Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Tusschen 'ja' en 'neen' (1929)

Informatie terzijde

Titelpagina van Tusschen 'ja' en 'neen'
Afbeelding van Tusschen 'ja' en 'neen'Toon afbeelding van titelpagina van Tusschen 'ja' en 'neen'

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.97 MB)

XML (0.96 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/theologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Tusschen 'ja' en 'neen'

(1929)–K. Schilder–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 185]
[p. 185]

Hoofdstuk VI. Gods werk en het onze.

IN nauw verband hiermee staat een tweede ding: het loopt hier ook over de rechte verhouding tusschen Gods werk en ons werk. Deze onderscheiding komt voor den gezonden geloovige precies weer op de voorafgaande neer: want dit is zijn belijdenis: Gods werk in mij kwam eerst tot mij (Hij heeft ons eerst liefgehad, de genade is van Hem uitgegaan, de heiligmaking is eerst mogelijk uit en door Christus), en daarom en daarna en daardoor komt eerst mijn werk tot stand. ‘Mijn wil, door God bewogen zijnde’ (Gods werk buiten ons) ‘wil nu zelf en werkt nu ook zelf’. (Gods werk in mij, zijn voortdurende onderhouding van mijn geestelijke functies.)

De ware mystiek nu zegt: ik leef, doch niet meer ik, Christus leeft in mij. Vandaar ook, dat zuivere mystiek erop bedacht is, dat Christus in mij gestalte krijgen zal, en dat ik inga tot Gods sabbath. Want Hij is het doel van mijn werk, wijl het eigenlijk zijn werk is. Daarom is ook niet mijn sabbath, doch de zijne het groote einddoel.

De valsche mystiek evenwel neigt ertoe, Gods werk van het onze te scheiden als twee fragmenten van Goddelijk werk; als twee segmenten van den cirkel zijner algemeene bemoeienissen. Onze receptiviteit wordt losgemaakt van onze productiviteit. Hetgeen uit God gekomen is, behoeft niet weer te keeren tot God. Beloften zijn altijd slechts voorzoover ze apperceptie in ons vinden, obligatie. Wat uit de diepe afgronden Gods naar ons toestroomde en in ons gezichtsveld kwam, mogen we speelsgewijze, niet eens steelsgewijze, opvangen in de zalige kratermeertjes van onze eenzame hoogvlakten, waar wij, zóóveel voet boven den beganen grond (aristocratisch en, zonder het hardop te durven zeggen: autonoom) stichtelijk spelevaren gaan. Hier wordt de mensch met zichzelf

[pagina 186]
[p. 186]

geoccupeerd, en het mystieke axioma ligt dan hierin, dat God geacht wordt zulks in ons te werken; dat voetstoots aangenomen wordt door elk voor zich, dat God zijn wereldgangen expres laat doodloopen in ons allereigenst slop.

Zóó keert men de orde om: de groote zorg wordt nu, dat ‘de’ christen (de groote ‘hij’ der conventikels, het model-type, dat nooit vleesch en bloed is, was of wezen zal, en welks skelet in elke geestelijke anatomische les weer anders geteekend wordt), ik herzeg: de groote zorg is nu, dat ‘de christen’ in ons gestalte krijgen zal; dat wij ‘hem’ vertoonen zullen; hem, zonder hoofdletter, en niet meer Hem, die God is, in vleesch en bloed geopenbaard. Niet wij moeten hier op dit standpunt ingaan tot Gods sabbath (naar de wet van: uit Hem, door Hem, tot Hem), doch God moet ingaan tot onzen sabbath. Dáár is àl het wachten op. Hij moet ‘op bezoek’ komen, ons slop bezoeken; want daar laten wij Hem niet gaan, tenzij Hij ons zegent (in sloppen kan men dat gemakkelijk zeggen; men is er alvast van te voren van verzekerd, dat de door-tocht onmogelijk is).

Vandaar dat het geweldige van Gods wereldgangen en de epischdramatische conceptie van zijn Zelf-verheerlijkend werk kunstmatig in kleinen stijl gebracht wordt: dat hóórt zoo bij een convent van zùlk een koning, die met slopbewoners fraterniseeren wil en moet. Er ‘staat’ wel zoo iets ‘geschreven’ in een gelijkenis van Jezus van armen en blinden, die op weg naar het gastmaal van den Koning moeten en daar aan den ingang der feestzaal, vóór het feest begint, zich tot in de kleeding, laat staan in het gesprek, conformeeren moeten (en door zijn genade kunnen) aan de paleiswetten; maar dat is voor deze mystieke ziel-tjes blijkbaar niet geschreven. Ze vluchten tot het verkleinwoord. De Koning der eeuwen heeft immers de wereld bewogen om bij hen ‘op visite’ te komen? Licht, dat iemand hier aan een zekere wellustige satire denkt, als hij deze zinnen leest. Het zou echter alleen bewijzen, dat hij de valsche mystiek, gelijk ze in Nederland op zeer verschillende plaatsen haar typen dagelijks vertoont, in de praktijk nooit van nabij ontmoette en beluisterde. Want deze typen der valsche mystiek blijven aan hun eigen grondschema trouw, als ze spreken van ‘een woord-je’, van ‘dat zoete Wezen’, van ‘een uurtje’. En de ergste dingen verzwijgen we dan nog. De profeten heeten ‘lieve profeten’! De Heere moet ‘overkomen’; dat is precies

[pagina 187]
[p. 187]

het omgekeerde van: ‘gaat tot Zijn poorten in’; of ook van ‘geeft den Heere de hand’.

Of wij dan het oog sluiten voor het element van waarheid, ook in dezen term gelegen?

Allerminst.

Maar het komt op het accent aan en op het doel en op de waardeering. De ware mystiek vindt Gods komen tot mij nooit een ding, om in te rusten; het is nooit ‘Selbstzweck’. Het is altijd middel voor mijn komen tot Hem. De valsche mystiek ziet het evenwel precies andersom.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken