Gedichten. Deel 2
(1728)–H.K. Poot–
Auteursrechtvrij
[pagina 52]
| |
Want die des leets dat ons blyft quellen
Hier 't juist getal onthoudt,
Kan ook de geele bladers tellen
Die 't herfstweer stroit in 't wout.
De levensspoel vult ongehindert
't Kort web met lang verdriet;
En onze jaren zyn vermindert
Maer d' ongevallen niet.
OUDAEN, die myn geringe dichten
Zoo vriendelyk ontfangt,
En heusch verschoont terwyl ze zwichten
In 't geen de kunst belangt;
Ja bovendien uw milde handen
Hun opent met een' lach,
Hen eerende met ryker panden
Dan ik oit schenken zagh;
Voorts billyk d' eerste zyt geprezen
Door myne boersche luit,
En ook de leste dient te wezen
Als ik myn zangen sluit;
Ons leven zwiert langs vreemde wegen.
Het noodlot rukt of leidt.
Maer 't jong gemoet is meest genegen
Tot dwalend onbescheit.
| |
[pagina 53]
| |
Gun my van 's ryms begin een teken
Te geven naer myn magt,
Zoo moete u nimmer 't heil ontbreken
Daer 't vroomste hart naer tracht.
Ik zeilde eens met verwarde zinnen
De luwt der haven uit,
Genoodzaekt door de Schikgodinnen
En 't yzren Dwangbesluit.
Of schat men mooglyk deze naemen
Gansch hol en zonder reên,
En dat ze ons al te slecht betamen?
Hoe 't zy: ik spoeide heen.
't Geluk der reis staet licht te weten:
Men zagh, door haest en vaert,
My graedboog, zeilkompas vergeten,
En loot, en waterkaert.
'k Ontbeerde schipper, stuurman, lootsman,
En kok en bottelier;
Ook schimman, timmerman, hoogbootsman,
Matroos en muskettier.
Dus koos het schip de wilde baren.
Ik stelde my ten stuur,
Doch was in 't varen min ervaren
Dan eertyts Palinuur.
| |
[pagina 54]
| |
't Vernuft dat Argo, ryk van helden,
Aen Fazis oever bragt,
Staet ook hoog boven my te melden:
Myn zeilen wert veracht.
't Ging heen en weêr en op en neder.
Zoo dryft een ojevaer
In 't ronde dikwyls op zyn veder,
By 't zwerk, in 't zoetst van 't jaer.
Gy zoudt gewis gezworen hebben
Met alle wyze liên,
Dat ik het vloeien noch het ebben
Der zee oit had gezien.
Doch eindlyk vult een kou de doeken.
Wien lust het nu met my
Naer nieuwe werelden te zoeken?
De scheepsvracht geef ik vry.
Men zal u ruime wooning wyzen
In 't beste der kajuit,
En voeden met de fynste spyzen
Die 't gansche schip besluit.
Men zal uw' raedt getrouwer vieren
Dan Mozes gryze wet;
En naer uw' wil en wenken zwieren,
Gerust en onbelet.
| |
[pagina 55]
| |
Hierop voer d' Ydelheit en Dwaling
My met een' jagtboot toe;
Die gierden met nogh scheever maling,
En werden mat noch moê.
'k Nam ze in; ze waren ligt van lyven,
En wuft gelyk een droom.
Hiermede liet men 't bootje dryven,
En voer voor wint en stroom.
Hoe deisden toen de ryke dalen
En 't vaste lant te rug!
Daer scheen een gulden vlies te halen.
Spreit netten voor een mug.
Wil iemant zulk een doolvaert pryzen;
Ik stel zyn oordeel vry,
Maer 'k zal met dezen brief bewyzen,
Dat hy bedrogen zy.
'k Had nogh veele andre reisgezellen,
Maer kan hunn' krommen naem
Zoo niet op maet en voeten stellen,
Vooral nu ik 't my schaem.
't Vernuft nochtans en d' eedle Reden
Voer met ons, dagh op dagh;
Maer zoo elendigh klein van leden
Dat Linceus hen pas zagh.
| |
[pagina 56]
| |
Hebt gy oit Karus hooren zingen
En beuzelen in 't breê
Van vliegend zaet en vezelingen?
Zoo waren deze twee.
Het schip wert spoedigh voortgedreven.
De wimpels zwierden uit;
Daer zagh men Jongkheit in geschreven,
't Geen niet veel goets beduit.
De mars zingt liefelyke deunen,
En klinkt van snarenspel.
Al 't ruim begint van vreugt te dreunen,
En vreest voor geen gequel.
Men liet het parelryke weilant
Der Deugden aen d' een zy,
Aen d' andre verder 't blinkend eilant
Der Hemeldienstvaerdy.
Te weten, 't was op zulke kusten
By ons toen niet gemunt.
Ook scheen 't ons toe, dat daer geen rusten
Ons oit zou zyn gegunt.
Mitsdien quam ons voorheen ter ooren,
Dat daer de wet ons bant,
Of in een' diepen kuil zou smooren.
Vaerwel, strafhartigh lant.
| |
[pagina 57]
| |
Daer leit een aerdstreek in de stroomen
Der Middelantsche zee,
Daer hondertduizent schepen komen,
En ankren op de reê.
't Is 't kermislant, daer steên en landen
Ter markt gaen door al 't jaer,
En dikwyls lyf en ziel verpanden
Voor snode en muffe waer.
De velden pronken 'er met bloemen
En leliën en groen.
Doch niemant zal 'er d' oogsten roemen,
Dewyl ze nimmer voên.
Men vint 'er boomen, ryk van vruchten;
Die biên een' schoonen schyn,
Maer doen den dwazen plukker zuchten
Door haer bedekt venyn.
't Volk houdt 'er daeglyx dronke feesten,
En Bacchus open hof.
Twee voeten voeren 't lyf der beesten
Daer alszins langs het stof.
Godt geve waer ge u heen wilt wenden
Gy vint 'er niet dan vreugt,
Maer vreugt die hart en hooft kan schenden:
Daer staet geen kerk der deugt.
| |
[pagina 58]
| |
De Wellust heerscht in die gewesten,
En schryft 'er ryxgeboôn.
Wilt gy met bloet zyn klei niet mesten,
Zoo dient 'er rasch gevloôn.
Men zagh noit zotter staetplakkaeten
Dan deze grootvorst dicht,
Omdat ze niemant leven laten
Naer een' bescheiden plicht.
Lykurgus wet en Solons lessen
Zyn daer gansch niet geacht.
Dat ryk houdt zich van zelf in essen
Door zinnelooze kracht.
Men houdt 'er van geen' vroomen handel,
Noch past 'er op de faem.
Der braven eerelyke wandel
Schynt daer een ydle naem.
'k Zal u nogh meer hoedanigheden
Vertellen van dat lant
En zyn godtsjammerlyke zeden
Als 't weer min ruischt in 't want.
Dees kust bedoelden wy in 't varen;
Zy lagh niet al te wydt.
Men kloofde 't blaeu der pekelbaren,
En spilde weinigh tyt.
| |
[pagina 59]
| |
Wat kosten wy ook beter kiezen
Dan 't kortste reizen toch?
Die onder 't winnen wil verliezen
Begeef zich in ons zogh.
Ik gis dat al myn huisgenooten
Toen weenden dat het klonk,
Met zulk een' bant om 't hart gesloten
Alsof 't geluk verzonk.
Dus klaegde Halcioon gewislyk
Toen Ceïx stak van lant,
Wiens reis zoo byster droef en mislyk
Verbrak den huwlyxbant.
Gy zult my ook van vreugt zien schreien,
Als ik, na ramp en wee,
De vaderlantsche bloemvaleien
In stilheit weêr betre.
Wy quamen in de ruime haven
Van 't valsche paradys,
En offerden verkeerde gaven,
Verkeerden goôn ten prys.
Voorts ging men 't juichend lant beschouwen,
Met waggelende schreên;
Maer vondt het slechter van gebouwen,
En kleener dan het scheen.
| |
[pagina 60]
| |
Nochtans vernamen we in veel perken,
Met weeldigh groen beplant,
Verscheide slaperige merken
Van Herkles eige hant.
'k Geloof dat hy in deze streken
Aen 't spinnen zy geraekt:
Dit lant wort toch heel schaers ontweken,
Hoewel 't veel klagers maekt.
Hier praelden eertyts Circes zaelen,
Daer 't zoet verkeerde in zuur.
In dit gewest liep Reinout dwalen,
Zoo ver van Salems muur.
Eneas vondt 'er Didoos hoven,
Achilles lier en luit.
En Roelant liet zich daer berooven
Van krygseer, hart en buit.
Maer wat gelt hier een bloetvergieter,
Of helt of dwingelant?
De Wysheit zelf, de Wysheit liet 'er
Haer' voetstap in het zant.
Wy werden in een beelt de gangen
Van Salomon gewaer,
En zagen Samsons lokken hangen
Te pronk aen een' pilaer.
| |
[pagina 61]
| |
Doch bovenal stont daer een teken
Van Alexanders dorst,
Dat ons een' kroes scheen toe te steken,
Verheugt en gul van borst.
Denk nu eens wat dit heeft te zeggen.
Het lant teelt meer dan gras,
Daer kroonen onder bedden leggen,
En knodzen by het vlas;
Of daer de wynrank hooger steigert
Dan eik en populier,
Terwyl de gront geen voedsel weigert,
Maer queekt haer vochtigh vier.
In 't endt genaekten wy den koning,
Die met een valsche kroon
Te pryk zat in zyn leege wooning
Op eenen glazen troon.
Hy had veel wieken aen zyn leden,
En lachte ons vrolyk toe;
Ja heette met vergulde reden
Ons welkom, los te moê.
Men zagh aen zyn gelaet geen letsel:
't Scheen lieflyk en gezont,
Maer was bestreken met blanketsel,
Gelyk ik dra bevont.
| |
[pagina 62]
| |
Wat telden wy hem onder 't naderen
Al groeten toe, in 't wilt!
Hoe wies de blyschap in onze aderen,
Toen 't zwerven scheen gestilt!
Want zeker, wie zich vint geborgen
Uit d' ongetrouwe zee
Ontslipt een groot getal van zorgen,
Al voedt het lant die mê.
Zet, zegt hy, u daer vry ter neder
Op dat gespreit fluweel.
Men leeft hier altyt zacht en teder,
En wacht geen beter deel.
Ik zal u eeuwigh gunst bewyzen,
En gy zult overal
Myn gevende gastvryheit pryzen
In dit welzaligh dal.
Het zal u nimmermeer ontbreken
Aen stoffen van vermaek.
Heb ik niet maer een woort te spreken
Opdat u vreugt genaek'?
Zoo relt hy, en na al dit roemen
Vereert hy ons uit min
Met arme vyf of zeven bloemen,
En daer nogh horzels in.
| |
[pagina 63]
| |
Voorts viel de disch wel schrael en mager
Die ons te voeden had.
'k Zat in een eetzael licht oit lager
Maer at nogh daer ik zat:
Hier scheen de kost op hout geschildert,
Gelyk ten vreugdemael
Verschaft wert somtyts gansch verwildert
Door Heliogabael.
Men schonk ons echter zoete wynen,
Maer die wel haest te wreet
Het rustelooze hooft doen quynen
Van ongenadigh leet.
Ai zie eens; naer zoo mildt een' gever
Wees ons de reislust heen.
Ja derwaert hangen hart en lever
Der jongkheit in 't gemeen.
Zy toont in 't kiezen of verachten
Al meest een plomp begrip,
En blyft te traeg haer heil betrachten
Langs bank en blinde klip.
O ydle jeugt, o domme zinnen,
O redenloos verstant,
Uw dwaling komt my nu te binnen.
Men leert van langerhant.
| |
[pagina 64]
| |
My is, helaes! te klaer gebleken,
Hoe verre men verzeilt,
Terwyl men langs die waterstreken
Noch star noch gronden peilt.
'k Zei, na 't ontfangen van die gaven,
Dat fraeie hof vaerwel,
En keerde weêr naer schip en haven.
Dat lant grenst aen de hel.
Het vonkje der voorzigtigheden
Dat my nogh overschoot,
Deet me omzien, of de kleine Reden
Nogh school in schip of boot.
't Was nut: en 'k zal hem noit begekken
Die voor een slang in 't kruit
Zyn voeten weet te rug te trekken.
Wy vielen in de schuit.
Toen hoorde ik 't zingen der Sireenen;
Maer hielt ze voor een pest,
Zoo blonk het strant van menschebeenen
Rontom haer gruwelnest.
Charibdis, Scille en Polifeemen
Zyn zoo gevaerlyk niet
In 't moorden, draeien, grypen, nemen.
Ik schuwde dat verdriet.
| |
[pagina 65]
| |
Want niemant zagh my oit vervoeren
Tot lasterlyke min.
Maer hoor eens, hoe ze ons heil beloeren.
Dit was haer zangbegin:
Wie in zyn jeugt
Den wellust wil vernielen,
Ontbeert de vreugt,
En voert een dom gemoet.
Wat is de deugt?
Een tirannin der zielen,
Die noit verheugt,
Maer zinnen quelt en bloet.
Koom hier by ons aen dezen waterkant.
De weelde woont op dit gelukkigh strant.
Koom hier, wy zullen liefde plegen.
Een jonge zin
Moet zich bewegen
Tot de zoete min.
Zy hielden nogh al aen met zingen,
Maer 'k voer haer los voorby.
Die hier zich naer de reên kan dwingen
Laet veel gevaers in ly.
Gewis de Godt wiens hofgewelven
Elk ziet, en die den mensch
| |
[pagina 66]
| |
Veel liever heeft dan wy ons zelven,
Behielt my hier naer wensch.
Daer zal ik hem ook dank voor zeggen
Zoo lang ik adem hael.
Hak af aen dezen wal de dreggen,
Of't blyft 'er altemael.
Maer toen wy eindlyk, na veel levens
En zweevens by de liên,
't Vreemt lant, met omgekeerde stevens,
Den rugge lieten zien
Begon de moedt my gansch t' ontzinken.
Help Hemel; wat gewelt
Van stormen met geloei en klinken
Beroerde 't pekelvelt!
De vloet begon eerst zwart te worden,
En toonde een droef gelaet.
De blanke dagh verliet zyne orden,
En koos een nachtgewaet.
Voorts toonden alle vier de winden
Hun stormkracht tegenseen.
Kan iemant zich verlegen vinden;
Ik was het, en met reên.
O, sprak ik dikwyls, hoe gelukkigh
Zyt gy, die 's vaders huis
| |
[pagina 67]
| |
Noit hebt verlaten, noch dus drukkigh
U vint in 't stroomgedruis!
Want waerlyk hier valt leet te wachten.
De wanhoop zweeft 'er naekt,
En klampt ons met haer felle magten
Aen boort, dat alles kraekt.
Hoe balderden die donderslagen!
Hoe kon die blixemgloet
My 't blozen van het aenzigt jagen,
En 't schrikken in 't gemoet!
Het scheen alsof de ryke hemel,
Dat overschoon gebou,
En 't aerdryk met zyn groot gewemel
Een baiert worden wou.
D'Atlantides bekleên haer pruiken
Van eeuwigblinkend gout
Met nevelige waterhuiken,
En regenen op 't zout.
't Meer splyt tot op den afgront open,
Terwyl het schuimt en barnt,
Of kaetst de hulk, ontbloot van hoopen,
Om hoog by 't gram gestarnt.
Godts tuchtvier groeide door 't verhitten.
'k Dacht dat de kiel al brak,
| |
[pagina 68]
| |
En ik my gansch alleen zagh zitten
Op 't naer en zinkend wrak.
Het zagh 'er droevigh uit en donker.
Hoe dier was goede raedt!
Die 't zonlicht mist en stargeflonker
Is dus in dootschen staet.
'k Had ook gewis noit lant gevonden
In dat woest waterwout,
Had ik 't gezigt niet uitgezonden
Naer een gedwersboomt hout.
Ik zagh, en 't strekte my ten baken,
Een' berg van bloedigh zant,
Daer eenmael twee troostryke staeken
Voor 't menschdom zyn geplant;
En daer het Ondier, dat tot dwalen
En malen ons bestiert,
Zyn' zwarten luister voelde dalen,
Toen 't zoo vertreden wiert.
Maer om hier nu ront Duitsch te spreken;
Dat onweer hiet BEROU,
Te streng betracht, te dwaes ontweken.
Dat elk den midwegh hou.
Leer wyt van Judas moortstrop blyven
En Epikurus dons.
| |
[pagina 69]
| |
Wy moeten ons geen vonnis schryven;
Daertoe zit Godt voor ons.
Wy moeten van geen rust ook droomen
In onverschilligheit.
Maer volg my weder naer de stroomen
Daer 't schip met Nereus pleit.
'k Had hier met zee en lucht te worstelen,
Gelyk een everzwyn,
Dat, scherp van tant en ruig van borstelen,
Zich weert om vry te zyn.
Ten lesten scheurden mist en wolken.
De zon brak vrolyk door.
Ik zeilde langs de stille kolken,
Daer ik veel volx verloor
Maer 't geen ik most en wilde missen.
Aldus, in korten stont,
Betradt ik, na veel hindernissen,
Den vaderlantschen gront.
Men kuste d' aerde, bly van zinnen,
En boog zich voor 't altaer,
Ten dienst van 't Hooft der Cherubinnen,
't Plechtanker in gevaer.
Ook voelde ik mynen zin verkeeren,
En geenen nieuwen lust
Om 't schip weêr door de wilde meeren
| |
[pagina 70]
| |
Te stieren naer die kust.
Dit, allerwaertste myner Vrinden
Die ik op heden ken,
Dit was het, dat d'Abtswoutsche linden
Deên vloeien uit myn pen.
Want onder haere blaên gezeten,
Ontfang ik lust op lust
Tot zingen als de zomers zweeten.
Lang duur die zoete rust.
't Verveelt me ook niet zoo ront te melden
Het geen my wedervoer.
Maer zulk een schrift ontmoet men zelden,
Of smyt het op den vloer.
'k Verwacht nochtans den handel anders
Van uw bescheidenheit,
En heb al lang de wufte standers
Myn' blinden dienst ontzeit.
'k Zou ook myn dicht hier breder bouwen
Op 't onheil, voor belooft,
Maer geef dat anderen t' ontvouwen.
Myn zangnimf schudt haer hooft.
Laet slechts een kint de wang besproeien
Met tranen, dat men 't ziet.
De roozen van de werelt groeien
Aen dorens van verdriet.
|
|