Bovenschriftuurlijke binding - een nieuw gevaar

§ 36. Toegift inzake Beza.

Vóór we den draad weer opnemen, willen we een ‘toegift’ geven op wat in voorgaande paragrafen gezegd is. We gaven reeds 'n klein gedeelte van de schets, de schematische voorstelling, die Beza in den vorm van een teekening of schetskaart heeft opgenomen in zijn Theologische Tractaten. Onze lezers weten nu wel, waar het ons om begonnen is.

Nu heeft één onzer predikanten mij een uitstekende fotografische reproductie gezonden van diezelfde schets, maar dan niet zooals Beza ze geeft, d.w.z. met allemaal latijnsche woorden, doch zooals ze in een nederlandsche ‘vertaling’, d.w.z. met nederlandsche woorden is weergegeven.

Hier is dan de reproductie van de foto.

[p. 55]

Foto Lemmen, Leerdam.

[p. 56]

We zullen probeeren, het oud nederlandsch in nieuwer weer te geven; naast de reproductie volgt dus dezelfde schets, maar dan in nieuwe letter en en spelling, waarvoor we U verwijzen naar de bladzijden 48 en 49.

Enkele kantteekeningen zijn niet ondienstig. Allereerst: denk bij die ‘vermurwing’ aan de Dordtsche Leerregels, III-IV: durum emollit: het hárde hart vermurwt Hij.

Voorts:

a)	Ook deze reproductie haalt niet in uitbeeldende kracht bij de origineele van Beza. In de ééne helft daarvan worden bij Beza de opschriften verbonden door fijne lijntjes, met b.v. bloemen, en engelenfiguurtjes, in de andere met b.v. slangen en demonenkoppen. Maar goed, men krijgt toch wel een indruk.
b)	Geheel volledig evenwel nog niet. Er zijn enkele woorden van Beza weggelaten, b.v. in den kop (beschrijving en verdeeling der oorzaken); ook zijn weggelaten de drie teksten, die Beza opneemt: links boven: Rom. 9:21 (of heeft de pottebakker geen macht, bevoegdheid, om uit dezelfde massa of hetzelfde materiaal te maken het eene vat ter eere, het andere ter oneere?); rechts boven Spr. 16:4 (de Heere heeft alles gemaakt om zijns zelfs wille, ook den goddelooze tot den dag des kwaads, volgens bekende, maar wel betwiste vertaling); en, geheel onderaan Rom. 11:36 (o diepte, of hoogte, van de oordeelen Gods! Wie heeft Hem eerst gegeven en het zal hem wedervergolden worden?, eigenlijk dus Rom. 11:33, 35).
c)	Ook nu lijdt 't recht verstaan der lezers weer onder het feit, dat 't latijn een veel fijner bewerktuigde taal is dan het nederlandsch. Hier staat: verkiezing van hen die door Christus zalig zouden worden, en bij de verwerping: die verdorven zouden worden. Dat zou desnoods een remonstrant ook nog kunnen zeggen (al kan hij natuurlijk geen oogenblik die door de schets aangegeven ORDE en PLAATS der besluiten overnemen). Maar Beza's latijn spreekt over verkiezing van hen die te zaligen zijn, of ook wel: verkiezen tot het zaligen in Christus. Bij de verwerping staat het er eigenlijk zóó: verwerpen, en op grond van hun eigen moedwillige schuld verwijzen tot eeuwige straffen.
d)	Zoo zijn er meer punten. Maar we gaan eraan voorbij.

Ons houdt nog steeds slechts bezig dit ééne, dat wij

[p. 57]

voor de ‘amerikaansche’ kwesties van beteekenis achten: Beza, supralapsariër, erkent een roeping op voorwaarde, en zegt: dat is heelemaal geen gemeene gratie. Kijk maar naar die rechterflank van die schets: achter die openbare serieuze roeping KAN de goddelijke háát verscholen liggen.

Of ik het óók zoo zeggen zou?

Dát doet hier niet ter zake.

Ik wil alleen maar vragen: zou men in Amerika Beza weigeren als kerklid?

Bij óns zou men hem dankbaar accepteeren, ook al zou men nog eens over zijn constructies, hetzij deze, hetzij gene, theologisch willen nadenken.