Overpeinzingen van een bramenzoeker

[p. 65]

Tot den Winter

Boven den gloed van den avond die wegzinkt achter de donkere heffing der bladerlooze bosschen, staat fel en sierlijk de jonge maan.

Nog zingt een stem in den laten dag, dwalend gaande tot het licht der lamp, doch reeds heerscht de stilte binnen de hooge muren, die de winter optrok rond zijn toekomstig rijk.

‘Dat ik in deze wijde verlatenheid uw komst niet afwacht, bereid tot blijven onder uw streng gezag, geen ondank is dit voor de milde berusting, die ik door uw wijzen omgang won.

Want in uw duisternis leerde ik zien, in uw stilte leerde ik luisteren, gij leerdet mij de deugden der ééntonigheid.’ ‘Door uw diepbesloten wezen kwam ik tot inkeer en bespiegeling.’

Hard als graniet zijn vaak uw nachten, bannend zoete geuren en lokkend geluid; geen woelende donder doordreunt ooit uw hooge koepels, geen bliksemlicht doorflitst ooit uw duister rijk. 's Nachts heerscht gij,

[p. 66]

omringd door uw ontelbare volken, fonkelend, geschaard in ondoorgrondelijke wetmatigheid - door een kier van het gordijn zie ik de flikkering hunner harde wapenen, en luister hoe geruischloos zij beklimmen de wacht.

Tot langer rust dwingt gij de armen die in het licht der zon hunne kracht hadden opgebruikt, zij allen die leveft in hutten, maar ook de dieren in de holen, die de oogen nu sluiten boven doffe vergetelheid - maar wat gij hun gunt, past niet bij hun zorgen, vóórdat de lange nacht verkwijnt, zijn zij wéér gegrepen en opnieuw gebonden aan harde onontwijkbare werkelijkheid.

Een klink klikt op, een verre grendel wordt verschoven, een stem roept door de ijle lucht en duikt terug, een kar komt buiten, rijdt krakend verder, een jongen fluit helder een droeve wijs.

Dan zweeft over, uit verre verten, de stem der klok die van den toren luidt, het driemaal drie, omvat door drie gespannen stilten en dan, het jubelend uitkleppen in nachtelijke donkerheid. Slepend komt het licht de kamer binnen, langzaam hervindend

[p. 67]

alle vormen weer, bij warmer glans vindt het de slapende, ontroerend schoon door wils-afwezigheid, - het schijnt of zij komt aangedreven uit het zachte rijk waar rust heerscht onbedreigd.

Wanneer zij de oogen opslaat en zich gaat bezinnen, ligt kabbelend goud over koele zoldering gespreid.

Buiten beschijnt de lage zon de fijne grassen, witbemanteld zijn zij door de rijp, beijsd ook zijn de konijnenkeutels, het is of bont en paarlen bleven slingeren na het uitéénstuiven der nachtelijke feest’lijkheid. Eerst scheen het 's winters wil, een klaren dag te maken van fonkelend en hardvochtig blauw, maar dan ontzinkt die wil hem en zijn twijfel gaat schuil achter peinzend nevelig grauw.

Het schijnt of hij ons heeft verlaten, vervuld met gedachten die van ons zijn afgewend, geen wil vaart door de grijze sferen, over de doode akkers en over de starre bosschen spreidt zich slechts droomerige afwezigheid.

Een late eikel valt uit hooge boomen, en zijn val lijkt een uitbundigheid.

Dan volgen de ongestoorde uren van aan-

[p. 68]

dacht en arbeidzaamheid, van het lang voor-overgebogen turen en het zwevend opzien bij onzekerheid.

Daarbuiten verglijden nu de uren, van lichtloos grijs, tot matter lichtloosheid; maar binnen in het hart ontsteken zich de vuren, doorgloeiend de gedachten, uitschietend tot gouden, richtingsrijke prismatischheid.

Besluiteloos valt de sneeuw in dunne vlokken, in een stilte die wit en suizend is, die zwevend en zonder grenzen is en tot 's levens einde voort kan duren. Door deze sfeer van koele en gedempte rust, boort als een zwaard van goud, dwars door het gebinte een bundel gloeiend avondlicht, stralend door een nauwe spleet der luchten; het heft zich op, doorzoekt de ruimte, verlicht een lieve beeltenis, stijgt hooger, langs de stille muren, het is of van alle dingen binnen deze kamerruimte, dit gouden licht slechts levend is.

's Avonds voor het koesterend vuur gezeten is om mij de stilte der oneindigheid, daarin zweven voorbij de uren, terugvloeiend tot de wijde zee van stilte die tijdeloos is en onmetelijk.

[p. 69]

Van u, gestaald en grillig heerscher, voert het leven mij nu weg; maar niet wijk ik, zooals zij die vluchten, schuw voor uw somber zwijgzaam wezen en uw strenge beslotenheid.

In het misleidend licht der nachtelijke steden, vol fel doorschoten donkerheid, denk ik terug aan uwe duisternissen, die zacht zijn als fluweel en ganschelijk ongeschonden, die wakende, doch nimmer afgemarteld zijn.

Daar waar de menschen samendringen, bescherming voelend bij saamhoorigheid, daar zal ik, ziende hun vertwijfelingen, ziende hun valsche vreugden en hun gespleten zinnen, terugdenken aan uw trotsche eenzaamheid, mijmeren zal ik over uw éénzelvig leven, over uw ongelijk en sterk wezen, dat vol droom is, maar ook vol hardvochtigheid.