Abbingawâld

[p. 141]

4

Earst nei Peaske bringt de Staatscourant de beneaming fan in nije kantonrjochter. De man hjit net Victor Laerman baron Tinnegieter, mar J.P. van Heuvel en is no griffier, earne yn Hollân.

Nije tiden, nije seden. Dy mynhear Van Heuvel is fansels alhielendal net fan adel; in gewoane boargerjonge faaks en dy sil no mei koarten op 'e stoel sitte, dêr't de lju fan de state mienden in soarte erfrjocht op te hawwen.

‘No wurdt it der foar ús net better op,’ seit Hylke Berga tsjin Dillema, de skearbaas; mei ‘ús’ bedoelt er de sjitferiening ‘Van Speijk’. ‘Ja, it koe foar ús wolris minder wurde,’ seit Dillema; mei ‘ús’ bedoelt er it fanfare ‘Apollo’. ‘No ja, men wit it net,’ seit hy der efteroan. Yn alle gefallen kin it fanfare op har fiifhûndert gûne noch wol even tarre; de sjitferiening koe fan har hûndert amper de skuld betelje.

‘Wat soe baron Victor no dwaan?’ freget Hylke Berga. Hy wit wol, dat Dillema him dêr gjin antwurd op jaan kin, mar it gefal moat dochs even bepraat wurde.

‘Hy sil hjir wol net bliuwe,’ ornearret Dillema. ‘Sa'n man moat dochs wat te dwaan hawwe. As boargemaster Suringa no oan it ôfgean ta wie, koed er besykje, dy syn opfolger te wurden, mar safier is it noch net. Wat hat er hjir dan fierder noch te ferstriken?’ ‘Ja, dy sille wy hjir wol kwytreitsje.’ Einliken hie Hylke Berga dit wol oankommen sjoen. ‘Fansels, hy draacht de holle ek nochal heech; it personeel mei him net sa graach lije. Ik wit net, oft er foar it doarp wol wurden hie, wat syn heit wie.’

[p. 142]

‘Sa'n state, soe dy dan alhielendal leech komme te stean?’ It is Dillema, dy't it freget en dy't blykber wat kel wurdt by dy tins. ‘Dêr soe men dochs it bêste fan hoopje.’

‘Dêr soe men yndie it bêste fan hoopje,’ seit Hylke Berga somber.

Letter, as Hylke Berga syn deistige fracht bôle ôfleveret oan de fundaasje, moetet er freule Valéry de Charleville, dy tige ferslein blykt te wêzen.

‘Skriklik, skriklik,’ seit hja, ‘wat in mislediging foar baron Victor. Wat sokke lju yn Den Haach besielt, om sa mei de tradysje te brekken!’ De hillige Veronica kin der net by; it giet boppe har ferstân. No ja, dy mynhear Van Heuvel sil wol in fatsoenlik persoan wêze, dêr twivelt hja net oan, mar in baron is er net, oars hie dat der wol by stien. Nee, dit is fier mis; wat tocht mynhear Berga, soe dêr no neat oan te dwaan wêze?

Mynhear Berga ornearret fan net; dy mynhear Van Heuvel sil hjir mei koarten wol ferskine.

‘It is bar, it is bar; de hiele fundaasje is yn opskuor.’

Dat docht Hylke Berga gjin nij; it is hurd, as men sa fêst rekkene hat op in kantonrjochter fan better stân en men kriget sa'n deagewoane mynhear Van Heuvel. En dochs is it himsels ek yn 'e wei. As sa'n state leech komt, is Abbingawâld in stikje âlde gloarje kwyt. Soe sa'n baron Victor him noch net ris betinke?

Mar as de jûns de fervers en timmerlju, dy't fan de state komme, fertelle, dat der oars akkoarte is en dat hja no mei in wike dien hawwe, wylst hja oars noch wol in moanne wurk hân hiene, dan wit men yn it doarp genôch.

Yn 'e bosk giet it wurk troch; der wurdt kappe en greppele en in kearmannich deis ride der mallejannen troch it doarp mei swiere belgen derfoar en beamstammen derûnder. It komt de bosk te'n goede; it stie allegearre te ticht op mekoar.

As baron Victor fuortgiet, sil Lomme Berga it wol hielendal foar it sizzen krije. Faaks komt er op 'e state te wenjen; Lomme Berga op it plak fan de baron, it soe bespotlik wêze, as it net sa'n strop wie foar de ferieningen en foar de frijsinnigen.

It treft net sa moai, dat it besiik fan de frijsinnige ôffurdigen

[p. 143]

oan dominy Douwes Dekker krekt falt yn dizze snuorje. It liket der no neat op, dat Lomme Berga mei koarten minder te sizzen kriget; dêr hoege se dominy net mei oan te kommen. Hja prate mar wat yn 't algemien. Sa't it no is, hoecht it net te bliuwen, sizze hja; hja hoopje no al tige, dat dominy harren yn dizze minne omstannichheden net sitte litte sil.

Dominy praat oars as se tocht hienen, handiger, útsliepter. It berop is him ek oer it mad kaam, seit er; en fansels, hy wit tige goed, hoe't it lân hjir yn Abbingawâld der hinne leit. Hy moat der nochris oer tinke, dat sille de hearen him wol net kwea-ôf nimme. Mar sa't er sei, hy hie der gjin idee fan, dat him dit boppe de holle hinge.

Woene de hearen ek noch mei mefrou sprekke? Dat is spitich; dy is in deimannich nei famylje, mar dit is fansels syn saak, net mefrou harres.

Sa binne de ôffurdigen al ridlik gau wer bûten; hja witte net goed wat se der fan tinke moatte. Soe dit berop samar út 'e loft fallen wêze? It wol harren einliken net oan.