De kikker die zichzelf opblies en andere Middeleeuwse fabels

[p. 50]

De os en zijn meester

Over een jonge os die kok was, waaruit we leren sober te eten en te drinken

Er was eens een jonge os die een goede kok was en allerlei gerechten erg lekker kon koken en klaarmaken. Maar gewoonlijk bedierf hij ze door ze te zout te maken. De heer die hij diende riep hem daarom en zei: ‘Waarom bederf je altijd goed en lekker eten door er zoveel zout in te doen?’ De os antwoordde: ‘Omdat ik het zo het smakelijkst vind.’ Toen de heer dit hoorde en zag dat de os zijn leven niet wilde beteren, sloeg hij hem bij wijze van loon stevig met een knuppel en joeg hem weg. Zo stierf de os, vanwege zijn vraatzucht, in armoede en hij zei: ‘Gulzigheid jaagt meer mensen een rampzalige dood in dan er met het zwaard worden verslagen.’

En zo vergaat het veel gulzigaards die alleen maar willen eten en drinken wat ze goed smaakt. Want wie op die manier zijn eetlust volgt, is niet meer dan een vuil beest. Senecaaant. zegt: ‘Wie zijn buik gehoorzaamt, is de gelijke van smerige beesten, niet van mensen.’ Daarom zegt de Glosa:aant. ‘Het voedsel is niet slecht, maar de eetlust.’ Het is erg nadelig voor een christen om zijn maag vóór God te vereren en de deugden uit zijn ziel te verjagen met zijn drang tot eten. Galenus,aant. de heidense meester, zegt: ‘De hartstocht voor eten is een last voor de ziel: hoe meer een mens zijn maag vult, hoe meer deugden er uit zijn ziel vertrekken.’ Hetzelfde zegt Hippocrates, de grote medicus: ‘Hoe meer je het onreine lichaam voedt, hoe meer je het beschadigt.’

In Frankrijk was er eens een abt die ontzettend rijk was en een leven van vraatzuchtigheid leidde. Hij werd er zo ziek van dat geen arts hem kon helpen. Toen hij de moed had opgegeven om nog beter te worden, ging hij naar een klooster van Sint-Bernardus. Daar genas hij door vasten en een sobere manier van leven,

[p. 51]

en hij werd weer sterk. Daarom zegt Galenus dat abstinentie of onthouding het beste medicijn is. Ook zegt de wijze man: ‘Wie sober is, leeft langer.’ In de Daden van de grote Alexander staat dat de Brahmanen,aant. een bepaalde groep mensen, aan Alexander schreven: ‘Het is bij ons niet toegestaan je maag vol te stoppen. Daarom kennen wij geen ziektes en leven we langer. We zijn gezond en gebruiken nooit medicijnen.’ Niet langgeleden was er een man die zoveel ouder was dan gebruikelijk is, dat men hem vroeg hoe hij zo lang in gezondheid had kunnen leven. Hij antwoordde: ‘Ik ben nooit zó vol van de maaltijd opgestaan dat mijn buik mij in de weg zat. En ik heb nooit een aderlating laten doen. Verder heb ik nooit met een vrouw geslapen. Dankzij deze drie zaken heb ik zo lang en zo gezond geleefd.’