Bovenschriftuurlijke binding - een nieuw gevaar

[p. 26]

§ 17. ‘Gemeene gratie’?

Nu kregen we in handen een aflevering van The Standard Bearer, waarin collega Hoeksema zich over de voorgestelde formule nader verklaart.

Hij zegt daar iets over ‘de gemeene gratie’.

Onze lezers weten, en waardeeren, dat hij, die inzake het theoreem der beweerde ‘gemeene gratie’ moedig en noodig werk verricht heeft, nauwlettend toezien zal, dat in de kerken, die hij dient, niet weer binnensluipt wat hij als gevaarlijke leer veroordeeld en afgewezen heeft. En omdat het goed is, dat we niet langs elkaar heenredeneeren, en nog meer, dat de misverstanden, waarmee de duivel op het oogenblik alle opbloeiende kerkwerk verstikken wil, zooveel mogelijk worden opgeruimd, op zakelijke manier, daarom gaan we op dit nieuwe bezwaar in. Laat ons ook de amerikaansche broeders probeeren te begrijpen.

*_**

Ik lees dan in gezegde aflevering van The St. B., (1 Oct., xxvii, number 1, p. 6 en 7), dat de voorgestelde amerikaansche verklaring aan den éénen kant even nauwkeurig wil zijn ten aanzien van de theorie der gemeene gratie als ter anderer zijde ten aanzien van de belofte van het verbond.

Natuurlijk zijn we daar blij mee. Ook wij hebben, en we gelooven, dat de strijd vruchten heeft afgeworpen, het gemeene-gratie-theoreem zien mank loopen aan beide beenen, en dus bestreden, en we hebben, noodgedwongen, toen een synode met een chineesch kromzwaard ging slaan, tegenover haar versteende groeps-theologie, die de vaderen op geen stukken na kende - zie de enorme vergissingen uit 1944 van dr A.D.R. Polman - ons over de belofte van het genadeverbond in nauwe formuleering moeten uitlaten, om daarmee den weg naar Hel. de Cock, welken weg de kuyperiaansche diehards hadden afgesneden, en om het pad naar de klassieke vaderen, tot wier boeken ze den toegang eveneens hadden versperd, weer open te breken. We gelooven, dat ook op dit punt het werk gezegend geweest is.

We zeggen dit niet, om te pochen tegen die synode van 1944. We reppen er alleen daarom van, omdat we zoo graag willen, dat het stroovuurtje, dat tusschen Amerika en ons dreigt op te vlammen, worde uitgetrapt, van beide kanten. We moeten hier in Nederland goed begrijpen, dat die amerikaansche mannen precies als wij, en wij precies als zij, met dezelfde

[p. 27]

kwesties in de maag gezeten hebben, en dat wij allen, over en weer, heusch niet voor ons pleziertje eens ‘een ander zaakje hebben opgezet’. Als we dát gaan begrijpen en van elkaar waardeeren, kan mijn bedoeling met deze artikelen, om onze emigranten niet te dwingen, tòch nog ‘een apart zaakje op te zetten’, te beter verstaan worden. Aparte-zaakjes-opzetten, dat doen de sectaristen; ook diegenen, die een bestaande breede basis (3 formulieren) gaan versmallen, en van de algemeene zaak een particulier zaakje zijn gaan maken - zooals de synodocratie, met al haar ontkennings krácht, toch niet zal kùnnen ontkennen met ontkennings mácht (exousia).

Ik wil nog een ding opmerken, dat helpen kan, tot rust te komen. Coll. Hoeksema zegt nadrukkelijk, dat de voorgestelde verklaring van beginselen als zoodanig niet tegen onze kerken gericht is. Hij erkent - en daar ben ik blij om, laat het nu asjeblieft ook zoo blijven in The St. B. - dat onze kerken als kerken geen enkele officieele opvatting van het verbond hebben aanvaard. Dat is volkomen juist, indien n.l. bedoeld zou zijn een andere opvatting, dan in de belijdenis staat. Die hebben we wél aanvaard. Hoogstens, zegt coll. Hoeksema, is de verklaring gericht tegen personen van de ‘vrijgemaakten’, die beweren, dat de belofte van God objectief voor alle gedoopte kinderen is, en dat in deze belofte God genadig is aan hen allen (and that in this promise God is gracious to them all).

Ik weet niet, wie coll. Hoeksema op het oog heeft. Hij denkt hier blijkbaar aan personen. Ik weet ze niet, maar - ik lees soms erg haastig. Ik laat nu eens rusten de vraag, of een kerkelijke vergadering er goed aan doet, een verklaring op te stellen, die zich richt tegen enkele persónen in het buitenland. Laten we maar zooveel mogelijk aan den voorzichtigen kant blijven, en zeggen : goed, zet dan maar uw afweerwapens in stelling tegen elk dreigend gevaar. Ook dat, hetwelk van de zijde van personen komen kan.

Maar ook dán nog wil ik vragen: wat bedóelen die menschen, die dan (in mij niet bekende) citaten hebben uitgesproken : God is in de belofte genadig (gracious) aan alle gedoopte kinderen, en die dit dan zóó hebben gedaan, dat men daarin een ketterij ruikt, of althans mogelijk er een aan ziet komen; een ketterij, een beginselverklaring als afweermaatregel noodig maakt?