, toen zien ze goan trouwe
um twellef oor noar bed en um half zes eate
now is alles weer good umdat ze vergeate
Mark d'n is slum, den wet alles van cente
van koepe, belegge, van rente op rente
van hoe ge op termien ‘t beste kint spare
en van roeje wien en dikke sigare
sigare zo lang, die kunde neet meate
heej had weer gen vuur, dat is ie vergeate
Jan had gedronke, proat over d’n doed
gister kwam ik nog in Ysselsteyn oet
dat kerkhof stiet vol mit ontelbare kruuse
ontelbare rieje, mit nog veul mier pruuse
ik heb ‘n kwartier beej dat burdje gezeate
in vrede zolang als weej dit ni vergeate
(Poels, CD: Vandaag, Hans Kusters Music 2000). Tekst van (Poels, Rowwen Hèze - Vergeate, z.d.), kleine tekstuele wijzigingen door TN, in samenspraak met JP
In een interview met Chris Muyres zegt Jack Poels: ‘Als ik teksten schrijf, wil ik altijd beide kanten van de medaille belichten. De leuke dingen van het leven en de melancholieke. De dag en de nacht. Het een bestaat bij de gratie van het ander en het gaat erom daarin de balans te vinden, de harmonie. (Muyres, z.d.)
Deze verenigbaarheid van het amusante met het melancholieke komt in veel Rowwen Hèze-teksten voor, maar Vergeate lijkt hier het standbeeld van te zijn. Verder is deze verenigbaarheid te zien in de in deze bloemlezing opgenomen Noeit mier goan en Bestel mar, maar ook in de merkwaardige en daardoor mooie nummers Beer en, paradoxaal in deze opsomming, Zonder beer.
Primair is de tekst humoristisch, ritmisch en qua rijm weinig verrassend. En toch, op een of andere manier weet Poels weer een gevoelige anticlimax te creëren in de laatste twee regels. Dat komt waarschijnlijk doordat hij in het laatste couplet, net als in de eerdere strofen, eindigt met het woord vergeate, maar daar dan wel voor het eerst in een ernstige betekenis. Het woord vergeate als zodanig treffen we door het gedicht heen aan in verschillende betekenissen, uiteraard met verwantschap tot elkaar (polysemie). In strofe één is de betekenis ‘verzuimen mee te nemen’, in twee ‘uit het geheugen verloren gegaan’, in drie ‘verdringen’, in vier ‘proces doorlopen waardoor informatie uit het geheugen verloren gaat’, in vijf dezelfde als in één. En juist als de luisteraar weer een humoristische betekenis verwacht, is daar het laatste ‘vergeate’ van het gedicht. Dit is semantisch het meest verheven. Het betekent iets in de zin van voorbijgaan. Of ‘ni vergeate’ samen betekent vereeuwigen, waarmee vergeten als substituut van tijd kan worden gezien.
Verder toont dit lied zich markant doordat er typische Rowwen Hèze-grondstoffen in zitten. Te denken valt aan de concrete naam (Lei, Jopie, et cetera), zelfspot (strofe drie), boerenjongensleven (‘s merges vroeg op, de ganse daag werke, nou zit ie hier, zo zwart als ‘n verke) en uiteraard aandacht voor de dood (laatste strofe).
Auteursrechtelijk beschermd