Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Volledige werken. Deel 1 (1884)

Informatie terzijde

Titelpagina van Volledige werken. Deel 1
Afbeelding van Volledige werken. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Volledige werken. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.41 MB)

Scans (10.72 MB)

ebook (2.98 MB)

XML (0.67 MB)

tekstbestand






Editeur

Jozef Staes



Genre

poëzie
drama

Subgenre

verzameld werk


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Volledige werken. Deel 1

(1884)–Theodoor van Rijswijck–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 364]
[p. 364]

De Wonderworp.
Eene legende.

 
Vrouw Ursul's lekken levensboot
 
Bereikte tachtig jaren,
 
En ankerde aen den mond der Styx,
 
Om hellewaerts te varen.
 
 
 
Dit is in 't Neèrduitsch: Zy lag krank
 
Ter dood toe op heur bedde;
 
En riep: ‘Hael my een priester hier,
 
‘Dat ik myn zieltje redde!’
 
 
 
En Pater Niklaes kwam gelyk
 
Een stoomtuig aengeschoven;
 
Om aen des duivels wreeden klauw,
 
Een wissen prooi 't ontrooven.
 
 
 
De Pater neeg zyn gryzen kop;
 
Vrouw Ursul zei de gruw'len op
 
Van heel heur zondig leven.
 
't Berouw blonk uit heur brekend oog.
[pagina 365]
[p. 365]
 
De priester, met de hand omhoog;
 
Ging haer zyn zegen geven.
 
 
 
Maer zie, daer treedt een heer by 't bed,
 
Met goud en kanten afgezet,
 
En met gekrulde hairen.
 
De priester in zyn werk gestoord,
 
Ging voor het oogenblik niet voort,
 
Te meer, daer hem den gast zoo wonder aen bleef staren,
 
 
 
Maer toen hy nader by de vlam
 
Van 't flikkerende lampje kwam,
 
Begon de vrouw te beven;
 
Toen kende zy hem knap en klaer;
 
Er staken hoornen door zyn hair;
 
Zy zag een helschen lach door heel zyn aenschyn zweven.
 
 
 
Een koestaert kwispelde om zyn jas,
 
Zoo dat het vast de duivel was...
 
Bekeert u, Kristenmenschen!
 
Die nooit, al waert gy zelf niet krank,
 
Voor al de wisssels van de bank
 
Om zoo 'n bezoek zoudt wenschen.
 
 
 
De pater, heel van schrik vermand,
 
Had eerst geen woorden by de hand;
 
Doch na een wyl te poozen,
 
Hervatte hy weêr kracht en moed:
 
‘Vertrek!’ riep hy ‘op staenden voet:
 
‘Vertrek in Godes naem, naer 't smartverblyf der boozen! -
 
 
 
‘Geduld!’ zei Satan ‘'k zal wel gaen;
 
‘'K heb op het oogenblik gedaen.
 
‘Dit moet gy niet begrypen,
 
‘Dat ik hier nog een uer of vier
 
‘Zal schilderen voor uw plaisier!
 
‘Laet my die heks eens knypen... -
 
 
 
‘Ho!’ riep de pater ‘niet te gaeuw!’
 
En sloeg zyn armen om de vrouw.
 
‘Wat wilt gy dees matroone?
 
Vervolgde hy.’ Pak u maer voort!
[pagina 366]
[p. 366]
 
‘Voor haer ontsluit sint Pieters poort;
 
‘Welras praelt z' u ten spot, met eene hemelkroone. -
 
 
 
‘Indien gy niet moedwillig liegt,
 
‘Dan wed ik dat gy u bedriegt!’
 
Hernam de droes meteenen.
 
‘Gy maekt een reekning zonder waerd.
 
‘'t Is juist dat zy ter helle vaert:
 
‘Als z' aen den hemel komt, sint Pieter jaegt haer henen.
 
 
 
‘Die eerlyke matroon! wel ja!
 
‘Zy liep d'onnooz'le meisjes na,
 
‘Voor geile Venus heeren;
 
‘Die men, hier in heur eigen huis,
 
‘Met naektgebaer en helsch gedruis,
 
‘Het hemd van 't lyf zag teeren.
 
 
 
‘Dees zuinig kroegje strekte meê
 
‘Tot speelhuis: allerande wee
 
‘Is om haer heen bedreven.
 
‘'K vertelde u op geen heelen dag,
 
‘Wat gruw'len men, van alle slach,
 
‘In dit vertrek beging: 'k zoû haer maer mede geven!
 
 
 
Heer Niklaes, trots des duivels praet,
 
Pleet nogmaels als heur advokaet,
 
En bleef den droes weêrstreven,
 
En zei! ‘Zy was toch arms gezind,
 
‘Iets dat men heden zelden vindt;
 
‘En ook, zy hoopte in God, als zy heur geest ging geven. -
 
 
 
‘Zoo!’ sprak de Satan ‘dit is tael!
 
‘Dit is een gunstige morael....
 
‘Doe dan maer grove zonden,
 
‘En als gy dan op sterven ligt,
 
‘Spreek dan in haest een korte biecht;
 
‘Roept enkel amen! uit, en alles is ontbonden...
 
 
 
‘Als 't zoo moet gaen, dan is 't al wel!
 
‘Dan vaert er niemand meer ter hell';
 
‘Gy zyt ons zeer genegen!
[pagina 367]
[p. 367]
 
‘Raed dan maer alle menschen aen,
 
‘Het pad der schelmen in te slaen,
 
‘Als God, op uw bevel, toch alles uit moet vegen.
 
 
 
‘Neen man, zoo haelt gy geen gelyk.
 
‘Haer ziel behoort het helsche ryk;
 
‘Als elk het zyne ontvangt dan is er niet te klagen;
 
‘Ik wil niet reed'loos buiten schreef.
 
‘Kom, geef my 't lyk der oude teef,
 
‘'T hoort ons rechtvaerdig toe, laet my niet langer zagen.
 
 
 
‘'T is schand! om zoo 'n Canailjepak
 
‘Zoo veel geschars te maken;
 
‘Om 't wyf uit eene vuil barrak,
 
‘Waer heel de wereld schand van sprak,
 
‘Niet tot akkoord te raken.
 
 
 
‘Maer, luister, Pater zwadderbuik:
 
‘Want dit oneindig twisten
 
‘Is in de hel niet in gebruik,
 
‘Dit noemt m'er tyd verkwisten.
 
 
 
‘Wy hebben ruim een legioen
 
‘Uit zulke geut van wyven;
 
‘Och neen, wil dit gedacht niet voên,
 
‘Dat het om haer slechts is te te doen
 
‘Dat ik zoo lang blyf kyven.
 
‘Neen Pater, 't is voor 't recht van 't spel,
 
‘Maer gansch niet voor dit heksenvel....
 
 
 
‘Kom werpen wy de dobbelsteenen,
 
‘En wie het meest van beide gooit,
 
‘Die heeft het besten gepleidooid,
 
‘Die wint het pleit en voert gerust zyn bruidschat henen.
 
‘Zoo gy hier meê te vrede zyt....?’
 
Niklaes bedacht zich nog een tyd
 
En vroeg. ‘Wie zal van ons hier dobbelsteenen halen -?
 
‘Hier halen?’ riep de geitenvoet:
 
‘Dit ding is hier in overvloed,
 
‘Daer zal 't waerachtig niet aen falen.’
 
Hy pikkelde naer d'eerste kas,
[pagina 368]
[p. 368]
 
Zoo eigen of 't de zyne was;
 
En zonder in verborgen hoeken
 
Naer zoo iets om te moeten zoeken,
 
Kwam hy meteen naer 't ledekant,
 
En hield drie steenen in de hand.
 
‘Zie,’ riep hy uit ‘eerwaerdig man
 
‘Hoe ik hier alles vinden kan;
 
‘'K verkeerde hier veel jaren,
 
‘En kreeg door list en guitentrek,
 
‘Zoo menig jonker by den nek;
 
‘Maer d'oude bleef ik sparen;
 
‘'K dacht altoos, die is zeker myn....
 
‘'K kan nu nog wel bedrogen zyn....
 
‘Doch, laten wy niet talmen;
 
‘'K geef toch niets om verdroogde spys;
 
‘Wy zullen werpen om den prys
 
‘En wie het hoogste gooit die mag haer binnenpalmen.
 
‘Ik, heb den voorrang in het spel,
 
‘My schoot de vond te binnen -
 
‘Nu’ zei de Pater ‘het is wel
 
‘Wil dan maer vlug beginnen. -
 
‘En 'k denk ook’ sprak de geest der hel,
 
‘Dat ik 't juweel zal winnen.’
 
 
 
Nu, zoo gezegd en zoo gedaen;
 
De duivel ging het wagen.
 
Hy greep in drift de steenen aen;
 
De pater hield het oog op Satan's klauw geslagen,
 
Uit vrees voor list of lagen.
 
'T geval alleen maekt hier den held.
 
Geen kneep noch tooverlessen.
 
‘Daer!’ riep de geest, ‘goed op geteld....
 
‘Een! twee! triomf!.... drie zessen!!
 
‘Aen my de buit,
 
‘Aen my de bruid,
 
Ik hael haer zegenpralend uit! -
 
‘Stil’ zei de pater ‘maek geen nutteloos geluid,
 
‘En kraei nog geen viktorie;
 
‘Ik steun nooit op de gunst des wisselzieken lots;
 
‘Ik hoop steeds in den name Gods
 
‘En hem zy eer en glorie! -
[pagina 369]
[p. 369]
 
‘Ja’ zei de geest, ‘'t is wel genoeg;
 
‘Werp gy gerust tot morgen vroeg,
 
‘Zoo 'n worp bevalt u niet in twintig menschenlevens. -
 
‘Daer!’ zeide Niklaes ‘hoe 't ook ga.’
 
De duivel liep de steenen na....
 
De pater wierp.... drie zevens!!!
 
 
 
‘Dit komt’ sprak hy ‘niet door het lot,
 
‘Maer door d'almogendheid van God!’
 
De duivel stond te zien gelyk de vrouw van Loth.
 
Hy trok de schoud'ren op, liet zynen koestaert slypen,
 
En dat hy haest vertrok, zal ieder ligt begrypen.
 
 
 
-
 
 
 
Die maer klonk dra door stad en land,
 
Tot vreugd van allen Kristen;
 
Tot schrik van elken geilen kwant,
 
Die aen vrouw Venus kwael verwand,
 
In kroeg en nachthuis zat zyn zieltje te verkwisten.
 
 
 
De koppellaersters van dien streek,
 
De spelers uit het ronde,
 
Begaven zich naer Niklaes preek,
 
En baden hem met rouwgesmeek
 
Zyn zegen af, die als het bleek,
 
De zielen reinigde der gruwelykste zonde.
 
 
 
En toen de Pater grys en oud,
 
Het tydelyk verliet voor een vry beter leven;
 
Werd hem ter eer een sticht gebouwd,
 
Zoo als het een kronyk ontvouwt,
 
In echt platduitsch geschreven.
 
 
 
Dit sticht, bleef ook een tafereel
 
Als autenthiek bewaren;
 
Waer op de Satan na 't krakeel,
 
Met helsche blikken schuinsch en scheel,
 
Den wonderbaren worp, als zinloos aen bleef staren.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken