Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen (1663)

Informatie terzijde

Titelpagina van Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen
Afbeelding van Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschenToon afbeelding van titelpagina van Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.48 MB)

ebook (2.80 MB)

XML (0.16 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen

(1663)–Eduard Putman, Abraham Lenertsz Vrolingh–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Dat XIII. Capittel. Vanden on-natuerlijcken dorst in dese Sieckte.

Autheur

MEn sal de Krancken Ostrutinni in Wijn geweyckt te drincken gheven, hy gheneest terstont Probatissimum.

Anders neem Aq; Acetosae, Endivi, Petrocelini en Brunellae, daer heb ick oock wel Water van Witte Pruymen by ghedaen, ende van Nachtschade, ofte van Sperma Ranarum, elck een weynigh, onder een ghemenght, ofte oock wel een van dese voorschreven Wateren alleen, met wat Oly van Vitriol daer in ghedaen. Ofte heb oock wel wat

[pagina 29]
[p. 29]

Salpeter daer in ghedaen, ende sulcx alles seer goet bevonden.

Ick hebse ghesien die in dese sieckte aten een goet deel Karssen, Appelen en dierghelijck, die nochtans wel groote gaten in't lijf hadden, ende ghenasen niet te min alsoo wel als andere, die haer sulcx met groote pijn onthielden, en daerom en wil ick in desen deele niemant een wet voorstellen, noch gheen regel voorschrijven hoe men hier in sal handelen, alsmen maer de Medicamenten recht ghebruyckt, ende 't vergift van 't herte drijft, soo laet ick voorts in billickheyt een yder sijnen lust, een ander mach doen dat hem best aen-staet.

Ick hebse wel sien ligghen roepen en klaghen om Water te drincken, 't welck haer niemant gheven wilde, om datter haer vande Doctoren verboden was, maer als ick daer by quam, soo en heb ick haer niet gheweygert, haren lust te geven, maer ick hebse ghedient, ende haeren dranck met Salpeter ghemenght, ende te drincken gegheven, waer voor sy my hertelijck bedanckten, en zijn gheen vyer-en-twintigh uren in 't bedde blijven legghen, maer zijn uyt haer sieckten op-ghestaen, daer andere soo leggende, versmacht ende haestigh ghestorven zijn.

Als ick Fonteyn-Water bekomen kan, soo en laet ick den siecken gheenen dorst lijden, maer doe veel eer een weynigh Salpeter in haer dranck, ghelijck inde Bruyne gheleert is, ende als ick het bekomen kan doen ick het Sap van Lamoenen of Oranje Appelen in haer dranck, ende laetse dan drincken in des Heeren name.

Hier mede wil ick besluyten vanden onnatuerlijcken dorst, ende voorts andere Meesters laten behouden hare wijse en maniere van doen, al-

[pagina 30]
[p. 30]

toos dit voorseyde behaeght my best, ende gheen ander, ten ware my yemant naerder ende beter conde onderrichten.

A.L.V. Aengaende den onnatuerlijcken dorst, daer toe is seer delicaet, den Gesublimeerden Salpeter diemen in 't maken vanden Lapis Brunel bekomt; want het is een machtighen Koel-dranck, aldus ghebruyckt.

Neemt Aq; Violorum een pintje, Sirup de Acetosae dry loot. Salis Sublimati twee dragma, ofte een half loot 't samen onder een gheroert, daer van dry lepels vol t'seffens ghenoten, koelt machtigh seer.

Ofte neemt Boragi en Buglossen-water elck twee mutsjes, doet daer in Sirup Violarum dry loot. Spiritus Salis Nitri twaelf of vijfthien droppelen. Caneel-water eenen lepel vol, dits een aenghenaem Koel-drancksken om voor den dorst te drincken, ende hebbe het met grooten nut, machtigh veel ghebruyckt in verscheyden sieckten en brandende Koortsen.

Indien men een dragma Elixier Paracelsi daer by doet, is het een veel voorvallenden noot, een treffelijck Drancksken vast alle sieckten.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken