Logo DBNL
Emblemata (1618)

Emblemata

(1618)–F. van Schoonhoven–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Ab imbellibus nulla victoria.
Emblema XVII.



illustratie

 
Iacentem Leporem Canis lacesset
 
Rarò; sternere posse cursitantem
 
Gaudet: Sic generosus ardor ille
 
Heroüm; modò strennuos fatigat:
 
Vires pectoris incitat fovetque
 
AEmulatio; quòque perstat hostis
 
Magis; hòc magis incitatur ardor.

Commentarivs.

DOccmur hoc Emblemate,

Parcere subjectis, & debellare superbos:+

Exemplo Canis, qui (ut Pierius in Hieroglyphicis suis de Cane ait) prostratum Leporem rarissimè lacessit, sed fugientem ex naturali illa ἄπαθια quàm ocissimè insequitur. Leones prostratis parcunt, & in viros potius quàm foeminas saeviunt, non perimunt infantes, nisi magnâ fame coacti. De his sic Ovidius;

 
+Corpora magnanino satis est prostrasse Leoni,
 
Pugna suum finem, quum jacet hostis, habet,
 
At lupus, & tristes instant morientibus ursae;
 
Et quaecunque minor nobilitate fera est.

Et à Lucano dicitur

Nobilis ira Leonum.

Quibus ferarum exemplis monemur, in eâ victoriâ, quae de vilibus reportatur hostibus, nullam inesse dignitatem, verum cum praestantibus susceptam contentionem esse in utramque partem tutam. Nam ejus victoria insignem habet gloriam, & si quid secus acciderit, praesto est consolatio. Praetereà monemur alieno sanguini tanquam nostro parcendum, & homine non esse prodigè abutendum, sed potius clementiam exercendam; quâ virtute nihil magno & praeclaro viro dignius, nihil laudabilius,

+ - Nam quum vincamur ab omni
Munere; sola Deos aequat clementia nobis.

Terentius in Adelphis

Reipsa repperi
Facilitate nihil esse homini melius, neque clementià.

Nullum ornamentum Principis fastigio dignius, quàm illa Corona, quae datur

 
Ob Cives servatos.
 
+Hoc Reges habent
 
Magnificum, & ingens, nulla quod rapiat dies;
 
Prodesse miseris, supplices fido lare
 
Protegere.

Haec autem gloria servandi, nemini competit, nisi majori. Legimus apum Regem non aculeo, sed ipsa majestate armari. +Voluit scilicet illum, Naturae opifex Deus, nec saevum esse, nec ultionem magno constituram petere; telumque detraxit, & iram ejus inermem reliquit. Exemplar hoc magnis regibus ingens, quos non laurus, nec duces catenati, non bracteatus lictor, non fremor Quiritum, aut arma perduellibus erepta, spoliave, queis

Feretrium Ioven mactare solet, aequè clarant, quàm haec clementiae laus. Vti itaque animosè debent tanto munere +Deorum, dandi auferendique vitam potentes: in his praesertim, quos sciunt aliquando suo fastigio obstitisse, hoc arbitrium adepti, ultionem impleverunt, perfeceruntque, quantum verae poenae satis erat. Perdidit enim vitam qui debet: & quisquis ex alto ad inimici pedes abjectus, alienam de capitè suo sententiam exspectavit, in servatoris sui gloriam vivet, plusque nomini ejus conferet incolumis, quàm si ex oculis ablatus esset. Novit hoc probè Antigonus, qui hostibus victis omnem libertatem concessit, & Philippus, qui Athenienses sine pretio dimisit incolumes. Caesar etiam laudatus olim fuit, quod bellum aliorum pace mollius gessisset. Magni scilicet animi est injurias in summa potentia pati, nec quicquam gloriosius Principe impune+ laeso. Illud non venit in dubium, quin se exemerit turbae, & altius steterit, quisquis despexit lacessentes. Sic irritus ingenti scopulo fluctus assultat. Sic immanis fera latratus canum minimorum lenta respicit, nec unquam fando auditum, aut lectum est bubones cecidisse Poeanis arcu. Timidi & imbelles Damae non possunt mereri iram nobiliorum ferarum, & +Αετὸς οὺ θηρεύει τὰς μῦιας, i. aquila non captat muscas: quod si autem à Cornice provocetur, negligit illam, sciens sibi ab illâ noceri non posse.


Vorige Volgende