Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen (1663)

Informatie terzijde

Titelpagina van Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen
Afbeelding van Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschenToon afbeelding van titelpagina van Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.48 MB)

ebook (2.80 MB)

XML (0.16 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen

(1663)–Eduard Putman, Abraham Lenertsz Vrolingh–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Dat II. Capittel.

Autheur.

OM nu seker te verstaen welck vande seven plaetsen alder meest ge-infecteert, ofte welck deel alder naest vande Pest soude mogen besmet wesen, soo bevinden wy: dat Godt almachtigh de Mensch seven besondere Polsen heeft geordineert. waer aen men kan mercken ende bespeuren (al

[pagina 3]
[p. 3]

ist dat den Patient niet spreken en kan, ende dat het gheswel sich nerghens en heeft gheopenbaert) welck vande seven Leden inwendigh met het vyer meest besmet ende ontsteken is, 't welck men moet verstaen als volght.

MERCVRIVS: heeft sijn Pols inde slaep vande slincker sijde des hoofts, ende beteeckent de Longhe, als nu die selve Pols in haer slaghen misset ende te haeftigh staet, soo lydet de Longhe ende geeft een gheswel, doch op onsekere plaetsen, want sy werpt haer fenijn, soo als het valt over t'gantsche lijf.

LVNA: heeft haer Pols aende rechter slaep van't hooft, ende beteeckent de Hersenen; wanneer dan die selve Pols in haer slagen feylt ende te hastigh loopt, soo lyden de Hersenen, ende het geeft een geswel achter 'trechter Oore.

VENVS: heeft haer Pols aende slincker-sijde vanden hals, en beteeckent de Nieren. Wanneer dan die Pols hare slagen feylt, ende te haftig of te langhsaem slaet, soo lijden de Nieren, ende geven een geswel inde slincker liesche.

MARS: heeft sijn Pols aende rechter zijde vanden hals, ende beteeckent de Galle, als dan die Pols hare slaghen te langhsaem of te hastigh lopen, soo lijdet de Gal ende gheeft een gheswel onder den rechten Arm.

SOL: heeft sijn Pols inde slincker zijde onder de korte Ribbe, ende beteeckent het herte; als dan die Pols haren koerse te langsaem of te hastigh loopt, so lijdet het Herte, en komt een buyle onder den slincken Arm.

IVPITER: heeft sijn Pols aenden rechten Voet, ende beteekent de Lever; als die dan haren loop te kort of te Langhsaem neemt, soo lijdet de Lever, ende infecteert den rechten Liesche.

[pagina 4]
[p. 4]

SATVRNVS: heeft sijn Pols aende slincker voet, ende beteeckent de Milt; wanneer dan die Pols in haren loop te langsaem of te haestich slaet, soo lijdet de Milt ende gheeft een gheswel aen't slincker Oore. Aldus ende op dese wijse kanmen weten: welck van die seven Leden inwendigh alder meest te lijden heeft, het sy datter een geswel is ofte niet, de Polsen sullen u wel aenseggen de plaetsen der Sieckten.

A.L.V. Merckt: dewijl vast in alle Sieckten, soo wanneer de Menschen eenige feylen of ghebreken hebben, de Polsen alle met den anderen ende elck besonder in hare slaghen buyten hare coursen loopen, so wil den Autheur (mijns oordeels) dit seggen, dat: welcke Pols van die alle in hare slaghen misloopen, dat men daer uyt kan oordelen, welck deel inwendigh meest te lijden heeft. Ende sulcx wetende: kanmen terstont (al verneemtmen uytwendig geen gheswel) appliceren een goet Attractijf om 't Fenijn uyt te trecken ter plaetse daermen dan seker weet dat het fenijn door de loop der natueren, doch van selfs gedreven soude werden, dierhalven op de Polsen goede acht te nemen is.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken