Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het heylich herte (1669)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het heylich herte
Afbeelding van Het heylich herteToon afbeelding van titelpagina van Het heylich herte

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.73 MB)

ebook (8.68 MB)

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Illustrators

Philip Fruytiers

Peter Clouwet



Genre

poëzie

Subgenre

emblematiek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het heylich herte

(1669)–Adriaen Poirters–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 259]
[p. 259]

Bladt-wyser.

Godt-vruchtighe menschen, naer't segghen der Heydenen, veranderen in sterren.5
't Hert vanden mensch vergheleken by eenen Paradijs-voghel.7
Op-draginghe van het H. Herte aen den salighen Stanislaus Koska vande Societeyt IESV, wiens Herte soo brandende, dat het met natte doecken moeste verkoelt worden.8
Dit wordt door de Poësie breeder voor ooghen gestelt, ende ont-vouwen,8

In-leydinghe.

De Godtvruchtighe Siele gaet vlijtich met de Herderkens naer Bethleem, om het Kindeken IESVS den nieuw-gheboren Coninck te groeten.18
Godtvruchtigheydt ende ootmoedicheydt vande Keyserinne Agatha op den Kersnacht.19
De dochter van Pharo aen-schouwt het Kindt Moyses met groot ghevoelen.20
Kers-liedeken ter eeren van IESVS.21
Lof van het Stalleken van Bethleem.24
Verhael van eenen seldsaemen Conincklijcken bouw toe-ghepast aen het Stalleken.25
Soete traenen van Augustinus op de Kersnachten vergoten.27
Dese worden met een dicht aen ghewesen.28
De Siele doet aen het nieu gheboren Kindeken eenen offerhande, ende schenckt aen hem haer Herte.30
Henricus Suso offerden Kers-liedekens waer daer hy oock seer bemindt wierde.31
[pagina 260]
[p. 260]
De Godtvruchtighe Siele in plaetse van bloemen of vruchten offert u Herte op.31
Printje Op-offeringhe van het Herte met een jaerschriftje.37

I. Vertooninghe.

Strijdt van het Herte, waer in het wordt bevochten vande VVereldt, Ydelehyt, Duyvel &c. maer wort op't eynde vanden Heere IESVS beschermt.39
Printje waer in dit verbeeldt wort.45
Beneffens een dicht daer dit breeder wort in ontvouwen.45
Sedelijcke leeringhe ghetrocken uyt de fabel van Athalanta.49
Een dichtien daer op slaende.50
Strijdt van het Herte van Sancia en gheluckighe over-leveringhe aen Godt.51
Het selfste wordt door de Poësie ghesonghen.53
Een edele dochter versterckt in bekooringhe.55
Dit wort met een dicht voor ooghen ghestelt.56
Hierby een Printje.60

II. Vertooninghe.

Den Heere IESVS klopt aen het Herte, versoeckt om binnen ghelaeten te worden, het welck de siele naderhandt voor hem opent.62
Waer by s'menschen Herte al kan vergheleken worden.63
Vreemde soorte van belegeringhe by Tamberlanus ge- 
[pagina 261]
[p. 261]
bruyckt.65
Ongheluck en straffe hanght het hertneckich herte boven t'hooft.66
De Poësie verhaelt hoe den Heere IESVS voor het Herte is kloppende, ende wort naer lanck wachten inghelaeten.66
Printjen dit verbeeldende.69
On-verwachte bekeeringe van een werel[t]se dochter.73
Andere merckelijcke bekeeringhe van eenen Ionghman.75
Hier van een dicht oock een aerdich Printje 

III. Vertooninghe.

Den Heere IESVS verlicht het duyster Herte, en vindt daer binnen veel monsters, en slanghen en venijnighe ghedierte waer over de Siele weemoedich is versuchtende.80
Een werelts Hert is ghelijck daen den Swaen en een blosende appeltjen.80
In hoe groote weirdeeringhe by Christus waeren de traenen van Magdalena.82
Klachten van Magdalena of van eene wereltse siel over haer sondich Herte.82
Printjen van sulck een Herte.86
VVat oordeel eenen Engel gaf aen eenen Eremijt over sulck een Herte.89
Een fabel of versieringhe hier toe dienende.90
Ghewoonte der westphaelders by die beestelijck geleeft hadden.91
Tot dien eynde Plaetje en een dicht.92.93
[pagina 262]
[p. 262]

IV. Vertooninghe.

Den Heere IESVS alle gheleghentheydt van het sondich Hert bespiedt hebbende, keirt, werpt, en smijt uyt de serpenten, om alles tot den gront toe te suyveren.96
Eene ghelijckenisse ghenomen tusschen den H. Gheest ende het suyver bieken.97
De wereltsche Siel wenscht om traenen over haer venijnich Herte.97
Vreese van de hel doet ons de boosheyt der sonden ghevoelen.100
De Siel beklaeght haer ongheluck datse lijdt ter oorsaecke van sulck een Herte, en bidt den Heere IESVS om dat te suyveren.100
Printjen daer dese suyveringhe geschiet104
Treffelijcke ghelijckenisse om te weten welck een godt-vreesende Herte is.105
B[e]keeringe van de salige Margareta de Cortona.106
De Poësie tecommandeert het Examen eermen slapen gaet.108

V. Vertooninghe.

Naer dat den Heere IESVS het herte ghesuyvert hadde; gaet hy het selfste vercieren, en versekeren met de Schilderijen vande Vier-Wtersten.109
VVat sentinel voor een herte moet staen.110
Het overpeysen vande Vier-Wtersten is salich.110
Den Amethist wordt vergheleken by de ghepeysen vande Vier-Wtersten.111
[pagina 263]
[p. 263]
Die van Egypten brochten over maeltijt een doodtshooft. 
Hier van een Printjen en een dicht113
De vreese van Damocles behoorden ons te leeren vreesen.116
De voorsichtighe Siel siet de Vier-Wtersten door eenen verre-kijcker.117
De Poësie ont-vouwt hoe noodich dese vreese is aen het Herte.118
Het Printje van dese gheleghentheyt.123
Ghedenck weerdighe gheschiedenisse nopende de lesse vande Vier-Wtersten.126
Hoe Innocentius IX. dit oock tot sijn profijt trock.127

VI. Vertooninghe.

Naer dat den Heere IESVS in het Herte gheschildert hadde de Doodt, het Oordeel, de Hel, en Hemelsche Glorie, gaet hy daer in stellen de Instrumenten vande Passie.128
Dese dienen tot doorluchtigheyt van het Herte.129
Besondere devotie hier in vande heylighe Rita.130
En samen tot verbindtenisse en danckheyt.130
Het spreeck-woordt (Aensien doet ghedencken) wort bevesticht.131
De Siel overloopt met de Sang-goddinne in het kort de Passie.132
Het Printje hier toe dienende.133
In wat gront het Cruys Christi geplant moet worden.137
Hier op een dichtjen.138
[pagina 264]
[p. 264]
De Godtvruchtighe Siele stelt dickwils voor ooghen een Crucifix, en worter door bewoghen.139

VII. Vertooninghe.

Den Heere IESVS sit midden in het Herte voor hem light een boeck open tot teecken dat hy het Herte sal leeren en onder-wysen.141
Hoe vast in't Herte Christi pijnen behoorden ghedruckt te sijn.141
Het herte wort met verscheyde lessen onder-wesen.142
Korte woorden veroorsaecken groote bekeeringhen.143
Hier van een ghedenck weirdighe geschiedenisse.145
De selfste wordt m[e]t een rijm-schrift duydelijcker gestelt voor ooghen.145
Printien daer Christus leert.147
Een goet woordeken by gheval gheseydt, brenght vruchten voort, siet hier op eene ghelijckenisse.152
Naerder bewijs in de Edele Catharina Rodriques.153
Bekeeringe van den H. Augustinus vervat in een dicht en Plaetie.156

VIII. Vertooninghe.

Den Heere IESVS schiet het Herte met vierige pijlen van sijne Goddelijcke Liefde, teenemael in brandt.158
Eene ghelijckenisse ghetrocken uyt de vier Elementen.159
[pagina 265]
[p. 265]
De wereltse Siel smilt door Godts inspraecken.160
Hier van een dichtien.160
Brandende herte vande Heylige Theresa.162
Haere spaense Poësie den brandt breeder uytleggende.163
Een Printien vanden selfsten sin.164
Haere siel-suchten, en wensch om te sterven.165
Hier op een snaerken vande Sang-Goddinne.166
Overaerdige gelijckenisse getrocken uyt het arkebuseeren, en toe-gepast aen den brandenden schicht vande heylige Theresa.169
Een kort dichtien tot lof vande kloecke Martelerssen.170
Blymoedicheydt vande heylighe Agnes gaende naer haere Martelie.171
Wat den brandt der liefde Godts in het yverich herte vanden heyligen Xaverius al werckte.173
Hier op een Printie.175
Sijn vlammende siel suchten, en vierich verlanghen om in Indien Sielen te bekeeren.176
Printien vanden heyligen Xaverius.179
Xaverius vergeleken met Zebulon, en waerom.181
Een kort verhael van de hooft-reysen vanden heylighen Xaverius.181

IX. Vertooninghe.

Den Heere IESVS komt in het Herte spelen op de herpe, om dat van binnen te verheughen, ende te verblijden met sijnen Goddelijcken troost.182
VVat de heydenen voor oorsaeckt van onse droefheyt hebben aen-gewesen.183
[pagina 266]
[p. 266]
Een dichtjen hun segghen wat uyt-werckende,183
Treffelijcke Poësie uyt Pia Desideria daer op staende.184
Gheen blijschap sonder droefheyt.186
Godt is den ghever van oprecht blijschap,188
Verstandighen vont van Ethelburga om te ontdecken sWerelts korte blijschap.190
De Poesie speelt oock iet dierghelijckx.191
Veel schijnen bly, en sijn niet bly, schijnen vrolijck en sijn niet vrolijck.192
Ghedenck weirdighe ghelijckenisse hier van,192
David singht in dicht datter gheen oprechte blijschap is inden Heer.194
Een Printje de blijschap des Herte afbeeldende.196
Hoe soet een vogheltjen eens heeft ghesonghen.198
Gilimer droef sijnde wenscht om dry saecken.199
Wat een ghevoelen eenen Ionghelinck hadde vande Wereltse verganckelijcke vreucht.200
Hier van een Printje.201
       uyt-legginghe des selfs door de Poësie.202
Oprechte vreucht moet het Herte verheugen, of en is gheen vreucht.205
De Romeynen bouden den Temple van Ruste buyten de stadt en waerom.206
Evenwel in't Herte kan ruste sijn oock in dese Werelt.206
Hier op een dicht en een Printie.207
Aerdighen vondt en goedt-herticheyt van Sunamites om Eliseum tot haer huys te noodighen.210
Naerder bedenckinghe genomen op't het voorgaende Printje het huys van Iubal.210
Hoe dat die van Egypten de op-rechte ruste uyt-ghe 
[pagina 267]
[p. 267]
beelt hebben, waer uyt eene leeringhe valt.211
Het Herte verlanght naer den Hemel.213

X. Vertooninghe.

Den Heere IESVS verciert het Herte met Palmen en Laurieren, en stelt daer boven op de kroone van de eeuwighe glory.217
Blijschap der Kinderen van Israël als sy het Landt van Beloften kreghen in't ghesicht.217
Een Printje vertoont de crooninge van het H. Herte.219
Hier van een dichtjen vande Poësie.219
Sonder strijdt en isser gheen croon hier op een bondighe antwoordt van een jongh Prinsken van Vranckrijck.223
Verhael hoe blymoedich sommige sijn gestorven.224
Geestige passagien van Damianus gedoot-verft.225
Salighe do[o]t van Gorgonia.228
Triomf van het H. Herte overtreft de triomfen der Romeynen.228
Glorie der salighen on-uyt-sprekelijck.229
Het H. Herte vlieght ten hemel op om ghekroont te worden.229
De Poësie verhaelt sijne gheluckighe reyse.230

Aen-spraeck.

Tot den aerschen mensch met sijn Werelt Herte.239
Het Herte vanden mensch ghelijck aen de naelde van het compas altijdt soeckende sijne Noordt 
[pagina 268]
[p. 268]
sterre.237
De Sangh-Goddinne singht in hare partije d'onrust des menschen herte.238
Een Printien dit duydelijck voor ooghen stellende, en de on-gherustheyt des herte vervattende.240
Bemaeninghe van het Werelts herte ten eynde het sich tot Godt keere.243
Aen de Siel wordt ghewenscht een hert ghelijck aen dit H. Herte,244
Sulcken hadde de H. Margarita, waer in klaerlijck was afghebeeldt de Gheboorte Christi.244

Slot-Reden.

Ghelijck elck schepsel sijn eyghen rust-plaetse heeft, soo heeft de Siel de haer alleen in Godt.245
Gheen schepselen en versaden s'menschen herte.246
Godt sal't versaden.247
Hier op de Fransche Poësie.248
De hemelsche blijschap onbegrijpelijck.249
Hier [o]ver het ghevoelen vanden duyvel.250
Seld-same geschiedenisse van eenen jongh-man die wenschte de glorieuse Coninghinne der hemelen te sien.250.251
Hier [o]p een dichtie.252
Mirakel inde voorgaende gheschiedenisse.254
Beschryvinghe vande Coninginne der hemelen.256
Geluckich was desen Ionghman die de H.Maget sach, maer gheluckigher die Godt sien, en in wiens herte Godt rust.257
Sulck en Sielen sijn boven maeten schoon ghelijck de heylighe Catharina van Senen getuychde.258

 

FINIS.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken