Gedichten (2 delen)

[p. 407]

[227] Op het bontgenootschap van Spanje, en 't vereenight Neederland (p. 382)

toelichting	Het gedicht verscheen eerder in Six' pamflet Vreughde-Zangen op de vrede van Munster van 1648 (vgl. de Toelichting bij no. [218]). Die oudere versie van het hier behandelde gedicht is in haar geheel opgenomen in de onder de Annotatie volgende opgave van de Varianten. In Six' bundel van 1657 staat het gedicht op p. 288-289.
annotatie
1	Had ... Monarchyen?: Rome voerde in de periode van zijn bloei toch zeker groter heerschappij (nl. dan het rijk van de Spaanse Habsburgers, Keiser Karels erf)
2	Moet ... belyen?: Moet het erfrijk van Keizer Karel niet erkennen kleiner te zijn (nl. dan het Romeinse rijk)?
3	kroon: dwz. vorst, heerser
	voor Romulus geweld: onder het Romeinse geweld
4	wierd nimmer onderstelt: is nooit onderworpen (wnt x, 1477, deze plaats)
5	De Keiser: nl. de Romeinse
	merkende: Toen ... opmerkte
6	Zoo socht by: Trachtte hij ... te sluiten en ... te werven
	voor soudenieren: als huursoldaten
7	Wat joegh dan Flip: Waarom heeft Filips ii dan toch jacht gemaakt op ... (Filips blijft immers bij de Romeinse keizer ten achter, vgl. r. 1-6)
	versien: verspeeld, verloren ... laten gaan (wnt xx, ii, 2367, deze plaats)
8	Dit ooverstrydbaar bloed: Dit uiterst strijdbare (nadruk op oover-, wnt xi, 2087) volk
	dat noch syn stam gelykt: dat nog steeds lijkt op het volk waarin zijn wortels liggen
9	die wyse Vorst van Gent, syn grootevaader: nl. Filips de Schone, grootvader van Filips ii, die zetelde in Gent
10	Wiens raad: Wiens regeringspolitiek. Six zal hier doelen op de eerbied van Filips de Schone voor plaatselijke en gewestelijke privileges en zijn besluiten ten gunste van de Nederlandse handel, zoals het grote handelsverdrag met Engeland, de ‘Magnus Intercursus’ (1496).
	de soon: nl. Karel v
	van hooghmoed onberaader: uit hoogmoed minder bezonnen
11	In: Indien
	dat saad: nl. dat Spaans-Habsburgse geslacht
	met: samen met
12	Vergeet partyschap van den muis, en olifant: De vijandschap tussen muis en olifant terzijde schuift. De vijandschap tussen beide dieren is al vermeld in Plinius' Naturalis historia viii, ix, 29.
13	Zoo: expletief, vat In (r. 11) op
	zulk: net zulk, evenveel
14	Als ... strekken: Als het voordeel dat de hulp van de Batavieren voor het rijk Ausonia (het Romeinse rijk) heeft betekend

[p. 408]

varianten	Ik geef de versie van 1648 van het gedicht hieronder in haar geheel, gevolgd door een aanvullende Annotatie.
	vermaninge aan Spanje
	Was Romen in haar Bloem niet grooter Monarchye?
	Moest Karels erf aan Phlips niet kleynder Rijk belyen?
	Nochtans boog meenigh Kroon voor Romulus geweldt,
	Maar Batoos manhaft bloedt wierdt nimmer onderstelt.
5	De Kaisar merkende de daân der Batavieren
	Loech Room voor bondtgenoot genoot die soudenieren
	Wat joeg dan Phlips, die meer verzien dan heeft verrijkt
	Dit overstrijdtzaam volk dat noch zijn stam gelijkt?
	't Welk wist die wijze Vorst van Gent zijn Groote-Vaader.
10	Wiens raadt de Zoon vertradt van hoogmoedt onberaader.
	Zoo nu van eeuw tot eeuw dat zaat vergeet dit landt,
	Met meerder haat gememt, dan muys op Elefant,
	Zal van dees Vriendschap en d'Oranje vruchten trekken
	Meer nuts, dan Batoos hulp 't Ausoonsche Rijk kon strekken.
annotatie
2	Moest Karels erf aan Phlips: Zou dan het land dat Filips ii heeft geërfd van Karel v ... hoeven
4	manhaft: dapper (wnt ix, 199)
6	Loech ... soudenieren: Lachte er tevreden om dat Rome die soldaten als bondgenoten had
8	overstrijdtzaam: uiterst strijdbare (niet in het wnt)
11	dat zaat vergeet dit landt: dit land (nl. de Republiek) die nakomelingen (nl. Karel v en Filips ii) uit zijn herinnering bant (dat zaat object, dit landt subject)
12	Met ... Elefant: dit landt, dat meer haat (daartegen) met de moedermelk heeft ingedronken dan de haat van de muis tegenover de olifant
13	Zal: Zal het (nl. dat zaat)