De noodzaak van het overbodige

55

Undercover-agent

Mimicry: een schutkleur aannemen ter zelfbescherming, bijvoorbeeld de schutkleur van de literatuur.

Mimicry (mini-cry): opvallend deel uitmaken van je omgeving, in schijn de identiteit (of schijnidentiteit) van iets of iemand anders dragen, van een literaire figuur bijvoorbeeld, met het doel de eigen vermeende identiteit zeker te stellen: een tijdelijk identiteitsverlies waaruit je -/

Maar het blijft een noodverschijnsel, een afgedwongen schutkleur; het gevaar bij een te lang handhaven van de noodkleur is dat je die als je eigenlijke kleur gaat beschouwen en je je mimicry niet langer bewust bent. Een ander als ik, de schijnidentiteit als eigenteelt.

*

Wat de mensen je nog het meest kwalijk nemen is wanneer je hen aan de consequenties van hun eigen opvattingen houdt. Maar nóg vinniger worden ze wanneer iemand alleen maar probeert zich wél aan hun opvattingen te houden; ze zullen al het mogelijke in het werk stellen om te verhinderen dat hij slaagt, want ook als ze hun opvattingen gerealiseerd zouden willen zien, dan is het niet door een ander. Dan liever van opvatting veranderen of de tegenpartij steunen.

[p. 104]

*

Mimicry. Zijn gedachten en dromen steeds meer legaal, hijzelf illegaal, of: hij quasi-legaal, gedachten en dromen illegaal. (Zijn gedachten en dromen maken hem quasi.)

*

De schrijver als undercover-agent. Voorwaarde is een volmaakte mimicry: de kleinste vergissing is fataal, want bij iedere misstap doden de zelfgeschapen figuren hem en doodt de verbale realiteit hem, steeds opnieuw. Dat is het riskante van zijn geschreven bestaan, van leven in de illegaliteit en de pseudo-realiteit.

Een tweede gevaar is wanneer mimicry en gedwongen leven in de pseudo-realiteit en anonimiteit te lang duren: de dreiging van volstrekte identificatie met de tegenpartij, de protagonisten en protofiguren, wat psychische corruptie en verlies van eigen identiteit ten gevolge heeft, iets wat bij de schrijver algauw tot vanzelfsprekendheid wordt, indien van eigen identiteit al sprake was. Het eeuwig illegale als het normale, de dubbelganger als oorspronkelijke figuur en de mens als schaduw.

Redding voor beiden, undercover-agent en schrijver: een regelmatig terugkerend contact met de realiteit, d.w.z. de andere, of een steeds andere realiteit.