Journaal van Hugo en Cornelis van Ryck betreffende hun reis naar Jeruzalem (1561-1562) (2011)

Journaal van Hugo en Cornelis van Ryck betreffende hun reis naar Jeruzalem (1561-1562)

(2011)–Hugo van Ryck, Cornelis Hugens Van Ryck– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende


Hoofdstuk IX: Anno LXII [Hierna ontbreken 14, 15, 16, 21, 29 en 30 januari.]
[1-2-3 januari 1562] Item den I^en dach Janewario ist goet weer geweest, die wint naert west alsoe dat het scip vanArgusa tseyl ginck. Maer wy bleven leggen ende doet avont was soe ist weder by ons op de rede gecomen, want die wint quam weder uuyten suyt westen. Item den II^en dach snachs soe zyn wy met melcanderen tseyl gegaen [68b] met een noorde wint ende twas stil. Ende middernachs soe is die wint weder suytwest gecomen, maer wy hielden zee want het was goet weer. Ende snachs is die wint weder te noorde gecomen met goet weer maer een holle zee. Item den III^en dach soe zyn wy verby Chavo MatapamGa naar voetnoot287 geseilt ende smiddachs is die wint suide geweest ende snachs west.
[4 januari 1562] Item den IV^en dach soe zyn wy verby die haven ofte reden gecomen ofte geseilt van CorenGa naar voetnoot288 ende hebben ons ancker geset met een westewint. Welcke stadt Coren scynt een [69a] stercke stadt te wesen ende zyn geseylt 15 mylen van Coren an een hoech geberchte. Ende daer leggen veel schoone valleydeGa naar voetnoot289 ende van de rede 10 mylen leyt een schoen dorp dat in voortyden een stercke stadt plecht te zyn ende heet Calamata.Ga naar voetnoot290
[5-6-7-8-9-10-11-12-13 januari 1562] Item den V^en [ende] VI^en heeftet goet weer geweest. Item den VII^en [ende] VIII^en soe heeftet geregent ende gedondert met veel wints. Item den IX^[en] dach Janewario heeft het goet weder geweest. Item den X^[en] dach soe zyn wy tseyl gegaen ende syn tsavonts voerby [69b] Coeron geseilt met goet weder ende snachs is die wint uuyten noort westen gecomen ende [wy] hebben die zeedeGa naar voetnoot291 gehouden. Item den XI^en dach soe zyn wy geseilt voerbij Modon.Ga naar voetnoot292 Die wint heeft eerst noortwest geweest ende nae middach suyden. Item den XII^en dach soe hebben wy ghesien StrevaleGa naar voetnoot293 ende daer staet een casteel op. Item opten selffden dach soe zyn wy snavons opte rede gecomen van JanctenGa naar voetnoot294 ende noortoest van Jancten leyt een casteel op een hoeghe berch ende hyet TormeseGa naar voetnoot295 ende is [70a] MoreaGa naar voetnoot296. Welcke Morea plech toe te hoeren keyser Carolus ende hy heeftet die Venetcianen gegevenGa naar voetnoot297, ende vande Veneetcianen ist gecomen onder den TurckGa naar voetnoot298. Maer daer woinden meest karstenen int lant. Ende het is een groot eylant maer men gaet daer over een brugge in Turckien die wel 2 mylen lanck is.Ga naar voetnoot299 Item den XIII^en soe zyn somige pilgrims aen lant gevaren om wyn, broot ende andere vitaly te coepen ende wy voeren mede an tlant te Jancten ende ghinghen in een herberghe ende verteerden een reael die maeltyt.
[17-18-19-20-22 januari 1562] [70b] Item den XVII^en dach soe zyn wy tseyl gegaen met goede wint ende syn tuschen SapquamaGa naar voetnoot300 ende Jancte door geseylt. Item den XVIII^en dach soe zyn wy verby Corphum geseylt. Item den XIX^en dach soe saghen wy twe eylanden die an Corphon leggenGa naar voetnoot301, ende is Albania. Smiddaechs soe is ons die wint theghen gecomen soe dat wy die nacht zee hielden. Item den XX^en dach soe zyn wy wederom na het ooste van Corphon ende Albanie geseiltGa naar voetnoot302 ende hebben daer gelegen totten XXII^[en] dach ende bennen ontrent [71a] middernacht tseyl gegaen ende zijn snavons verby Corphon geseylt ende voerby het eylant MileneGa naar voetnoot303. Item noch op die selffde avont [naer] het eylant PhanoleGa naar voetnoot304 geseilt ende op dit eylant pleech een casteel te staen ende veel wyngaerden te wasschen, maer die Turck heeftet gedestrueert. Maer die van Corphon die sayt het lant met koeren ende ander vruchten ende halent by nacht off smorgens vroech.
[23-24-25 januari 1562] Item den XXIII^en dach soe hebben wy gesyen PoelgeGa naar voetnoot305 ende na de middach soe heeftet beginnen te stormen soe zeer soe dat wy al onsse [71b] seilen ingenomen hebben op een huyckenteGa naar voetnoot306 focken nae, ende die storm duerde totten XXIV^en dach toe smiddaechs. Ende [d]oen quam die wint uuyten noort westen soe dat wy snavons waren neffens ArgusaGa naar voetnoot307 ende zyn snachs in een kanaalGa naar voetnoot308 gedreven met stilte. Item den XXV^en dach smorgens vroech hebben wy die wint goet ghecreghen ende seylden al duer die kanaal tot snavons toe ende worpen daer anckeren. Ende het eylant an dye suytzyde heet MiligaGa naar voetnoot309 ende hoort die van Argusa toe, ende het eylant an de noortzyde hiet Cortsele ende daer leyt een [72a] cleyn proper steetken op.Ga naar voetnoot310
[26-27 januari 1562] Item den XXVI^en dach Janewario is die gondel an lant gevaren metter crinamGa naar voetnoot311 ende den bottelrymeester ende die piloetGa naar voetnoot312 ende ick, ende brocht daer een brieff ande heeren om opt lant te comen. Ende zy hyeten ons opt lant comen int steetken, ende [wy] coften broot ende oeck vleys voor het scip ende eyeren ende oeck wyn ende voeren wederom nae het scip ende men sceept die wyn van daer op Veneetgen. Item den XXVII^en synder noch veel van onsse pelgrims an lande gevaren om broot, vleys ende wyn te coopen ende quamen [72b] smiddaechs wederom an scip want het scip tseyl wilde. Ende hebben die anckers opgetogen ende syn soe tseyl gegaen ende syn voor[b]y het steetkin geseylt, recht doer de canael met een suytoeste wint.
[28 januari 1562] Item den XXVIII^en Janewario hebben wy die wint suyden gehadt ende gingen onsse coers nae Veneetgen, ende die wint quam soe sterck dat wy voer de wint in een haven mosten lopen, leggende van Veneetgen 240 mylen Lombaers. Ende daer lach een dorp genaempt Cathgoen ende daer wonen vrome starcke luyden, ende daer en is niet te cryge dan wyn ende coecken, smakende als pietercelywortelen, [73a] ende sy backen die coecken inde assen. Ende die luyden vischen daer veel.Ga naar voetnoot313 Ende hoort die van Veneetgen toe. *[Hierna ontbreken 1, 2, 3, 11, 12 en 21 februari.]*
[4 februari 1562] Item den IV^en dach februario zyn wy tseyl gegaen vandaer met een suytooste wint ende syn soe geseilt doer de clippen en heeft gesuylickt langes tlantGa naar voetnoot314 ende thegen den avont is die wint noorden geworden ende liepen vant lant off in zee. Ende tbegonne soe seere te waeyen ende te weerlichten soe dat wy alle die seilen in namen op een huickent focken nae, ende was zeer doncker ende regende mede. Ende wy sagen een stalcaers opte stenghenGa naar voetnoot315 van die groote mastGa naar voetnoot316 ende dat duerde niet meer dan een uuer [73b] ofte anderhalff ende doe wast wederom stille, ende hebben soe gedreven in zee.
[5 februari 1562] Item den V^[en] dach februario smorgens vroech soe hebben den wint goet gekregen, maer twas seer stille ende over een uuer heeftet beginnen te coelen soe dat wy al voor de wint nae ParensGa naar voetnoot317 gelopen zyn. Ende tginck zeer voort ende sagen dat lant van SaraGa naar voetnoot318 daer veel sneeuws op die berch lach soe wy sagen. Ende seylden tot savons toe met alle die seylen ende die patroen dede dat groote seyl setten ende het [los]te hem soe dat het van boven [neerviel] ende was gelu[c] dat hem niemant zeer dede ofte doot en vyel en bonden dat terston[t] op met alle man ende namen alle de seylen in opte huikende fock [74a] na, ende tbegun te wayen ende te regenen soe dat zy van dien nacht geen seyl meer en voerden.Ga naar voetnoot319 Den VI^en smorgens vroech heeftet beginnen te cuelen uuyten noort oosten ende seylden soe voorts nae Parens ende en mochten niet halen want het begon te stillen ende worde inde wint soe dat wy snavons een ancker uuijt worpen ende lagen daer die nacht stille.
[7-8-9 februari 1562] Item den VII^[en]l dach februario smorgen[s] vroech [hebben] zy dat ancker opgetogen met goede wint en zy syn soe voert gevaren ende vo[eren ver]by OsferaGa naar voetnoot320, en hoort den paus toe, ende quamen snavons te Parens inde have[n]. [74b] Item den VIII^[en] dach soe zyn wy te Parens an lant gevaren ende hebben die stadt besyen ende coften broot, wyn ende vleys om inde berchGa naar voetnoot321 te eeten ende syn snavons in die berc gegaen ende syn snavons tseyl gegaen ontrent 9 uueren. En heeft dien nacht proper gecoelt ende waren smorgens byna over die helft.Ga naar voetnoot322 Den IX^en februario heeftet stille geweest ende nae de middach heeftet weer begonnen te coelen ende hebben soe geseylt dien dach ende syn snachs gecomen binnen die castelen van Veneethen ontrent een uren.
[10-13 februari 1562] Den X^en februario smorgens vroech soe hebben die pacceneveltGa naar voetnoot323 ende Vivianis zoon oorloff gevraecht [75a] an het nieuwe casteel ende hebben oorloff gecregen, ende syn voorts geseilt voor Sinte Mercus plaet[s] ende hebben gondelen gehuert die onse kisten brochten ‘Inde Witte Leeuw’ ende hebben daer smiddaechs goede ciere gemaeckt. Den XIII^en february hebbe ick smorgens gaen besyen dat minnebroeders cloester met myn soon ende Jan Scalckss ende Abel WillemssGa naar voetnoot324, twelck is een zeer groot clooster. Daer nae hebben wy met den anderen scheymael gegeten ende syn sachternoens gevaren naer Meesters daer wy dien avont hebben gebleven.	voetnoot287 Kaap Matapan (Akr. Tainaron). voetnoot288 Koroni op de westelijke landtong van de Peloponnesos. voetnoot289 Hypercorrecte vorm voor valleye. voetnoot290 Kalamai (Kalamata) in de zeebocht tussen de westelijke en middelste landtong van de Peloponnesos. voetnoot291 Hypercorrecte vorm voor zee. voetnoot292 Methoni. voetnoot293 Het eilandje Strofadhes. voetnoot294 Zante (Zakinthos).. voetnoot295 Deze burcht is ook geheten tcasteel Tornees. Zie Gaspar (1998), 390. voetnoot296 De Peloponnesos. voetnoot297 Bedoeld is Karel de Grote wiens legendarische connecties met Haroen-el-Rasjied veel onwaarachtige verhalen - waaronder dit - in het leven hebben geroepen. voetnoot298 De Peloponnesos is in 1460 door Mohammed II veroverd. voetnoot299 Bedoeld is de landengte van Korinthe die leidde naar het Griekse vasteland (‘Turckien’) voetnoot300 Bedoeld is Kefallina (Cephalonia). voetnoot301 Bedoeld zijn de eilandjes Erikousa (Merlera) en Othonai (Fano) ten nooden van Korfoe. voetnoot302 Het schip is dus terug naar het zuidoosten gedreven tot in de zeestraat tussen Korfoe en het vasteland. voetnoot303 Merlera (Erikousa). voetnoot304 Fano (Othonai). voetnoot305 Apulië. voetnoot306 Half gestreken. voetnoot307 Ragusa (Dubrovnik). voetnoot308 De vaargeul tussen het eiland Mljet en het schiereiland Peljesac. voetnoot309 Mljet. voetnoot310 Korcula op het gelijknamige eiland. voetnoot311 Wat met crinam bedoeld is, kan men enkel gissen. Vanuit tekstueel en paleografisch oogpunt bekeken is het heel goed mogelijk dat Hugo van Ryck heeft geschreven: coman, dus een bemanningslid dat de hierna genoemde voedingswaren kocht. voetnoot312 Stuurman, loods. voetnoot313 Het is niet duidelijk welke plaats met Cathgoen wordt aangeduid. voetnoot314 En er heeft lang de kust een naar zuid gedraaide wind gewaaid. voetnoot315 Paal. voetnoot316 Het bekende St. Elmersvuur. voetnoot317 Porec (Parenzo). voetnoot318 Zadar (Zara). voetnoot319 In deze zin zijn vier aanvullingen noodzakelijk. In het eerste geval kon de afschrijver een woorddeel niet lezen en heeft ruimte opengelaten om daar later de ontbrekende letters in vullen, wat echter niet gebeurd is. De hier geboden invulling is goed mogelijk. Zie WNT VIII, 3039-3040. In het tweede geval is een voor de zinsbouw noodzakelijk werkwoord weggelaten. In het derde en vierde geval is telkens de laatste letter weggelaten door ruimtegebrek aan het eind van de regel. voetnoot320 Met Osfera is het huidige Vrsar bedoeld. Overigens heeft de afschrijver ook hier, blijkens de aanvullingen, de nodige steken laten vallen. Ook het plotseling opduiken van zy in plaats van wy duidt daarop. voetnoot321 Bark. voetnoot322 Scil. van de Golf van Venetië. voetnoot323 Hier moet sprake zijn van een foutieve lezing door de afschrijver. Vermoedelijk heeft er gestaan: padrone di nave. voetnoot324 Vergelijk blz. 12a. Daar werd hij genoemd: Abel Willem Lutenss.

Vorige Volgende