Ydelheyt des werelts

[Ziele laet rusten uwe lusten]

ZIele laet rusten uwe lusten,

En verlaet eens uwen pracht:

Sult ghy minnen, en besinnen

Al wat dese Wereldt acht?

Gaet besnoeyen, en verfoeyen

Al dit ydel hooft-cieraet:

Ciert u leden naer de reden,

Siet hoe uwen Meester gaet:

Hy quam gheven ons sijn leven,

Hy quam sterven onse doodt,

En door't lijden ons verblijden,

Ons gheluck brocht hem in noodt.

[p. 129]

 

Troost der menschen, die wy wenschen,

 

Laeghde ghy voor ons op't stroy?

 

Moest ghy draghen Noordsche vlaghen?

 

Wasser dan voor u maer hoy?

 

wulpsche leden, die betreden

 

Ledikanten van Damast,

 

U tapijten die verwijten,

 

Dat het op gheen krib en past.

 

Sult ghy voeren perle-snoeren,

 

En juweelen om den toon!

 

Sult ghy rocken u twee locken,

 

Als ghy draeght een doorne croon?

 

Ghy met ringhen, moye dinghen,

 

En met stricken van sattijn?

 

Daer sijn handen vast met banden

 

Op den ruggh' ghebonden zijn!

 

U paleersel, u friseersel

 

Wilt ghy weten hoe het staet?

 

Siet het schijnen in sijn pijnen,

 

Daer hy vol van wonden gaet.

 

Ons blancketten zijn souffletten,

 

En ons poyer dat is sweet;

 

Onse sonden dat zijn wonden,

 

Dese doen hem't meest leet.

 

Peyst dees smerten met der herten,

 

Die gaen proncken stijf van gout;

 

Onse Moden zijn als Ioden,

 

Die Godt cruysten op een hout.

 

Dat nu beken quamen leken,

 

Hadd' ick nu een tranen-vloedt;

 

'T hert van steenen wou het weenen,

 

Ick gingh storten oock mijn bloedt.

Siet eens, ô Godt-vruchtighe Philothea, hoe dese heylighe Sondaresse ghebruyckt heeft den Spiegel, ende

[p. 130]

den Passer, om het groot verschil tusschen haer leven ende het leven Christi meerder te doen blijcken; soo dat sy oock lichtelijck cost gronderen de leelijckheydt haerder sonden uyt de swaerheydt sijnder pijnen. Op welcke maniere oock seer vernuftelijck verstaen can worden de Maxime oft ghemeyne Spreucke vande oude Rechts-gheleerden: ⁺ Dat-men het swert niet en can verstaen, of men moet het root ghelesen hebben. Sy wouwen segghen, dat-men den sin van een Capittel, dat met swerte letters gedruckt was, niet wel en kost vatten, 't en ware saken dat-men eerst den tijtel daer van las, die met roode letters pleegh ghestelt te worden. Soo seggh' ick oock, ô Philothea, men verstaet nimmermeer beter het swert ende de leelijckheyt onser sonden, dan, als wy eerst lesen het root, dat is, het dierbaer bloedt, ende de pijnen van de Paßie Christi, ende al het ghene, dat hy voor onse verlossinghe gheleden heeft.

Desen rooden Tijtel ende dit swert Capittel was de Lesse vande salighe Angela de Foligini: de welcke van haer eyghen selven belijdt, dat sy, staende voor het Crucifix, merckte, dat Christus sijn eygen ooghen sloegh op sijne Wonden: ende dan keerde hy die naer het hooft, sijde, ende handen van Angela; of hy had willen segghen: Is het moghelijck dat de menschen noch niet en vatten d'ydelheyt hunder wercken, ende de swaerheydt hunder sonden; daer-se sien dat ick soo gronde-loose pijnen om hebbe moeten ⁺ lijden? Waer door Angela soo ontsteken wierde, dat-se hare wanghen verbrande, ende ghenoot-saeckt was die met kout water te lesschen.

Soo dan, ô Philothea, den naeckten, ende ghecruysten Iesvs is een sterck, ende crachtigh beweegh-

⁺Non intelligitur nigrum, nisi legatur rubrum.

⁺P. Barry c. 2. devot. 9.

[p. 131]

sel om inwendelijck alle ghenuchten te versaecken; ende uytwendelijck allen ydelheydt te verfoyen. Waer't nochtans, dat ghy om ghewichtighe reden u niet teenemael van een wereldts cleedt en kost berooven; maer bedwonghen wierde van uwen staet, oft iet anders het selve naer de manier, ende loop des tijdts rijckelijck ende costelijck t'aenveerden; dan waer van u te wenschen, dat ghy ten minsten gheenen hooghmoedt, trotsheydt, oft hooveerdigh hert daer op soudt willen draghen. De schoone ende ⁺ oodmoedighe Koninginne Esther, al-hoe-wel sy boven maten costelijck verciert was, ende boven alle d'andere van Aßuerus bemindt, dien haer oock tot dien eynde de Koninghlijcke croon op het hooft had doen stellen; sy niet te min was soo verre van haer hert door dit uytghelesen cieraet, ende Koningh-lijcken pracht te verhoveerdighen, ende te laten op-swillen, dat-se plagh Godt daer af tot ghetuygen te nemen, segghende: Ghy weet, ô Heer, dat ick gheen ghenuchte en neme in dit teecken van hooverdije, ende glorie, dat ick op mijn hooft draghe op die daghen, als ick voor al de wereldt in groot-dadigheydt moet verschijnen. Niet veel min, al-hoe-wel in minder fortuyne, ende staet, dede de huys-vrouwe van Iacoponus; de welcke noch boven dien onder haer werelts cleedt, dat-se droegh alleen om haren man te believen, had een ander van scherp hayr geweven: met het welck sy haer teer vleesch temde; op dat het sich door den uytwendighen schijn niet en soude verydelen. Dier-ghelijcke weet ick datter noch hedensdaeghs zijn, oock al van qualiteyt, die nochtans onder hare cleederen strenghe penitentie ende lijf-castijdinghe verdraghen; jae ick en twijffele niet, ô Philothea, of ghy en pleeght dit op sommighe tijden oock te ge-

⁺Esther c. 14.

[p. 132]

bruycken. Doch ick keer weder tot ons eerste propoost ende ick wil noch eens voor ooghen stellen den Spieghel van den ghecruysten Iesvs, ende betoonen dat menigh ydel hert daer door wordt beweeght. De bewijsinghe sal ick doen in een salighe Dochter, die vry al wat te trots was op haere schoonheyt, ende dies volghens al te seer gheneghen tot het ydel cieraet ende palleren. Sy heeft sich dan op eenen sekeren tijdt voor haren spieghel ghestelt: dan, ghelijck-se uyt der maten vies was, ende al te nauw-keurigh, soo en kost sy haer selven gheensins vol-doen: hare locken en crolden niet ghelijck-se begeerde: hare wanghen en bloosden niet gelijck sy wenschte: hare wijnbrauwen en waren niet gespannen, ende veel dierghelijcke visevaserijen dochten haer hooft te ontbreken. Soo dan sy dede, ende her-dede alle dese dinghen vijf-en-twintigh-mael, ende noch en wou't niet lucken: waer door sy soo vermoeydt wierdt, dat-se ghenoodtsaeckt wierdt op een stoeltjen te gaen rusten. Daer sittende, ley sy haer ydel, ende nochtans swaer hooft op haer hant, ende bleef van spijt soo sitten fantaseren. Ondertusschen herwaerts ende derwaerts hare ooghen om-draeyende, zijn-se gevallen op een Crucifix, dat op het bufet stont; het welck aenschouwende, wierdt sy soo diep in haer ghemoedt ghetroffen, dat dese wee-moedighe ende rouw-hertighe clachten uyt haren boesem zijn ghevloghen, ende sich begheven heeft om Godt te dienen. Ick bidd' u, lieve Philothea, siet eens oft sy de waerheyt niet en bekent: is't oock by aldien dat ghy daer iet in vint, dat u raeckt, ghelijck ghy eenen reghel oft twee wel sult vinden; neemt het in danck, want het u met een gunstighe penne geschreven wort. Hare clachten dan beginnen aldus: