Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Keyser Otto den derden, en Galdrada. Deel 2 (1617)

Informatie terzijde

Titelpagina van Keyser Otto den derden, en Galdrada. Deel 2
Afbeelding van Keyser Otto den derden, en Galdrada. Deel 2Toon afbeelding van titelpagina van Keyser Otto den derden, en Galdrada. Deel 2

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.74 MB)

ebook (3.90 MB)

XML (0.15 MB)

tekstbestand






Genre

drama

Subgenre

tragedie/treurspel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Keyser Otto den derden, en Galdrada. Deel 2

(1617)–Theodoor Rodenburg–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Tvveede deel


Vorige Volgende
[Folio A1r]
[fol. A1r]

Keyser Otto Den derden, en Galdrada
Bly-eynde-Spel.

Tvveede deel.
Eerste bedriif.

Keyser Otto. Marquys van Brandenburgh,
 
Keyser.
 
Neef Brandenburg ick heb voor desen u ghezeydt
 
Dat wel beheersching inde reenberading leyd
 
En drie hooft-punten nodich zijn: Ick zalt bewijsen:
 
Wie tracht een republijck tot hoog gheluck te rysen.
 
De eerste was van d'oude Toscaners hun vond,
 
Die alle de Hooft-steden eenzaem t'zamen bond,
 
Gheevenaert in macht, in staet, ghebied, en waerde,
 
Zo dat de eene zonder d'ander niets aenvaerde:
 
Ghelijck noch huydendaeghs door Swisserts werdt ghedaen,
 
En voortijds by de Grieck, en oock d'Etoliaen.
 
Doch mits Romaynen vaeck Toscanen trots bestreden,
 
Opdat ick mijn Voorstel bekleed met kracht van reden,
 
Aengaende 't eerste Hooftstuck, is het nodich dat
 
Ik breeder daer van spreek. Toscanen eertijds had
 
Italiaens ghebied, als wyze kloecke luyden
 
Te lande en ter zee, en alhoewel men huyden
 
Daegs gheen History vind die duyd'lik daer van schrijft,
 
Nochtans hun wijse doent noch in gheheughing blijft.
 
Men weet hun scheeps toerusting and'ren overtreften,
 
En Adria die noemden, 't welk hun zo verheften,
 
Gh'lijck princelijke daden bleven oyt befaemt,
 
De zee noch huyden werdt Adriaticum ghenaemt,
 
En kenn'lijck is 't hun Heyren gh'hoorzaemheyd verwrekten,
 
Dat vanden Tyber tot de Alpen hun macht strekten:
 
Italiens omring: en alhoewel dat zijt
 
Twee hondert jaeren hadden voor Romaynens tijt
[Folio A1v]
[fol. A1v]
 
Ontviel hun die beheersching (t'luck liet het hun ontglyen)
 
En al 't ghewest het welk men nu noemt Lombardyen:
 
De Vrankken slokten't inne, onder het beleyd
 
Van d'Hertoch Belloveso (dus fortuyne dreyd)
 
En noemdent Gaule na zy in beheersching quamen,
 
Tot dat hun de Romaynen t'zelfde weer afnamen:
 
Te vooren zwaeyden ons Toscanen 't al in vreed,
 
En zonder zy van twaelf verlooren eene Steed:
 
Doch buyten hun besteck niet mochten zy't bevryen,
 
Na dat de Vrankens krachte Lombardy bestryen.
 
Een ander wijs van heersching heeftmen oock ghezien
 
Vereening met nabuuren, en elk in't ghebien
 
Zijns eyghen landen bleef, en meesters huns domaynen:
 
Gh'lijck in verleden tijd ghebruykten de Romaynen.
 
De derde wijs bestaet in onderdaenheid slecht,
 
En niet vereent te zijn, noch in verbondings recht,
 
Of hunne krachten t'zamen gheenzins te vereenen
 
Ghelijck de Sparten deden, en die van Athenen.
 
Maer van deez' drie de laest' acht ik de snootste is,
 
Want is de Republijkens ondergang ghewis:
 
Voorbeelden zaghen wy, die tijd ons dede blyken,
 
Hoe laeghe zijn ghedaeld verheven republyken,
 
Vermits hun Heerschappye strekten buyten 's land,
 
Waer lichtelyk de vyand kreech de overhand.
 
Daer over ik het oyt ghevaerelijke achte
 
Te dwinghen eene stat door dwang en oorlogs krachte,
 
En minder die die oyt in vryheyd heeft gheleeft,
 
Ten waer ghy door't gheweld de vryheyd hun afdreeft,
 
Hier toe veeyscht de nood nabuu'rghe me-gezellen
 
Om die volkloose plaets met volk meer vol te stellen,
 
Doch zomer wel op let hier volght niet anders na
 
Als naghebuurens voordel tot uw eyghen scha.
 
Dus neve Brandenburg hier om ik raedzaem vinde
 
Ghy nu in uw' beheersching niet zult onderwinden,
 
Als alleen om de staet te houden in die staet,
 
Ghelijk ghy die bevind, en ik u die nu laet.
 
Toscanen niet en kan verandering verdraeghen,
 
Zeer licht men yets bestondt 't welk na men zoud' beklaeghen.
 
Brand.
 
Vw' Majesteit zeyd wel, 'tzal, Heer, ook zo gheschien.
 
Keyser.
 
Vertrekt en stelt in ruste deez' onruste lien,
 
Doch wat ik voort besluyt zal ik u morghen zegghen,
 
En laet my nu alleen het nutbaerst' overlegghen.
Brand. binnen
 
Wat schichtighe herts tocht dit Saxsons hert bedoeld
 
Ach 'tis een hellich vier die 't zinne koor ghevoeld
 
Wat is't? een dulle gril, vermommende de reden,
 
En vinnich zich verspreydt door dese manne leden;
 
Is't mogh'lijk het ghezicht door 't ghluurende ghelonk
[Folio A2r]
[fol. A2r]
 
Dit stoute hert ontmant? ha zonne wiens ghevonk
 
Vermach een ys're borst in heete min t'ontsteken.
 
Galdrada gunt weer min, of Ottos hert moet breken
Octavio.
 
Keyser.
 
Vw' weezen zeyd my, 'k ziet, dat ghy komt gansch misnoeght
 
Octavio.
 
Ghenaed'ghe Heer, t'is waer, ja mijn gheweeten wroeght,
 
Mits ik de weete deed uws Majesteyts verzoeken,
 
Heur eer en deughd, ik vrees, uyt toorn mijn ziel vervloecken.
 
Galdrada is gheen Vrou, zy acht heur eer te veel.
 
Keyser.
 
En weet zy hoe ik knaeg?
 
Octavio.
 
Zy voert met uw gequeel,
 
En tijd-kort met uw' min.
 
Keyser.
 
En kost ghy niet verklaeren
 
Mijn scepter en mijn kroon, ja t'Keyserijk heurs waeren?
 
't Ghenot vermach zeer veel.
 
Octavio.
 
T'is waer 't vermach zeer veel.
 
Keyser.
 
En waerom niet in heur?
 
Octavio.
 
Heur herte is te eel.
 
Keyser.
 
Te eel? hoe meent ghy dat?
 
Octavio.
 
Zy acht heur kroon zo waerde
 
Als van die scepter zwayd van all' d'omring der aerde.
 
Keyser.
 
Zy is gheen Keyzerin.
 
Octavio.
 
Zy laet gheen Keyser in
 
Waer reed'lyker ghezeyd.
 
Keyser.
 
Zo weet zy niet van min.
 
Octavio.
 
Om dat zy mins aerdt weet, borst weerdt zy heur met reden.
 
Keyser.
 
Vermoghen gaven?
 
Octavio.
 
Neen.
 
Keyser.
 
Noch tranen, en ghebeden?
 
Octavio.
 
Neen Heer, 'tis vrucht loos al.
 
Keyser.
 
Gheen raed ik dan en vin.
 
Octavio.
 
Men vind.
 
Keyser.
 
Wat raed?
 
Octavio.
 
Stelt gansch Galdrada uyt uw' zin.
 
Keyser.
 
Vermocht ik dat?
 
Octavio.
 
Waerom zout ghij't, Heer, niet vermoghen?
 
Keyser.
 
Om dat ik hert en ziel verloor door't licht heurs ooghen.
 
En ben my zelven quijt, aen 't hollen zijn de reen
 
Octavio.
 
Gansch hoop'loos?
 
Keyser.
 
Gansch wantrou. Galdrada kan alleen,
 
Dees knor'ghe borst in stilt door herur weer-minne stellen,
 
'tZeil is te hoogh' in't top.
 
Octavio.
 
Allenskens moetment vellen,
 
Vw' Keyzerlike moed zal die een vrou verslaen?
 
Ghenad'ghe Heer, laet deze passy ondergaen,
 
Door uw' bedaerd bedenk
 
Keyser.
 
'tzal nimmer in my stillen
 
Hoe? weyghert zy een Prins?
 
Octavio.
 
Een Prins.
 
Keyser.
 
Wat Princen willen
 
Dat moet de onderdaen.
 
Octavio.
 
Moet?
 
Keyser.
 
Moet de onderdaen.
 
Octavio.
 
Vw' Majesteyt die is verleyd door dulle waen,
 
Heer maeticht deze schicht.
 
Keyser.
 
By d'hemel.
 
Octavio.
 
Zonder zweeren.
 
Keyser.
 
Zo ik heur niet gheniet 'tzal gansch Toskanen deeren.
[Folio A2v]
[fol. A2v]
 
't Wraeks vyer ontfonkt al reed, 't schijnt dat mijn hers'nen al
 
Verbyst'ren door de galmt? 'k zweer dat Galdrada zal
 
Mijn wils slavinne zijn, of Ott' zal gheen kroon voeren.
 
Ach! watten grill'ghen schrik mijn ledens kracht ontroeren.
 
Octavio.
 
Bedaerdt ghenaed'ghe Heer, rust uwe Majesteyt.
 
Keyser.
 
Zwijght, zonder dat ghy spreekt, ten zy ghy met bescheydt
 
My antwoort:
 
Octavio.
 
Hoe mijn Heer?
 
Keyser.
 
Zwijght of ik doe u zwijghen:
 
Ik wil, ik zal, ik wil de vrucht mijns lusts verkrijghen,
 
Al zoud' het Keyzerijck daer blijven door onteert.
 
Octavio.
 
Ghenaed'ghe Heer bedaerdt: de gaylheyd overheert
 
Vw Keyzerlijke reen, uw passy is onduldich.
 
Keyser.
 
Als 't herte is verwoest is 't misbruyck gansch onschuldich.
 
Octavio.
 
O quakkeloos verschoon!
 
Keyser.
 
De vleeschlust bruykt gheen reen.
 
Octavio.
 
Ghebruyktse niemant, Heer, zo voeghtse u alleen.
 
Een Keyser niet betaemt ontuchtich yets te wenschen.
 
Keyser.
 
Ghy denkt niet dat wy zijn vleesch, bloed g'lijk ander menschen,
 
En princelijke lust ghevaer'lik werdt ghestilt.
 
Octavio.
 
Zeer lichtlijk meen ik.
 
Keyser.
 
Hoe doch?
 
Octavio.
 
Met uw' eyghen schild.
 
Keyser.
 
Wat schild of wat verweert?
 
Octavio.
 
Vw eer. door voorzicht uws ghenaede
 
En reen uws Majesteyts.
 
Keyser.
 
Het schijnt ghy my wilt raden,
 
Gheeft raed als ick't verzoeck. Mijn doent' verburghen blijft.
 
Octavio.
 
Een yegh'lick ziet al wat uw' Majesteyt bedrijft.
 
Keyser.
 
Zwaerhoofdich is Octaef. Ik zeg u 't blijft verholen.
 
Octavio.
 
Verholen? laes. Hoe blind doet vleeschlust u verdolen,
 
Hoe? Waendt uw Majesteyt dat princen yets bestaen
 
'Twelk int gheheyme blijft? 't ghemeentens ooghen gaen
 
Steets mikkend' op 's lands Heer. Heer, wilt dit overwicken
 
De muuren hebben ooghen. Winden t al verklicken,
 
Ghebreekter klappers tong.
 
Keyser.
 
Dits dat Galdrada vreest,
 
En oorzaeckt dat zy mijne wonden niet gheneest.
 
Octavio.
 
Neen Heer, 'ten is dat niet, hoe wel men ziet gheschieden
 
Dat minder 's hemels toorn gheacht werd by de lieden
 
Als weredlijke schand: Galdrada schuwt veel meer
 
Den Hemel te misdoen als 't vallen in oneer.
 
Keyser.
 
'k verstaet niet, duydlik spreekt van dees Vrouw uw ghevoele.
 
Octavio.
 
Te zijn een Herders vrou veel eer als uw' gheboele,
 
Zy acht veel meer te zijn in boermans echt ghekust
 
Als stilsteres te zijn uws Keyserlijcke lust,
 
O dat uw Majesteyt Galdrada hoorden spreken,
 
'K weet, mijn ghenaed'ghe Heer, zijn gayle lust zoud' breken
 
Op't aenbeelt heures reen. Als ick heur had ghezeydt
[Folio A3r]
[fol. A3r]
 
De herte teering minne uwes Majesteyt,
 
En bedelden om gunst, met d'alderzoetste woorden,
 
Langmoedich, ik bekent, zy al 't ghespreek aenhoorden,
 
Gh'lijck of zy was verstomt, en blozende van schaemt,
 
't Gheen als ik't wel bedacht my beter had betaemt.
 
Doch gh'lijck ik 's Keysers bood' was sterkten mijn ghemoede,
 
Hoewel ik uyt 't ghezicht zach dat heur herte bloede
 
Van gramschap, mits ik zocht het geen zy niet en had.
 
Keyser.
 
Het gheen zy niet en had?
 
Octavio.
 
Zy niet en had?
 
Keyser.
 
Wat's dat?
 
Octavio.
 
De dart'le minne lust.
 
Keyser.
 
Zo heeft zy dan gheen lusten?
 
Octavio.
 
Veel lusten.
 
Keyser.
 
Hoe kant zijn?
 
Octavio.
 
Heur zinnens krachten rusten.
 
Int misbruyk, maer heur luste rusteloos steets haekt
 
Na deughdens oest, waer in Galdrada haer vermaekt.
 
Zo schoon Galdraed niet is, heur schoon noyt zo verheughden
 
Of meer uytmunten noch heur gheestelijke deughden.
 
Keyser.
 
Ha sterren, gheen medoog? Galdrada gans versteent,
 
Ik zweer u, wreede zo ghy't Otto niet verleent
 
De Keyzer 't wreedste wreed aen dit hert zal bedryven.
 
Octavio.
 
Ghenaed'ghe Heer, laet reden teghe wantrou strijven,
 
Gheeft lust gheen overheer, lust is een nikkers tocht.
 
Keyser.
 
Octavio 't schijnt ghy't niet ernstich hebt verzocht.
 
Galdrada by dees hand, ik zweert, aen u te wreken.
 
Bloot-herte zuffert is dit uw' dienst' plichtens teken?
 
By d'hemel.
 
Octavio.
 
Hooghen Prince, houdt dit voor ghewis
 
Gheene kroon verdiendt hy die gheen Heer zich zelven is.
 
Keyser.
 
Vertreckt uyt mijn ghezicht eer ick my zelfs vergeete,
 
T'schijnt dat de dienaer nu meer als zijn Heer wil weeten.
Octavio binnen.
 
Baldadighen tyran
 
't Blijkt dat uw' krachte kan
 
De reden gans vernielen.
 
Hâ wispeltuurghe God
 
Hoe ghaylichlijck verzot
 
VVy voor uw autaer knielen.
 
En offren niet alleen
 
Onz' traenen en ghebeen
 
Aen uw natuurs vermoghen,
 
Maer gheeste, ziel, en hert
 
Door uwe min verwerdt
 
Dat die zijn opghetoghen
[Folio A3v]
[fol. A3v]
 
Ghetoghen uyt de kluys
 
Van dit lichamens huys,
 
VVaer in de zinnen zwerven
 
In narelik ghewoel
 
VVant, lacy, ik ghevoel
 
t'Genaken van mijn sterven.
 
Vlucht leven, gheeft my rust
 
VVant ken niet zyn gheblust
 
t'Vier deeses boezems hetten
 
Laet dan de kille-kouw'
 
Van deese wreede Vrouw
 
Het rif in vlammen zetten.
 
 
 
Ha Otto wat verdriet! Ha Otto! gheene raedt
 
't Moet zijn een flaeuwe borst die zich ontmoeden laet.
 
De moedicheit vermach t'onlukkichst' overwinnen,
 
De wyzen achten 'tonluk offening huns zinnen.
 
'K heb nu aen alle kant' Galdrada aenghetast,
 
Doch 'tmiste my, dies ik heur Vader voor het last
 
Ondecken zal mijn quel. En mooghlijk hem bekooren:
 
De giericheyt heeft wel door giften eer verlooren:
 
Galdrada is zijn kind, en zo hijt heur ghebied,
 
'Kghelove dat Galdrada 'tmy zal weyg'ren niet.
 
Keyser.
 
Ottavio.
 
Octavio.
 
Mijn Heer
 
Keyser.
 
Waer is de gouden keeten?
 
Vermoghen ghaven niet? is alles tijd versleten?
 
Wat nu? 'k wil ghy terstondt om heure vader gaet.
 
Octavio.
 
Hoe werkt de gayle min in't heymelik veel quaet.
 
Keyser.
 
Zeght dat hy by my komt, en ik hem heb te spreken.
Binnen.
 
Octavio.
 
Dat in een Keyzers hert de minne lust doet breken
 
De heuzelike schaemt! En afterdocht vervliet!
 
De wispeltuur'ghe min gheen schaemt noch eer ontziet:
 
Is't moghlik dat de Keyzer zich wel zou vermeeten
 
Om aen heur Vader zyne min te laten weten?
 
Is't Keyser niet ghenoeg heur eer is in ghevaer?
 
Moet noch de Vader zijn, zijn dochters koppelaer?
 
Ha Princen wat's uw' doent? wat durst ghy niet beginnen?
 
Om blussen 'theete vier uws tuchteloos beminnen.
Binnen.
Tyter.
 
Wreed-herte lieve liefd ghy bitt'r en zoete krachte
 
Wat 's uw voornemen doch? tracht ghy uw' hemels machte
 
Op mijn verflaeuwde borst te toonen doort gheweld'
 
Van een zo zwaren last die gh'in mijn herte steldt?
[Folio A4r]
[fol. A4r]
 
Verdubbeld vry uw quel, vermeerdert vry uw' plaghen,
 
Zo veel ghy niet vermooght, of ik ken meerder draghen:
 
Ontrekt ghy my mijn zon, heur licht ik staeg gheniet,
 
Het oog mijns zielens liefd heur in mijn herte ziet.
 
De tranen die ik ween die acht ghy droefheidts beeken
 
En 'tzijn de vreughdens-boden die het hert uyt breken.
 
Ghy waent dat mijn ghezucht zijn Echos vol gheklach
 
En hoe ik meerder zucht hoe dat ik blyder lach.
 
Ia hoe dat mijn ghezicht bedrukter stelt heur wezen,
 
Hoe meerder in mijn hert de vreughde is gherezen.
 
De hikkings nik mijns borst die oordeelt ghy voor pijn
 
En 't is de vreughd en lust die in mijn boezem zijn.
 
't Stil zwyghen oordeelt ghy bedroeftheyds rechte reken,
 
En hoe ik stiller zwijg hoe dat ik meer ken spreken.
 
De eenicheid waendt ghy die valt my dubbel zwaer,
 
Maer als ik eenich ben zo ben ik steets by haer.
 
Ha liefde staekt uw trots, want all' uw wrev'lich tieren,
 
Die meerd'ren mijn triumphe kranssen hun laurieren.
 
'tIs rechte liefd die zo getrouw in t'af-zijn leeft,
 
Gh'lijk alsmen al de vreughd' ons liefdens by-zijn heeft.
 
Bedroefde Tyter pleech zich eertijds te vermaken,
 
En vrolicheid my deed int' vreughde koor gheraeken,
 
't Schijnt dat ghy nu vervormt uw' aengheboren aerdt
 
En dat ghy niet en zijt de zelfde die ghy waerdt.
 
Helaes, mijn Ieughdens stem die vrolijk pleeg te zinghen,
 
Ken nu niet anders als bedroefde galmt uyt dringhen.
 
Mijn vringh'ren die wel eer de znaren spreken deen,
 
Die zijn nu nieuwers nut toe als, helaes, alleen
 
Om op te tellen hoe veel Iaeren 'tzijn verleden,
 
Ik in Florenca van mijn schoone Laura scheden:
 
Ia tel en weer hertel met zulcken wreeden pijn,
 
Dat stadich mijn voorbeeld het meerder jaeren zijn,
 
Dat deez' eclipsing duurt. Ha zuyv're weste winde
 
Ruyst slechts eens in Florenca, zweerdt aen mijn beminde
 
Dat zy eens onverziens heur droeve Tijter zach,
 
Voor zeker zegghen zou dat hij't niet wezen mach,
 
Na d'uyterlijke schijn: Doch dat die waerde Vrouwe,
 
Mijn hertens borne zach daer vond' zy heur ghetrouwe,
 
En immer trouwe held, want hoe 'tghelaet verkeert
 
Heur Tyters hert en ziel zijn sterre-Laura eert.
 
O water ruyzing tocht, zoet stromende revierkens,
 
En dicht beblaed gheboomt vol quelende ghedierkens,
 
Ghy windeken dat zweeft langs dicht-bebloemde veldt
 
Verzaemd u all ghelijk en aen mijn nymph verteldt,
 
Van woord tot woord 'tghespreek 't welk liefde my doet uyten,
 
En laet uyt uwe galmt een zoete Echo spruyten
 
Van 't antwoord dat zy gheeft. Maer zeght my, wat zal't zijn?
[Folio A4v]
[fol. A4v]
 
Wat zal de lieve mond: tot slissinghe mijns pijn
 
Doch uyten Echo? spreekt, spreekt Echo wat zalt melden,
 
Als Laura wel verstaet hoe't af-zijn t'herte quelden?
 
Zal heur gentiele hert oock raeken int ghewoel
 
Van 't gheen ik, lacy, in mijn hert en ziel ghevoel?
 
Zal die liefde-waerde maeght, die Phenix aller vrouwen
 
Vyt deernis mijns ghezucht, maer met mijn zuchten houwen?
 
Mits ik heur heb ghelijk zy mijne ziele heeft.
 
Wat let u Echo dat ghy my gheen antwoort gheeft?
 
Of dunkt u dat ik u dit niet behoor te vraeghen
 
Vermits wy even veel in dit af-wesen draeghen.
Thessalia.
 
Tyter.
 
Is dat Thessalia niet? zy is't. en droevich treurt.
 
Thessalia.
 
Gheen Vrou ter wereldt oyt meer onluk is ghebeurt.
 
Tyter.
 
't Is best ik mijn verschuyl om heur beklach te hooren.
 
Thessalia.
 
Noyt quackelooser heeft een Vrou heur zelfs verlooren.
 
Tyter.
 
Ghy zelven d'oorzaek zijt.
 
Thessalia.
 
Ha Tijter dat ghy wist
 
Hoe quellijk dat ik leef, mits my uw weer-min mist.
 
Tyter.
 
Met reden ik u weyger.
 
Thessalia.
 
Lacy, te beklaeghen,
 
Mits ick't my zelven deed.
 
Tyter.
 
Zo moet ghy't zelven draeghen.
 
Thessalia.
 
De vreughde mijnes jeughd ik deerelijk verlies
 
Wat wast? helaes, wat wast?
 
Tyter.
 
Vw' minnelik verkies.
 
Thessalia.
 
De keure mijnes oog.
 
Tyter.
 
Verzeldt met vleesche lusten.
 
Thessalia.
 
En in die keure zal mijn herte nimmer rusten,
 
Maer knaghen tot mijn eynd.
 
Tyter.
 
Een vrughteloose quel,
 
En tijd verlooren klacht.
 
Thessalia.
 
In een bedroefde hel,
 
Vol bitterlijk ghequyn en naere droeve klachten.
 
Tyter.
 
Van Tyter moocht ghy gheene minne lust verwachten.
 
Thessalia.
 
Waerom? helaes waerom?
 
Tyter.
 
Mits ick mijn Lauraes ben.
 
Thessalia.
 
Gheeft ghy geen antwoord op de brieven die ick zen.
 
Tyter.
 
Gheantwoort heb ik u.
 
Thessalia.
 
Op minne lusts begeeren
 
Ick gheen vertroosting kreeg.
 
Tyter.
 
Liefd kan uw min verweeren.
 
Thessalia.
 
Hoe Tyter? hebt ghy gheen meedoghen met een Vrou?
 
Tyter.
 
Medooghden ik uw min zo schenden ik mijn trou.
 
Thessalia.
 
En kunnen gheen ghebeen, noch smeking u verwinnen?
[Folio B1r]
[fol. B1r]
 
Tyter.
 
Die deughdelijcke liefdt verzocht het gayl beminnen.
 
Thes.
 
Verblind bedroeft ghezicht
 
Nu ghy het lieve licht
 
Vws Tyters heel moet derven,
 
Hert zucht uw laetste zucht,
 
Verstopt de azems lucht,
 
Laet myne jeugde sterven.
 
Eerst borreldt traenen uyt
 
Met zulcken droef gheluyt
 
Langs dees besturven kaken:
 
De tranen hem toe teldt,
 
Op hoop ghy door 'tgheweldt
 
Hem wreedheyd deed verzaken.
 
Oy me, zo mij gheween,
 
En 't nockende ghesteen
 
De minne kan beweghen.
 
VVilt dan uw' ziel en hert
 
VVt bitterlijcke smert
 
Van al hun vochte leghen.
 
Doch als ghy voeldt de nood
 
Des schrickelijcke dood
 
Houdt zo veel azems binne,
 
Ghy noemen mooght zijn naem,
 
Om laten nae de faem,
 
Ghy sturft om Tyters minne.
 
Tyter.
 
't Is best ick met heur spreeck om heur mijn reen te gheven.
 
Thess.
 
Ha wreeden Tyter, moorder van Thessaliaes leven.
 
Tyter.
 
Thessalia ghy hier? zijt Ioffrou wel ghemoed.
 
Thess.
 
O Tyter! dat ghy wist wat quelle ghy my doet,
 
Hoe ghy dit hert verscheurt, hoe ghy my doet uyt-teeren,
 
Hebt ghy een manne-hert het zoud' u moeten deeren:
 
Ha wreeden!
 
Tyter.
 
Waarom wreed? ick wreed? het waer mijn leet,
 
Thessalio waerom?
 
Thess.
 
Ghy vraeght het gheen ghy weet.
 
Tyter.
 
Dat waer te kinds, my dunckt, en noodeloos het vraghen.
 
Hoe weet ghy wat ick weet?
 
Thess.
 
Ghy weet mijn hertens knaghen,
 
De woedighe onrustheyd die ick om u ly,
 
De herte-teering-quelle die ik draeg.
 
Tyter.
 
Om my?
 
Thess.
 
Om u.
 
Tyter.
 
Thesalia voor dezen vaken ick u zeyden,
 
Dat ghy ghelaeten van uw' voorneem zoude scheyden,
 
De Liefd die ghy my toont tot danck-zeg my verbind,
 
Verschulden kan ick niet hoe zeer ghy my bemind,
 
Herkennen mach ick wel, dan gheenzins evenaeren,
[Folio B1v]
[fol. B1v]
 
Ten waer de rden gansch van my vervloghen waren.
 
Ick ben my zelven niet: want ben my zelven quijt.
 
Thes.
 
Zo ghy alleen het beeld mijns hert en ziele zijt.
 
Tyter.
 
En zo ick in mijn herte oock mijn beelde draghe.
 
Thess.
 
Zo moet ghy lijck-wel noch mijn quelle dan beklagen.
 
Tyter.
 
Beklaghen! zo ick doe.
 
Thess.
 
Zo hebt ghy medely.
 
Tyter.
 
Mits ick uw' knaging zie, en wat ghy lijd om my.
 
Thess.
 
En kan dat medelyde gheen weer-liefd beweghen?
 
Tyter.
 
Och Neen, de eerste liefde houdt de tweede teghen.
 
Thess.
 
Is vrucht-loos dan mijn hoop?
 
Tyter.
 
Om 'tgheen ick heb ghezeyd.
 
Thess.
 
De vruchtbaerheyd nochtans in uw' vermoghen leyd.
 
Tyter.
 
Vermoghen zonder wille is van gheene waerde.
 
Thess.
 
Ick bid verlicht mijn pijn.
 
Tyter.
 
My zelven ick bezwaerde.
 
Thess.
 
Beweghen niet de traenen die ghy bigg'len ziet?
 
Tyter.
 
't Beweeght my mits ick weet 't om mijn weerliefd' gheschiet.
 
Thess.
 
En kan deez' heete vliet uw' grond-ijs niet ontdooyen?
 
Tyter.
 
Het smolt afkeerlijckheyd, kost ick mijn liefd' uytrooyen.
 
Thess.
 
Hoe kan afkeerlijckheyd zijn in zoo waerden beeldt?
 
Tyter.
 
Mits reyne liefdens wezen kan niet zijn verdeeldt.
 
Thes.
 
Verveeldt u dan mijn liefd'?
 
Tyter.
 
Och neen, maer u 'k beklaeghe.
 
Thes.
 
Hebt ghy medoghen, waerom komt uw' hulp zo traghe?
 
Tyter.
 
Mijn traegheyd my behaeght gh'lijck my uw' quel verdriet.
 
Thes.
 
Vermurwt u door de quelle die ghy in my ziet.
 
Tyter.
 
Verschoont my door de reden die ick heb ghegheven.
 
Thes.
 
Kan ick 't verschoonen zo ghy moorder zijt mijns leven?
 
Tyter.
 
uw' leven is my lief.
 
Thes.
 
Maer myne liefd' ghy haet.
 
Tyter.
 
Thessalia, de reden dat niet toe en laet.
 
Thes.
 
Noch minder konnen reden 't niet-weer-lieven lyden.
 
Tyter.
 
Ten zy dat reden zelfs 't weerlieven teghen stryden.
 
Thes.
 
Ondanckbaer zijt ghy zo ghy mijn liefd' niet vergheldt.
 
Tyter.
 
Onwijs'lijck doet ghy, zo ghy my om weerliefd' queldt.
 
Thes.
 
Helacy! noemt ghy't quelle, wat is dan de myne?
 
Tyter.
 
Een mis-verkiezing.
 
Thes.
 
Hoe?
 
Tyter.
 
Een zelfs-ghewrochte pyne.
 
Thes.
 
Ghy eerst'lijck staelt mijn hert.
 
Tyter.
 
Stal ick?
 
Thes.
 
En voeldt gheen smert.
 
Tyter.
 
'k En weet niet dat ick immer uws liefde verzochte.
 
Thes.
 
Hoe wel ghy't niet verzocht de ommegang het wrochte.
 
Tyter.
 
Helacy! uyt beleeftheyd heb ick u verzelt.
 
Thes.
 
Door die beleeftheyd is mijn hert op u ghestelt.
[Folio B2r]
[fol. B2r]
 
Tyter.
 
En zonder dat ghy wiste of ick u beminden?
 
Thes.
 
Gh'lijck 't uyt waerts scheen dacht ick 't inwendich oock te vinde.
 
Tyter.
 
Wat zaeght ghy doch in my 't welck scheen uw' liefde waerd?
 
Thes.
 
Liever met u als met een Prins te zijn vergaert.
 
Tyter.
 
Ick danck u voor uw' gunst, en uw' zo milden oordel.
 
Thes.
 
Ha Tyter slechten danck die brenght my weynich voordel.
 
Tyter.
 
Is u mijn danck niet Lief?
 
Thes.
 
Noch liever waer ick dijn.
 
Tyter.
 
Tessalia, helaes! ghy myne niet kunt zijn.
 
Thes.
 
Ick dyne wezen zal gheduurende mijn leven.
 
Tyter.
 
Ick wensche dat ick u my zelven weer mocht gheven.
 
Thes.
 
Lief, sprecekt ghy, gh'lijck ghy't meent?
 
Tyter.
 
Thessalia ick zweert.
 
Thes.
 
Arcadia beweent.
 
Thessaliaes onluck, en 't onbedacht verkiesen.
 
Ha Tyter zo ick dan mijn keure moet verliezen,
 
'k Verwurch mijn droeve hert, en werck mijn eyghen end,
 
Door wantrouw die my terght, waer d'oorzaeck ghy van bent.
 
Tyter.
 
Thessalia.
 
Thes.
 
Helaes, bedroefde arme vrouwe!
 
Tyter.
 
Ick bid u Ioffrou schuwt die ziels-dieveg-wantrouwe.
 
Thes.
 
Wantrou, en rasend sterf.
 
Tyter.
 
Thessalia bedaerdt.
 
Thes.
 
Het leven my verdriet.
 
Tyter.
 
Den Hemel u bewaerdt.
 
Thes.
 
'k Verhang my in mijn haeren,
 
En ruck dees ooghen uyt die mijn verraders waeren.
 
Oy me, mijn herte barst. Ha Tyter ghy vernieldt,
 
Helaes! dees maechde ziel. Ick bedel, smeeck, en kniel
 
Voor u, mijn waerde held, en voeldt ghy gheen medooghen?
 
Beweghen niet de vloeden mynes traene-ooghen?
 
Is uw hart gansch verhardt?
 
Tyter.
 
Thessalia 'k en kan.
 
Thes.
 
Waerom?
 
Tyter.
 
Vermits ick ben een anders echte man.
 
Thes.
 
Een anders?
 
Tyter.
 
Zo het is.
 
Thes.
 
Zo is mijn hoop verlooren.
 
Tyter.
 
Vermits ick Laura tot mijn echte heb verkooren.
 
Thes.
 
Ha Laura, wiens gheluck de grootste glory treft,
 
In d'opperste triumph uw' pruycke ghy verheft,
 
Ver boven 't steylste spits des hooghste Hemels poolen.
 
Ha Tyter die mijn hert en ziele hebt ghestolen.
 
Nu dat mijn wensch mijn faelt, mijn onluck ick beween:
 
Doch hertelijcke bid den Hemel u verleen
 
De graeghten uwes hert: laet my alleen verwachten,
 
Ick in de leeghste tijd vernieuwe uw' ghedachten,
[Folio B2v]
[fol. B2v]
 
En speele in gheheugings beelden uws ghezind,
 
Herdenckend' met wat ernst ghy van my waerdt bemind,
 
En midler tijd ick voede op mijn droef ghetreure,
 
En blyve steets vast in mijn eerste liefdens keure.
 
Tyter.
 
Helacy! wat ghenoeghing kundt ghy raepen daer,
 
Te meer ghy my ghedenckt, te meer is uw' bezwaer,
 
't Waer best uw' zinnen deze passy gansch verlieten.
 
Thess.
 
Ghedurich zullen deze tranens beecken vlieten,
 
Langs dit besturven vel, en oock in yder traen,
 
Zal 't lieve waerde beeld van mynen Tyter staen;
 
En zo de born en toch mijns traenen mochten leghen,
 
Of dat het droef ghezucht de tranen hielden teghen,
 
Zo zal de naere galmt die't hert zal brenghen voort,
 
Door d'Echoos klanck noch in Toscanen zijn ghehoort,
 
Mits al't Arcaeds ghewest mijn klachte zal uyt-dond'ren,
 
Om uw' Florenca mynes Liefd' te doen verwond'ren.
 
Tyter.
 
Thessalia ick bidde maticht deze schicht.
 
Thess.
 
Nu ick verlies, helaes! mijn Hemel en mijn Licht?
 
Tyter.
 
Thessalia vaert wel, 't is beste dat wy scheyden,
 
Thess.
 
Zo mach dees droeve Maecht heur tot heur graf bereyden?
 
Tyter.
 
Vw' passy spreken doet.
 
Thess.
 
Neen Tyter 't is mijn Liefd'.
 
Tyter.
 
Ick bid u laet ons scheydende zo het u ghelieft.
 
Thess.
 
Zo staet het in mijn wil? ach stondt in mijn ghebieden,
 
De scheyding Tyter zoud' dan nimmer doch gheschieden.
 
Tyter.
 
De scheyding wezen moet, en voor de laeste mael.
 
Thess.
 
Vertoeft tot dat ick eerst de diepste zuchte hael,
 
Die oyt uyt Vrouwen herte droevich was ghetoghen.
 
Tyter.
 
Ghemeen'lijck wenschtmen meest het geen men minst vermogen?
 
Thessalia vaert wel.
Zy kussen, Tyter vertreckt, en Thessalia valt en flaeute. binnen werd ghezonghen.
 
 
Camillo.
 
Waer of mijn Heer vertoeft? helaes, wien zien ick daer?
 
Thessalia? zy is't 'tschijnt of z'in slape waer.
 
Doch heur coleur betoont gh'lijck of zy waer in flaeute:
 
Thessalia! Thessael? me-Ioffrou, 's bloedens laeute
 
Is ganschelijck verkleumt, : helaes wat mach heur zijn?
 
Heur polsen leven noch, hoe wel in uytwaerts schijn
 
Zy gansch versturven is, ach! dat ick heur mocht brenghen
 
By beecke-vliet om heur met water te besprenghen,
 
Het lichaem is te zwaer, dies 't qualijck draghen kan:
 
Doch noods wet vaecken maeckt de man een dubb'le man.
Hy draeght heur binnen.
[Folio B3r]
[fol. B3r]
Octavio. Guydeon.
 
Octavio.
 
Heer Guydeon ick heb het vaecken u verhaeld,
 
Dat als de Wyse doold hy groffelijcke dwaeld,
 
Het schijnt zijn Majesteyt de reden gansch ontvlieghen.
 
Guyd.
 
De minne-schichte kan de wijste wel bedrieghen,
 
Octavio, ick bid u, zegt my doch de grond,
 
In wat ghestalt dat ghy Galdrada eerstmael vond,
 
Als ghy ondeckten 't gheen zijn Majesteyt verzochte.
 
Octavio.
 
Heer Guydeon, het was gh'lijck ick te vooren dochte,
 
Galdrada boerten met het gheen was voorghestelt,
 
Doch nimmer was door my 't gheheyme oyt ghemelt,
 
Maer 't is nu zo verbreed dat ick het wel mach zegghen,
 
Want all't gheheym nu op's ghemeentens tonghen legghen?
 
Zeer haest had zy verstaen de boodschap die ick bracht,
 
En zach in mijn ghezicht 't secreetste mijns ghedacht,
 
Heur antwoord was ghereed, met re'en zy heur verweerden,
 
Zo dat ick spoedich met heur, neen, te rugghe keerden,
 
Verfoeyden 's Keysers gift, en brack de Keysers hoop,
 
Ia zeyden dat heur eer was om gheen Kroon te koop:
 
Maer eerder leven woud' in echt in boers bosschagie,
 
Eer zy de Keyser zoud' toe-laten zijn boelagie.
 
De keten noch de ring zy niet aenvaerden woud',
 
Dan dat ick in heur naem de Keyser zegghen zoud',
 
Hoe zy slavinne was zijns Majesteyts ghenade:
 
Maer gheenzins om zijn minne-luste te verzaden.
 
Heer, dat ghy had ghehoort met wat re'en dat zy sprack,
 
En hoe beleefdelijck zy mijn voornemen brack,
 
Ick weet ghy om heur eere voor heur laeg zoud buyghen,
 
En heur hoog-achting door uw' knielinghe ghetuyghen,
 
Als voor de Hemels zeet waer deughdens proef op zat,
 
Vermits dat gift noch gaef met heur vermoghen hadt.
 
Guyd.
 
Octavio het is groot wonder 't gheen ick hoore,
 
Hoe eyghen-baet heur niet en leyde in bekoore,
 
Vermits de ghaven vaecken wercken veel men ziet.
 
Octavio.
 
't Is waer, zy wercken veel, maer in Galdrada niet.
 
Guyd.
 
Octavio wat middel om by heur te komen,
 
Om zien dees waerde Vrou?
 
Octavio.
 
Mijn Heer ick zoude schromen
 
Te leyden yemant daer: doch Heer ick weet u raed,
 
Ten mynes kennis daegh'lijcks heur bezoecken gaet,
 
Die kan u brenghen daer.
 
Guyd.
 
Zeer zult ghy my verbinden.
 
Octavio.
 
Zo veel ick niet en zeg of meerder zult ghy vinden.
 
Guyd.
 
Ick bid u laet ons gaen.
 
Octavio.
 
't Zal garene gheschien.
 
Guyd.
 
Om dees uytmunsteres der deughde eens te zien.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken