Boeck van surgien

Capm. .xxij. van allen den ghebroken leden sonderlinghe te cuerreren ende eerste vander kinnebacken.

Nu hebdi ghehoert dat ghemeen capittel van den ghebroken leden nu wil ic u voert scriven van elken lede sonderlinghe te cureren ende eerstwerven vander kinnebacken. Ende ic segge dat wel mach ghevallen dat die kinnebacken breect inwaert ende dat es te breken goet. Ende als ghi wilt ranficeren soe suldiit considereren oft inwaert es ghevoecht sonder breken in tween stucken. Ende dan suldi steken den voersten vingher van uwer rechter hant in den mont opdat die broke is in die luchter side. Ende is die broke in der rechter side soe seldi steken den voersten vingher van uwer luchter hant in den mont ende duwen uutwaert dat buijlken vander broken dat inwaert steet gheboghen ende metter ander hant effenen suverliic dattet staet effen als het plach te stane. Ende dat suldi bekennen aen die tanden als si effen voeghen tegader in haer staen. Ende is die kinnebacken vaneen ghesceiden in tween stucken dan sal mense van beiden siden recken ende aen der stont dat si natuerliic staen effen alst plach te stane. Ende ist dat die tanden wagghelen soe bindet den enen tant aen den anderen met enen gulden drade of met eenen silveren of met eenen starken siden draet. Ende waer oec dat sake dat ghi u ontsaecht van hecte apostemen dan suldi cattoen of wolle met der ieken ende olie van rosen ende wit vanden eijeren daerop legghen ende dan bindet alsoe u dunct dat men alderbeste binden mach. Ende en ontsiet ghi u niet van heete apostemen soe en suldi voetstaens daer niet op legghen plaesteren van ghestoven meel vander molen dat aen die want han[c]t ende

[p. 131]

ghemenct ende ghetimpert met witte vanden eijeren ende dat sal men breiden op enen doeck tweevout ghevouden ende daerboven salmen legghen een breet spaen na de breide vander kinnebacken of een stuc van enen soel van enen ouden scoen ende aldus salment laten lighen ghebonden tot dat ghenesen sy. Ende waer dat sake dat weder apostumeerde of datter in quame grote sterke sweer of grote juecte. Ende waert dat enich van desen accedencien gheviele dan seldi doen als ic u voerseide int ghemeen capitel van den ghebroken leden tot aen der stont dat die quade accedencien vergaen siin. Ende daerna gaet weder plaesteren ende verbinden totdat ghenesen. Ende saechdi dat niet effen en stonde soe ontbindet ende effent weder soedat natuerlike staende is. Ende waer dese broken met wonden soe besiit of daer siin enich stucken van beenen die of ghesceiden siin soe suldi u pinen met instrumenten die daer orbaerliic toe siin uut te doene. Ende waer die wonde soe cleine soe suldise meerderen alsoe als u dunct dats te doen es ende daerna cureerse totdat ghenesen es ende ghi sult oec den sieken bevelen dat hi hem hoet van onvrede ende houde siin rust ende siin ghemac. Ende siin spise sal siin dunne ende licht als supen. Ende die oude vroede meesters seghen dat dese broke dicwil wort ghecureert ende gheristaureert ende al ghenesen binnen drie weken. Ende dat seit haly dat is daerom dat been vander kinnebacken is no ende heeft march binnen.