Bovenschriftuurlijke binding - een nieuw gevaar

§ 10. ‘Oorzaak’ of ‘Grond’?

Eerst een kleinigheid vooraf. Het stuk vangt aan (II, A) met de uitspraak: ‘dat de verkiezing......de eenige oorzaak en bron is van al ons heil’.

Is dat goed gezegd - in een bindend stuk?

Natuurlijk zijn wij zelf allicht wel eens in staat gebleken, in een los artikel, een toespraakje, hetzelfde te verklaren. We zullen geen mensch kwalijk nemen, als hij het ook zoo uitdrukt in een nieuwere wèldoordachte terminologie.

Máár, als men gaat vastleggen, en binden, dán zeggen we : éven wachten. Is dat naar theoretisch praeciseerende, accurate wetenschappelijke terminologie wel precies uitgedrukt, als daar staat: de verkiezing oorzaak en bron?

Ik geloof het niet. Wil men secuur zijn, dan moet

[p. 19]

er staan: de verkiezing is de grond. Een besluit van God is nooit de oorzaak van de uitvoering, noch de bron ervan. Oorzaak en bron vallen in den tijd, en zijn ook zelf in het besluit opgenomen.

Om elkaar tegemoet te komen, laat ik dezen keer maar eens een theoloog spreken, die sterk supralapsarisch is. Ik ben dat niet; ik ben ook geen infralapsarist, want ik geloof, met Bavinck, dat het dilemma als zoodanig ons niet toegestaan is, - in ons spreken over God. Maar als ik het goed begrepen heb, heeft meer dan één theoloog aan ‘gene zijde’ nog al met Kuyper, en dus met het supralapsarisme op, we erkennen trouwens allemaal, ook hier, de ‘elementen-van-waarheid’, die in dat supralapsarisch denksysteem zoo graag wilden opgeborgen zijn. Daarom kies ik een supralapsariër: Twissus.

Die spreekt (In Arn. Corvini Defensionem Sententiae Jac. Arminii De Praedestinatione, Gratia et Lib. Arbitrio, &c., Amstelodami, 1649, 257, a) over de vraag, of Gods wil nu geconditioneerd is, ja dan neen.

Sommigen verzekeren: Gods wil, als WIL, is absoluut, niét geconditioneerd.

Nu, zegt Twissus, daar kunnen ze gelijk aan hebben: het is zóó wat accurater uitgedrukt.

Maar, zoo zegt onze supralapsariër, maar: loop nu weer niet te hard van stapel en pas op, dat ge niet doorslaat. Want ge kunt toch ook wel met goede bedoeling zeggen: Gods wil is geconditioneerd. Ge kunt ook goed gereformeerd wezen in het zeggen: er is tweeërlei wil Gods: een absolute en een geconditioneerde. Dat kúnt ge zeggen, indien ge n.l. niet bepaald het oog hebt op Gods HANDELEN als WILLENDE God (want, zóó gezien, is Gods wil altijd absoluut), doch indien ge het wilt hebben over de ZAKEN, die door dit handelen Gods zijn gewild. Want God zelf immers wil, dat sommige dingen absoluut gebeuren, en andere alleen maar onder zekere conditie (d.w.z. nevenomstandigheid, zie boven).

Zoo wil God voor zijn uitverkorenen ABSOLUUT geloof, wedergeboorte, bekeering. Dat is: Hij wil absoluut, dat deze gaven in hen tot stand komen, dat ze er komen zullen. Ze kómen er ook vast en zeker. Maar nu heeft diezelfde God - let op, het gaat nog steeds over de uitverkorenen! - hun ZALIGHEID gebonden aan geloof en bekeering, en uiteindelijke volharding. Hij wil die ZALIGHEID dus onder voorwaar-

[p. 20]

de van geloof en bekeering en duurzame volharding.

Nu niet tegen Twissus uitvaren: ketter! Niet Twissus met een formuletje buiten de kerk zetten. 't Zou zonde zijn van Twissus en van je kerk. Twissus, supralapsariër, denkt er geen seconde over: te beweren: geloof, bekeering, volharding zijn VERDIENENDE OORZAKEN der zaligheid. Twissus haalt het ook geen seconde in zijn klaren kop, te leeren: God moet lijdelijk en afhankelijk wáchten op dat geloof, die bekeering, die volharding, anders kan Hij zijn zaligheidsgeschenken niet aan u kwijt. Twissus zou ons direct met een glimlach van hoe-kom-jij-zoo-dwaas aankijken, als we zulke nonsens, zulke remonstrantsche ketterij, hem in de schoenen schoven. Hij zou zeggen: man, schei uit, ik heb je immers zelf wel beter onderwezen? Maar hij zou eraan toevoegen: word jij nou geen hollend paard; denk liever eens even door. God heeft nu eenmaal VAN ZIJN KANT geordineerd, dat de avond volgt op den middag, en deze op den morgen. Als Hij dus mij belooft: in uw avond zult gij het heil des Heeren zien, dan spreekt het vanzelf dat Hij bedoelt: ge moet dus eerst uw morgen en uw middag door. Wat heelemaal geen verdienste is, noch een conditie die Hem afhankelijk maakt.

Als zóó een súpralapsariër spreekt, kunnen dan de amerikaansche broeders ook niet eens leeren, wat Twissus leert: de zaligheid der uitverkorenen wordt door God ABSOLUUT gewild, en DAAROM onder conditie van geloof en bekeering en volharding; en daarom zal Hij ook absoluut zorgen, dat we die weldaden van Hem ontvangen? Waar blijven we toch, als we met formules over onze beste menschen heenloopen? Zonder op de er achter liggende kwestie in te gaan?