De reade bwarre

Tredde Haadstik Njóggen

Bij Durk Ottes lôns

Tilly hat olrus ferteld, dêrt de Kleasterdyk fwarbij de Lambuet un hêkse bócht makke ut vesten yn óp 'e Burmonjefeat ta, dêr koe mun ek rjóchtút un sintelreed del nai Durk Ottes ta. Durk Ottes, dot vie fonsels un mon, mar fwar Tilly syn begryp slûg dy namme fólle mear óp 'e pleats dêrt dy mon óp venne. Un olhelendol yn 'e bjemmen steande grutte stjelp dêrt vot driigjends fon útgyng. Of kaam dot driigjende mear fon 'e boer os fon 'e pleats? Durk Ottes

[p. 219]

vie griffemead, en Griffemeaden, benammen griffemeade boeren, dot vienen nepets. Hû lyts mun ek vie dûdestiids, mun vist heel sekuer vaat nai ús tsjerke gyng of nai de afgeskeidene of ‘vaat neane oan die’. ‘Us fólk’, dot vie betraud, mar Griffemeaden, benammen os se fon vot heger stôn vienen, dêr vie ut óppossen mai, vont dy lûken jun yn 'e pet, en frijsinnegen, dy brochten jun óp dwylvegen. Tilly vist os jónkje ol dot de Stjelpstras griffemead vienen, en dot Benaddus, de oare fêstarbaider yn ut Kleaster, neat vie. De fyguer fon Durk Ottes, dot is neffens de fwarstelling dyt Tilly fon him hat un mon fon un ier os fyfteg mai un keale plosse dyt yn ut hôf njónken de pleats stjit.

Fwarbij de pleats fon Durk Ottes vaar de sintelreed un módderreed. Dy rónnen Tilly-en-dy net helendol út, vont se hienen óp 't lêst yn ut lôn fon Durk Ottes neat te sykjen, se mwasten nai ut Kleaster. Eane koenen se oer un bolke dyt oer un sljetsje lai óp 'e gerjóchteghyd fon Kedee kómme. Se rónnen don un pear kontekers en fwarekers del en kamen ollinkendevai yn ut graidlôn. Dêr rón un kowepaadsje skean tróch de graiden óp 'e eastleke kônt fon 'e terp ta.

Va rónnen dot paad del? Tilly vie nea ollinne, dot fertrauden syn ôden net. Sóms vienen syn ôdere brwórren bij him, mar dot barde net faak, vont fwar sókke grutte jónges vie dur neat te belibjen yn ut Kleaster, se bwatten ljevver yn 'e bwórren. Syn twad-ôdste broer gyng noch ut faakst mai, mient Tilly. Dêr vie ur net vus mai, vont dy koe osa narje en hie oltyten frjemde oankómsten dyt yngyngen tsjin Tilly syn ópfettingen fon goed en kwea. Sóms vie syn hait durbij en de jónge Stjelpstra dyt ek bij Kedee vurke. Sake hiet dy jóngkearel, mar Tilly syn hait neamde him Maurits. Dot slûg neane óp, vont dy jóngemon hie helendol gjin rits yn 'e maue. Dot vit Tilly heel sekuer, vont hij hat dur fakernôch nai sjoen os se yn óptocht oer de fwar- en kontekers rónnen. Hait vie don fleoreg en makke flaue grapkes. Vêromt Tilly syn hait sóms ut binnenpaad delrón ynstee fon 'e Kleasterdyk del te fytsen, vit Tilly net. Dy fyts vie net fwaddere. Vienen de bonnen stikken?

Fon fjirren ol sêg mun de mônske pleats fon Kedee óp 'e terp lezen yn 'e swiere montel. De terp vie un meter os fiif heeg, en óm 'e pleats hinne stail ôgrûven. De terp hie fwarhinne grif rûn vest, mar no vie ut un langvizege bult grûn. Vestlek durf on rón un klinkerdykje nai de Kleasterdyk, dot vie ut offysjele paad. Dy klinkerdyk lai heger os ut lôn oan vjeskônten. Oan dot klinkerdykje, nwadlek durfon, lai yn 'e bedelte noch un pleats. Dêr venne ‘Ju-ju’

[p. 220]

óp. Syn echte namme vit Tilly net, vont dy vaar net brûkt. Syn bijnamme hie ur te tankjen oan ut fait dot ur nea sai fon ‘ik dut en dot’, mar himsels oltyten yn 'e tredde persoan oantsjutte os ‘ju’. Bijgelyks: ‘Gerben mat oerdai de hekkelhûden ferride, sa hie ju dot yn 'e hólle.’ Tilly hat dêr nea óp ut hiem vest, hij dwast n't heal. Ode Ju vie ek san bedriigjende fyguer. Hij vie ôdfaint, olteast un frau hat Tilly dêr nea ómspanen sjoen en nea fon praten heard. Ju vie vot apat. Ienrus soe ur mai de bus fwót, de kônt fon Dokkem út. Dot vie un hele rais, vont fon Fosvet nai Fervet mwast ur rinne, vól un goed jeloere vie dot, en de jûûns os ur verómkaam nochrus. Fytse koe Ju net. Havar, Ju vie vól óp 'e tiid bij de busholte, bij kefee Vonk. Ode minsken binne oltyt yntiids, grif os ut óm vot bwóttenvênstegs gjit. Mar dût de bus ainlings de terp ópried en steanbljode, dû dwast Ju ut avventoer fon ut ynstappen net oan. De doar gyng óp, en Ju soe en voe óp 'e treeplanke stappe en de lening grype en him yn 'e bus hyse, mar hij koe de stap net krije en kaam net út ut stee. De sjefeor sêg him stean en tocht: o, dy ôd mon hûgt grif net mai. De doar flapte ver ticht en de bus sette góng, en dêr stie Ju. Mismoedeg rón ur veróm nai ut Kleaster, yn oareloere vie ur út en tús. De vudden dêrt Ju de misbetearde rais mai ferslûg vienen: ‘Un visse berekkening en un sprónkje, don hie ju duryn vest.’ Tilly syn hait helle dy vudden letter gaurus oan os un saak net goed fwar de hearen kómmen vie en dur oer naipraat vaar hût ut vinlek matten hie.

Op 'e pleats óp 'e terp venne Kedee. Dot vie syn echte namme net, hûvólt ut ek gjin skel- of bijnamme vie. Syn fwarletters vienen K.D., fon Klaas Daue, en mai dy ynysjalen vaar ur oltyten oantsjut. Tilly hat oan syn tólfte ier ta net oas vitten os Kedee vie de efternamme fon 'e boer. Hij fûn ut net un frjemde namme, vêróm? Oan 'e Reed tsjinoer Tilly syn bettehûûs venne un Geat Procee, en dur vie un gemeenteópsichter Robroch, dot vienen apatte nammen, dêrbij ferlyke vie Kedee heel gevoan. Nammes, de boer syn aigen bên visten net oas. Dût Tilly letter nai de múlo gyng en dêr de ôdste soan fon 'e boer, dyt him yn syn legere skwallejirren út ut êg rekke vie, óp 'e nij moete, dû vist Sytse noch net better os hij hiet Sytse Kedee. Sa stelde ur him foar dy easte dagen óp 'e múlo, os oare bên of learaars nai syn namme fregen. Mar de leararen hienen yn har list mai nammen stean fon: Sytse Miedema. Sa hieten se dus.

Fon Kedee vit Tilly oas net fólle os dot ut un swijseme mon vie. Jirren letter hat Tilly him nochrus moete dût ur yn Fervet óp ut hiem fon syn bungalowtsje stie. Dû vie ur noch ienselveg, mar vól freonlek. Syn soan Sytse mat ut fier skópt ha, en dot koe mun óp 'e múlo

[p. 221]

ol vól oankómmen sjen, ut vie net un prater, mar un tinker, krekt syn hait nai olle gedachten. De brinne vie osa gól en freonlek, sij hat grif de fleor durynhoden, dêr yn dot ienseme Kleaster. Se stoar yn '45 oan difterytes - sa vaar dot olteast dû neamd - tagelyk mai de tsjinstfaam. Dût de brinne stoan vie, vaar un heel soad gwód fon har ferbaand, grif vól óm ut gefaar fon besmetting. Tilly hat noch un frij dúdleke fwarstelling fon dot ferbanen fon klean en gwód, fier fon 'e pleats yn 'e graide. Dot hat grif yndruk óp him makke. Ut stjit him foar dot dur ek gedynen ferbaand varen mai hautene ringen duroan. Dy ringen voe ur vól ha te bwatsjen. Mar hij mócht net bij ut fjoer kómme. De mônlje vienen string en jênsteg. Ot Sytse dur ek bij vie en syn lytse brwórke Jelle, dêr heugt Tilly neat fon. Inkeld dot ferbanen fon klean en bêdegwód en un taffeltsje en mear arege dingen, en dot de mônlje jênsteg vienen.

Mar dur binne ek fleoreger bylden. Nwadeastlek fon 'e pleats óp 'e skied fon bau- en graidlôn binne de mônlje oan ut slotten. Un heel ain sleat ha se ol dien en dot stjit no fól mai helder, skjin vetter. Dêr maie de jónges yn bwatsje. Gefaar fon ferdrinken is dur net, sa djip is de sleat net en de mônlje binne flakbij. En ut vetter siet dûdestiids noch gjin sykte yn, ut hindere neat os mun vot binnenkryge. De mônlje havve un haaivain útenwar helle en yn 'e skjinne sleat goaid. Vêróm, dot vit Tilly net. De tsjellen, dot soe ur him fwarstelle kinne: ut haut is krómpen en no sit de iisderen hûp los. Mar ut tiksel lait ek yn 'e sleat en de bûkberje. En óp dy bûkberje bwatsje de jónges: Sytse en Jelle Kedee, Inne fon Benaddus-en-Det en Tilly. Fjaueresóm springe en gaie se yn ut vetter óm. Op 'e bûkberje en dur ver ô, gwódden duróp en de oaren trjowe. Se binne poerlek nêken, swimbrûkken bestienen dû noch net, of lainen olteast bwótten ut êgvaid fon dwarpsminsken. Tilly hat mai syn maten oan un ier of fyftjen ta nêken swómmen, of hûntsjeklaud vinleken, vont echt swimmen learde mar un inkeldenien. Se vienen don achter de iisbaan bij de spoarbrêge. Os de jónges hier óm 'e sek krygen, don begónnen se har te skamjen fwar de lytseren en don hoden se de hôn fwar de kul os se nai ut vetter rónnen. Ien fon dy grutte jónges koe óp 'e rêg swimme, en don die ur ‘schippertje bovendek’, don vipte ur de kul bóppe vetter út. Mar dût Tilly un ier of fyftjen vie, hood ut swimmen yn 'e fjetten ek óp, ut vetter vaar te smwarg. Dût Tilly letter mai syn maten fon 'e CJMV nai un ailôn gyng, hienen se un ôd gimmestykbrûkje mai dot se os swimbrûk brûkten.

Don ynienen róppe de mônlje en vize nai de lóft. De jónges sjugge de mônlje vizen en hôre óp fon healviizjen en sjugge lyksa nai

[p. 222]

bóppen. Ut ut easten vai kómt un fleanmesyne leeg oer har hinne. Vot gek, dur kómt no en don fjoer út dy fleanmesyne. Mar de jónges ha gau fwar ut ferstôn vot dot betsjutte mat: un mon yn dy fleanmesyne smyt yderkear banende lúsjefesprikjes ta ut rút út. Se stonne naist de bûkberje de fleanmesyne nai te sjen. Efter de terp sakket ur hud en don is ur fwót. De jónkjes begjinne ver te gaien en te pólskjen. De mônlje róppe: ‘Hij is deldóndere!’ Un pear fon har bruie ut ark del en stowe nai de pleats. De ôdste fon 'e twa kómt ol ringen veróm. Ut lyke vól ot de fleanmesyne fwót achter de terp delkaam, mar hij mat fólle en fólle fjidder leze. De oare arbaider, de jóngste, dyt tróch Tilly syn hait Maurits neamd vaar, kómt jest tiden letter veróm. Hij hat de klean útstrûpt en is oer de Burmonjefeat en de Maremerfeat swómmen, mar dû ha de pûpen him keard, fertelt ur. O ja, ut vienen ol ollegjer pûpen yn 't fjild. Hij mat óp 'e Maremer of meskjin vól óp 'e Hôlemer mieden delkómmen vêze.

Ut is oarlog, mar dot beseffe dy jónkjes net. Un inkele kear os syn ôden út har gevoane dwaan binne, don kringt ta Tilly vot tróch fon 'e nearens fon 'e tiid. Os hait skriemt ómt ur gjin útvai sjugt, dot is slim. En mem har gepiel mai sjudden en mai lekkens dyt tin en ferslyten binne en skwórre. Mem dyt net vit hût se de bên yn 'e klean hôre sil, en benammen dot fwótark - Villem is sa rij mai klómpen. Mar tróchstrings hat Tilly dur gjin erch yn. En no, óp dusse feestleke dai, no helendol net. Se bwatsje yn ut vetter en dur is un grutte gek dyt banende lúsjefesprikjes út 'e fleanmesyne smyt. Vot dur mai dy fleanmesyne bard is, fier fwót, dêr prakkesjerje de jónkjes net oer.

Ut bart net faak dot de jónkjes fjaueresóm bwatsje. Sóms is Tilly ollinnech, sóms is ur bij Inne. Mar fon Inne is ur un bytsje skrútten. Inne hat rus mai syn mem bij Tilly-en-dy óp besyte vest, Achterdyk. Dû rón dur óp un stuit un ôdvyfke fwar de glêzen lôns mai un jeriisder óp en dêróp un soate fon mwóts mai ómheeg steande fjerren. Dot sêg Inne en hij rôp: ‘Godkristes, vot hat dot minske lang hier.’ Tilly besaude, hij bestoar ut hast. San ûgrysleke flók vie yn Tilly syn ôdershûûs noch nea útsprutsen. Vudden os ‘gedónder’, ‘ópdónderje’, ‘ferdómd noch ta’, ‘bliksem’, ‘dúvel’ en ‘deole’, ‘fergemy’, ‘ferdoarje’ - Tilly syn mem sai oltyten ‘fedoary-fedoary’, se fersljoke de emfatyske ‘r’ - dy hearde Tilly fakernôch. Hij mócht se net seze fonsels, mar hij koe de vudden. Mar vot Inne sai, en dy jónge vie neat ôder os Tilly, dot soe Tilly syn hait net iens seze. Nee, dur vie gjinien dêrt Tilly syn hait mai ómgyng, dyt sóks ea sain hie. Det gnyske vot, se sai tsjin Tilly syn mem: ‘Hij hat noch nóit

[p. 223]

un jeriisder sjoen.’ Inne kryge gjin straf fwar syn flókken, se sai net iennis tsjin him dot ur sóks net seze mócht. Tilly vist fonsels vól, Inne-en-dy gyngen helendol net nai tsjerke, dy ljoden helendol niks. Dy koenen samar flókke, vont dot koe har neat skele. Tilly vie vot skrútten fon Inne, vont de rare vudden dyt Inne sai, dêr koe Tilly ek óp oansjoen vurre.

Inne-en-dy vennen yn un helte fon 'e dûbbele vent oan 'e feat, krekt vestlek fon 'e brêge neamd ut Set. Yn 'e oare helte vennen un mon en un frau mai un famke. De bwórlju koenen net sa goed maienwar, grif sil maispyle havve dot dy otterdoks vienen en dot Benaddus-en-Det fijonneg fwar ut ljowe en de tsjerke oer stienen. Mar ek yn ut súver minsklike flak hekke ut, se koenen enwar net smûgen heare. Dot vie yndertiid net óngevoan. Fwarhinne hienen de lju fólle mear rúzjes en skelen maienwar os tsjintvurch ut gefol is, vot dot oanbelanget binne de tiden better vurren. En ut lyke vól sa te vêzen, vot meart de lju ópenwar oanviisd vienen - en dot vie grif tige slim ut gefol yn dy dûbbele venten iensum óp 'e rûmte eane bij un pleats - vot mindert se koenen. Dur vie oltyten oergunst en rabberij. Sake Knilles sil vól gelyk ha os ur os vwattel fon dot kwea de jermoede oanviisd. Tilly hat vólrus tocht, san ferhaal os Baukje Fokkema har Dûbele went, kinne jónge minsken dyt sókke sytevaasjes os bij ut Set net mear maimakke ha, dot noch vól helendol naikómme en oanfiele? Fon lyterêre vurken bljoot nai olle gedachten óp 'un doer ek neat mear oer os ut nêkene bónkerak fon 'e fwarfollen, dêrt de lettere lêzers de roken en de smaken fon óntkómme. No ja, havar, fon ús bljoot noch minder oer.

Det vie ien dyt vól tróch ut vurk kómme koe. Os ut voskdai vie, don hie se ut gwód oan 'e lyne jert de sinne krêft kryge, don koe ut de hele dai mar druie. En dot voe dêr ómraken óp dot frije fjild dêrt ut oltyten vaaide. Bwórfrau koe ut net heal havve dot Det ol ver oan 'e kófje siet vylst sij noch mai de reade hólle en slieten hier óm ut gesicht bóppe de vosktóbbe stie te beolegjen en próttele óp dot frekte viif dot de ruften ol ver oan 'e lyne hie. Har lytsfanke brocht ut mai de vaarme hôn oer oan Det: ‘Fjekke viif, memme sait, juften ò vè oan 'e jyne.’ Det skwórde har de bwóssen út. Ek dot sechje is yn 'e femylje hingjen bleon. Tilly en syn frau neame ut noch vólrus os bwórfrau de vosk ol ver óp ut plotdak hat te hingjen.

Ienrus barde dur vot slims mai bwórfrau. Se mwast freeslek wasje en kokholze durfon en se smoarde dur heal yn, en dû rôp se oan har mon: ‘O Hindrik, no ha 'k myn slók útspuid!’ Mar Hindrik grómmele fon: ‘Potferdómme, brûk dyn ferstôn!’ Tilly syn hait hie

[p. 224]

dot fon Benaddus en hij fertelde ut oan Tilly syn mem en lake smaaklek. Mar Tilly fûn syn hait mwast net sa stóm gnize, vont Tilly koe him dot skoan fwarstelle, dot je de slók útspuie, vont dot is un ding yn je keel. Vot siet Tilly ómmes net faak te slókken tsjin 'e rjappels dyt ur net mócht. Os je dy slók útspuiden, don koe dur helendol neat mear tróch de strôt. Dot vie net óm te gnizen.

Snaintemwaans brullofte Benaddus, hij tôge don ut tóntsje nai de feat en kypte ut dêryn leeg. ‘Ik ha de anjelieren ver yn 'e feat dónderde,’ sai ur don. Tilly hat heel lang miend dot anjelieren un defteg vud vie fwar keutels.

Bij ut Set fisken Tilly syn ôdere brwórren vólrus mai un setangel. Sóks koe ollinnech bij un brêge, vont mun mwast un lang ain tau dwasoer yn 'e feat sakje litte, en oan dot tau sieten don dwastautsjes mai hekken óp 'e ain. Se dienen vjirrems oan 'e hekken en lieten de midden fon ut tau fon 'e brêge ô yn ut vetter sakje en don rónnen se elk mai un ain de brêge ô en setten ut tau yn 'e vôl fêst mai un stokje of un stien. De oare dais vaar de angel don óphelle. Mar dur siet kómselden un ieltsje oan, en don meastol un skytding. Olhûvol, olles vaar mainómmen. Dot digen olle jónges, un fisk vie nea te lyts óm te bakken. Dy lytse snotterpwasken, vytfiskjes en readfintsjes ónares, koenen vól sontjen fon tagelyk yn 'e pankûksponne en se hûgden mar oan ien kônt bakt te vurren, mar se vienen hearlek. Letter fóng mun dy lekkere fiskjes net mear, don vie ut meast blaai, en dy smakke grûnneg. Toansdytejûûns koe mun de setangel net sette, vont freeds kaam de stómboat fon Loaiengas jónges dêr twarus lôns, hinne en veróm fon Fervet nai Ljauet. Vot binne Tilly syn brwórren un soad setangels kwytrekke tróch dy stómboat, os se dur ver net óp sind hienen.

Ut Set, ut Kleaster en nai ut easten ta de mûnne mai ut mûndershûûs, dêr vie ut Tilly syn vrôd. Tusken ut Set en de pleats rónnen faak de kij, tsjin 'e terp oan vaar don mólken. De kij keutelen moai oer de batten nai de jister ta. Dêr vaar ek Tilly tróch syn hait lônsfierd dût ur yn ut miedlôn achter ut Set yn 'e brûk skyten hie. Oer ut Set, oer de batten, mai un góng bij de terp óp en nai ut kólkshúske. Ut Friesk Fólksliet kin Tilly nea ver lostinke fon strónt yn 'e brûk. Minskestrónt is ek sók ónnut gwód. Kowestrónt is goed fwar de grûn, olteast dot vie dû sa, en mun koe de pankûkken dyt de kij yn ut vaidlôn skieten losstekke en drûgje litte en se ópstoke. De faam die dot óp ut hiem, ûnder un ónbidege grutte ponne dêrt se de vosk yn sear.

Oer ut Set, dêr vie ut miedlôn. Tilly syn hait-en-dy meanden en

[p. 225]

kearden en swylen dêr. Os ut hea drûg vie, vaar ut óp vudzen draaid, en dy varen yn bultsjes ferdeeld, en don kaam ut feest fon ut heaynheljen. Un haaivain mai un ramt duróp en de bynpeal durefteroan slepend. Dy bynpeal! Tilly, Inne en Sytse sieten duróp, de fwaste hood him oan 'e vain beet, de oaren oan 'e fwarmon. En os de vain don ried, don sljurken se mai de klómpen tróch de stóppels en de bynpeal bónkte har ûnder de kónt. Vaidlûien kaam krekt, vont dur kaam un pôle hea óp san vankele haaivain en dy swolke sóms môl hinne en ver tróch de útsloerde spoaren fon 'e módderreed. Tilly syn hait lûge faak. Tilly syn hait vie net oeribele sterk, en hij hie yn ut hytst fon 'e dagen sóms slim lest fon pynehólle, mar hij vie vól un fakmon. Os de ópstekker ut lêste hea óm 'e vaide hinne ómheegbrocht hie, don rôp ur ‘Fêst!’ Dot vie un teken fwar de lûier dot ur him teskoar sette mwast, en fwar de bên vie ut ut teken dot se os de dúvel óp 'e bynpeal sitten gean mwasten. De ópstekker sette don ut ôdhynder oan en ferried de vaide un aintsje. Op ut lêst os de vaide fól vie, vaar de bynpeal ómheeg brocht. Se setten him bij ut fwarkret fêst mai un strûp óm 'e kop fon 'e peal dêrt un ynkeep yn makke vie, de efterain stiek un heel ain oer de vaide hinne. Se smieten un ain tau oer de bynpeal hinne en dot brochten se tróch un ketrol en don begónnen se tegjerre te lûken, un skónk tsjin ut hea oan en mar skwórre. De jónkjes stienen óngeduldeg te vachtsjen, vont no, no daleks móchten se óp 'e vaide. Ien fon 'e môlje klóm ómheeg en dy hyste de bên ek nai bóppen. En don de reed del nai de pleats. Oan 'e bynpeal beethôre! En sitten bljowe! Vot koe mun fier sjen, en vot siet mun jir prinshearlek. Mun koe jirvai ollinnech de kop fon ut hynder sjen. De fwórmon helendol net. En de bên rôpen os se ien óp ut hiem of yn ut fjild sêgen, en se swaaiden mai de jerrems. En letter veróm mai de lege vain. Mar ópposse dot mun de kónt of de fingers net knypte tusken de bûkberje en de sydberje.

Yn ien fon dy oarlogssimmers bauden Tilly syn hait en noch un arbaider tebak yn ut grutte rjappelheapssteal fon Kedee. Os de rjappels bij 't maityd ôlevere varen, don vie de tiid faken ol te fier fwaddere óm noch un gevoane frucht yn dy strypen grûn te ferbauen. Nammes, de grûn vaar ek oltyten raar feravvensjerre, mait dur san tsjûkke laag módder óm 'e heap set vie. De grûn dyt ut djipst vaikómmen vie, mwast ek ver ut djipst yn 'e fwórge dyt óm 'e heap grûven vie en de goede grûn bóppe, mar dot slagge nea helendol. Faak varen dur koalsplonten yn ut rjappelheapssteal set. Mar dot iers móchten de arbaiders ut fon 'e boer brûkke fwar tebak. Ut vienen hele grutte plonten, hast sa heeg os un grutte mon, en blêden os

[p. 226]

ytensbwadden. Yn 'e naisimmer vaar de tebak rispe. De blêden varen lossnijd en yn 'e grutte nerf vaar un sneed makke en don rjoden se de blêden óp hele lange ainen kramtried. De blêden kamen yn ut leeg bwóthús bóppe de stôlen te hingjen óm te druien. Letter varen de drûgge blêden nai Grins stjoerd, dêr varen se snijd en sausd. Dur koe pyptebak fon makke vurre, of sjektebak en ek vól segaren. Makke neat út, ut vie en bljode aigenbau, en net te smoken. Vaat sjek smookte, brûkte de bledsjes út tinne psollembûkjes os flûikes. Dur binne heel vot psollembûkjes ópstookt, mar dot vie net slim, de lju koenen yndertiid de psollems en gesangen vól út 'e hólle. Tilly syn hait hat him dêr nammes net oan bekweadege, dy smookte piip. Jest nai de oarlog begón ur mai sjek, mar ut sygretsjedraaien hat ur nea un lynege slag fon krygen.

Ienkear yn ol dy jirren gyng de hele húshôring bij Durk Ottes lôns nai ut Kleaster. No, Tilly is dur net vis fon ot syn suster dur ek bij vie, mar oas ollegjer, syn mem ek. Ut vie yn 'e naisimmer, ut veet vie sichte en ynhelle, en Tilly syn hait voe iersykje. Un bybelsk tafreel, mar godsijtank stie Boäs net mai de tûmmen achter ut fesje óp 'e fwareker. Kedee vie un fetsoenleke kearel. Ut gyng duskear fonsels ek net óm un ymygrjerre haidenske viddo, mar óm un autochtoane earme húshôring. Ja, vont ut sil vól út jermoede bard vêze. Tilly syn hait fertsjinne no vól better os fwar de oarlog, mar ek mai ree jild koe mun lang n't olles krije. Ut vie un prachteg moaie dai, dût se dêr mai har ollen oer ut stóppelfjild stapten en de grûn ô êgen, en no en don bûûgden en un ier ópkrygen. De risping vie net greot, un sekjefól of trije. Tilly syn hait hat dot letter teske yn un sek dêrt ur mai un stôk óp óm slûg en ut moalfebryk naist Tilly-en-dys hat ut mjeld. Fon dot moal mai súvveringssôt durtróch, dêr bakte Tilly syn mem pankûkjes fon sat Tilly se nea ver preon hat.