Stadgasten

[p. 213]

Ik weet het niet

Ik trof de niet zo oude heer Grunsven aan in mineurstemming, hoewel... niet alleen in mineur, tegelijkertijd stonden zijn gelaatstrekken ontspannen, als iemand die zich van een zware verantwoordelijkheid ontslagen acht, iemand bij wie een last van de schouders is gevallen, de last van de wereld, ja van de evolutie. Zelfs Garm liep op z'n dooie akkertje rond, licht zwiebelend op zijn poten als een pup, alsof hij in geen dagen een opdracht had gehad een mutatiehond te stelen en met minder adrenaline toekon. Uit de tuinschuur klonk geen geblaf.

- Is er iets gebeurd? vroeg ik.

- Er gebeurt altijd wat, zei de heer Grunsven, helaas.

- Helaas?

- Op die manier krijgt de mensheid nooit rust, tot het kritische punt bereikt is en dan is het juist een en al rust, dodelijke rust.

- Maar zo ver zijn we toch nog lang niet? (We.)

- Nee, maar de gedachte eraan werkt fnuikend en ik heb besloten de hele rataplan te laten voor wat ze is.

- Hoezo dan? vroeg ik, een beetje geschrokken, dat kunt u toch zomaar niet doen, de hele evolutie op z'n beloop laten.

- Ik heb erover nagedacht, zei de heer Grunsven, dagenen nachtenlang en ik heb veel sciencefictionliteratuur gelezen, want die lui hebben het allemaal allang voorzien. Denk je eens in. Denk je in hoe snel het allemaal gaat: binnen en-

[p. 214]

kele decennia is de hele wereld overdekt met elektronische snelwegen, ziektes zijn uitgebannen, de mens wordt ouder en ouder, werkt minder en minder en toch blijven de mensen steeds meer thuis of dicht bij huis omdat er niks meer te bewegen valt, alleen al vanwege de overbevolking.

- Of we moeten elkaar en onszelf uitroeien, zei ik, en die kans is groot.

- Akkoord. Maar laten we het even aannemen: de steden worden overkoepeld, wind en weer en seizoenen hebben geen vrij spel meer, je voelt geen briesje meer op je wangen, geen zweet op je lijf, je ruikt jezelf en anderen niet meer. Kortom, we vermentaliseren steeds meer. De mens zweert zijn lichaam af terwille van een naar onsterfelijkheid hakende geest, want alle lust wil eeuwigheid en dat houdt in pure geest worden.

- ...?

- Ik zie het al voor me, hernam de heer Grunsven zijn monoloog. Minder, dunner, ijler organisch materiaal, uitmondend in een fijnstoffelijk lichaam en ten slotte in louter psychische energie. Intercommunicatie in velden, sociale configuraties, spelvormen.

- Nou en? zei ik.

- Wat? zei de heer Grunsven verbaasd, schrikt dat je niet af?

- Ik weet het niet, zei ik, niet bij voorbaat. Mogelijkheden schrikken me zelden af.

- Mooi is dat, zei de heer Grunsven gealarmeerd. Het einde der mensheid schrikt je niet af?

- Weet ik niet, herhaalde ik. Vandaag misschien niet, morgen misschien wel.

- Geen seks meer?

- Jawel, mentale seks, zoals nu al virtuele erotiek. Seks zit tussen de neuronen.

- Leuk is dat, zei de heer Grunsven, wat een vooruitzicht.

- Je kunt de evolutie niet stopzetten.

[p. 215]

- Dan zet ik haar hierbij stop.

- Daar hebt u zich wel eens anders over uitgelaten, zei ik.

- Zekers, zekers. Maar ben ik daarom bijna zeventig jaar geworden om altijd hetzelfde te moeten denken? zei de niet zo oude heer Grunsven.

- Evolutie betekent beweging of atrofie, terug naar af, het zoveelste af misschien.

- Dan zet ik haar hierbij stop, herhaalde de heer Grunsven koppig en stampte eenmaal met zijn hoef op de grond.

Garm kwam aangedribbeld, nieuwsgierig wat er gaande was, keek mij zelfs met één oog wantrouwig aan of ik zijn opperbeste baas niet belaagde. Ik krauwde hem met één vinger over zijn kop.

- Misschien is het mentale leven boeiender dan enig organisch leven, zei ik zonder overtuiging, en je bent van een hoop gedonder af, ook van de dood.

- Geen nieuwe ervaringen?

- Geen organische, op de oudere na die nog in de geest voortleven. Wel spanningsverschillen, onvermoede uitzichten, stralende denkavonturen...

- Wat een perspectief, verzuchtte de heer Grunsven.

- De evolutie heeft er anders naartoe gewerkt.

- Het toeval uitgeschakeld.

- Of juist overal ingebouwd, net als nu.

- De sterkste krachten of krachtenbundelingen winnen.

- Net als nu.

- Geen individualiteiten meer. Voor 't eerst in mijn leven lijkt mij de dood een aanlokkelijk alternatief als ik hieraan denk.

- Voor mij nog niet, zei ik.

- Jij bent een nog jonge man. Jij kunt de dood nog spelen, of léven zonder er rekening mee te houden.

- ...

- Nee, dan liever mens, zei de heer Grunsven.

[p. 216]

- Nu bent u oud aan het worden, zei ik pesterig.

- Ja, plaag me maar, ik heb het verdiend, zei de heer Grunsven en pinkte een traan weg.

- Straks wilt u nog een goudvissenkom of jonge kinderen bij een van uw ‘dametjes’.

- Ik heb het verdiend, zei de heer Grunsven met een droge snik.

Garm begon te grommen. Hij kwam op me toe en duwde met zijn romp tegen mijn been, richting tuinhek.

- Ik meen het niet, zei ik tegen Garm.

- Wat meen je dan wel, zei de heer Grunsven.

- Weet ik niet, zei ik, weet ik niet.