De andere stad

Een labyrint

10

Schrijver en detective hebben veel met elkaar gemeen, dacht hij. Schrijven en detecteren is zoiets als een lijk doden, een leven tot leven wekken, een werkelijkheid opsporen die er al is, alleen nog niet blootgelegd. Met dit verschil, dat een geschreven werkelijkheid er alleen was

[p. 47]

nadat hij geschapen is, dus nadat de mogelijkheid die er was is gerealiseerd. Of zag hij het fout en werd zelfs de mogelijkheid geschapen? Maar was het dan ook niet de detective die de voor het oog van de wereld onbekende, dus niet bestaande - mogelijkheid ofwel de mogelijke realiteit schiep? Het duizelde detective Perdox.

Mogelijkheden scheppen, dat is de belangrijkste activiteit, dacht hij, niet eens het realiseren van de mogelijkheden. Dat gaf niet de grootste voldoening; het realiseren kon je soms wel aan anderen overlaten als je de kans kreeg, zoals God volgens sommigen de kosmos had bedacht en de realisatie ervan aan materie en leven had overgelaten. Nou, dat zou 'm ook wel willen. Lekker voor God spelen en het realiteitsspel aan de handelende personen overlaten. En dan net doen of je niet wist hoe het afliep! Jawel, zo ken ik er ook nog wel een paar! Je laten verrassen door je eigen hersenspinsels - zogenaamd dan, of niet zogenaamd? - en dat zonder er verantwoordelijk voor te zijn. Wie heeft de dader gedaan? Hijzelf.

Onze tekenleraar van vroeger placht te zeggen: Kijk het mooie er niet van af! En daar zat iets in, nee, meer dan iets: door te lang kijken keek je de mogelijkheden dood.

In feite hoorde een detective een lijk tot leven te kijken, als lijk en hem daarna weer te doden en hem te begraven in het graf van zichzelf.