Emblemata

[p. 28]

Futura latent.
Emblema IX.

Dum gravis apricis in collibus AEschylus errat,
Concipiens cedro carmina digna lini;
Decidit ex Aquilae rostris Testudo; sacrumque,
Heu, miseri Vatis contudit illa caput:
Nescia mens hominum Fati, dum plurima fingit
Saecula, mors ipsas saepè stat ante fores.

Commentarivs.

NArrant ij, qui Historiam Naturalem conscripserunt, Aquilae tantum esse ingenij, ut Testudinem raptam, ex alto aptum speculata locum, in saxum aliquod demittat,

[p. 29]

ut ad cum modum ruptâ testâ carnibus vesci possit. Verum in AEschylo parum aquilinis oculis fuit, quum in hujus albicantem calvariem, saxum esse rata, demissà Testudine miserum occiderit, ut vel ob hanc unam causam optimo jure Poëtis omnibus conveniat esse invisam. Hujus autem AEschyli improvisus casus admonet nos fragilitatis vitae humanae, nostrasque conceptiones inanes esse, utpote quae pusillo temporis spatio saepè franguntur & corruunt, & in ipso cursu ante obruuntur, quàm portum conspicere valeant: ita ut verissimè cecinerit Tragicus.

Gens hominum fertur rapidis obvia fatis⁺
Incerta sui, stygiasque ultrò quaerimus umbras.

Omnis dies, omnis hora vitam nostram carpit, omne denique⁺ momentum quàm nihil simus ostendit, & aliquo argumento recenti admonet nos fragilitatis nostrae oblitos, & aeterna cogitantes, respicere cogit ad mortem. Quod animadvertens Aristoteles, verè nos imbecillitatis exemplum, temporis spolium, Fortunae lusus, & calamitatis trutinam appellavit. Et ille dixit: Hominem esse lutum scitè mixtum, vitam, haeminam unam sanguinis, quàm quilibet levis casus rumpit, quaelibet febricula corrumpit. Quid Lucianus in Charonte? vitas hominum bullis hujusmodi similes facit, quarum aliae simul ac natae sunt protinus evanescunt, aliae paulò diutius durant, omnes brevissimis quibusdam intervallis aliae succedunt alijs. Plautus in Pseudolo,

Quasi herba solstitialis paulisper fui,
Repent è exortus sum, repentinò occidi.

Huc, etiam respexit Pindarus, cum dixit, τί δέ τὶς, τί δ'οὔ τις; σκίας ὄναρ ἄνθρωπος. .i. Quid est aliquis? quid est nullus? umbrae somnium homo. Et verè; punctum enim est quod vivimus, & ⁺adhuc puncto minus, sed hoc minimum specie quadam longioris spatij natura derisit. Aliud ex hoc infantia terit, aliud pueritia, aliud adolescentia, aliud inclinatio ad senectutem, aliud ipsa senectus. Et sic

Festinat decurrere velox

Flosculus angustae, miseraeque brevissima vitae⁺
Portio, dum bibimus, dum serta, unguenta, puellas
Poscimus, obrepit non intellecta senectus.

Immò & mors: Sed in hoc errore versamur omnes, ut non ⁺putemus nisi senes inclinatosque ad eam vergere, quum illò in-

+ In Herc. surent.

+ Seneca ad Lucil.

+ Seneca.

+ Iuvenal.

+ Seneca in Consol.

[p. 30]

fantia statim, & juventa, omnisque aetas ferat. Agunt opus suum fata, nobis sensum nostrae necis auferunt, quoque facilius obrepat mors, sub ipso vitae nomine latet.

Nascentes morimur, finisque ab origine pendet.

⁺Et Prima quae vitam dedit hora, carpsit, Haec quum ita sese habeant, quum tantulum sit quod vivimus, quantis tamen illud circumscriptum est angustijs? Sexcenta morborum genera quotidie infestant, nec pauciores impetunt casus, & ruinae, venena, naufragium, lapsus, fulmen, & quid non? Ait non falsus Vates,

⁺Quid crastina volverit aetas
Scire nefas bomini.

Et Lyricorum Princeps,

Quid sit futurum nunquam homini fatis
Cautum est in horas, Navita Bosphorum

Poenus per horrescit, neque ultrà

Coeca timet aliunde fata,

Miles sagittas, & celerem fugam
Parthi, sagittas Partbus, & Italum

Robur, sed improvisa letbi

Vis rapuit, rapietque gentes.

Alium acini granum glutientem, suffocatum accipimus; Alium potus cum lacte pilus strangulavit. Illum Bellantem arma decipiunt. Illum Dijs vota reddentem Penatum suorum ruina sepelit, ille vehiculo lapsus properantem spiritum excussit. Si bene ⁺calculum ponas; ubique mors praesto est. Et tamen nos hoc animal sumus, quod tantos molitur tumultus, cujusque cupiditatibus hic orbis angustus. Cujus rei clarissimum specimen praebuit Alexander, qui Philosopho quodam de pluribus mundis disserente plorasse dicitur, quod unum tantum subegisset, eòque insaniae tandem devenit, ut Deus appellari voluerit, O turgidum putrentis vermis votum, nesciebat scilicet se sperma foeridum, sacrum stercorun, animal denique esse ἡμερόβιον, cui vitae mensura dies. Sed quid hoc in Alexandro Monarcha totius universi miramur? Cum inter tot Fortunae obsequia parum sobria sit mortalitas? In nos descendanus, idem & nobis objici posse comperiemus. Quanto studio, quantâque contentione miselli homunciones honori & ambitioni velificamur? quàm solliciti

+ Tragiens.

+ Stat.

+ Petron.

[p. 31]

in titulum sepulchri laboramus? quum tamen omnia mortalium studia mortalitate damnata sint. In quàm longinquum cogitationes nostras ordinamus? ignari nullam fidem vitae esse, maximam morti. Providus certè, & in posterum prospiciens mihi sit; qui collectis sarcinis suis, & ex hac vitâ, tanquam hospitio, migrare paratas; crastinum securus exspectet, quem si Deus concedat, in lucrum suum deputet.