Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Gedichten (2 delen) (1991)

Informatie terzijde

Titelpagina van Gedichten (2 delen)
Afbeelding van Gedichten (2 delen)Toon afbeelding van titelpagina van Gedichten (2 delen)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.26 MB)

Scans (63.55 MB)

XML (4.98 MB)

tekstbestand






Editeur

A.E. Jacobs



Genre

poëzie

Subgenre

studie
verzameld werk
gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Gedichten (2 delen)

(1991)–Joannes Six van Chandelier–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[267] Op het kontrefeitsel, van R. Anslo. Door Bronkhorst, te Venecie, aan den selven (p. 453)

toelichting De Utrechtse schilder Jan Jansz. van Bronchorst (1626-...) is volgens Hoogewerff ‘van 1649 tot minstens 1651’ in Rome geweest. Het is niet bekend wanneer en waar hij is gestorven, maar Hoogewerff vermoedt een jeugdig overlijden in den vreemde (in Italië). Hij neemt aan dat de schilder voor een nadere oefentijd in Venetië is geweest,

[pagina 482]
[p. 482]

  omdat de stijl van een tweetal naaktfiguren van zijn hand daarop wijst. ‘Waren zij in Rome ontstaan, dan zouden zij waarschijnlijk een meer academisch en minder schilderachtig voorkomen hebben. Ook zou de toon licht minder verzadigd zijn. Er zijn echter geen gegevens beschikbaar om deze gissing te staven’. Ik meen echter op grond van Six' werk steun te kunnen geven aan zijn veronderstelling. Volgens Hoogewerff zou Six zijn gedicht in Venetië hebben geschreven, in december 1650, na het portret ‘kort te voren in Rome te hebben bewonderd’. Dit laatste is mijns inziens niet juist. Uit de titel van het gedicht blijkt dat het is geschreven toen Van Bronchorst (waarschijnlijk evenals zijn schilderij) in Venetië was, hetgeen mij doet vermoeden, dat het niet in december 1650, maar in het najaar van 1651, bij Six' tweede reis naar Italië, tot stand is gekomen. Six ontmoette toen ook Anslo in Venetië en Padua (vgl. gedicht no. [468], r. 7-14) en die kan hem aan zijn portrettist hebben voorgesteld. Van Jan van Bronchorst zijn bekend (gesigneerd of toegeschreven): twee naaktfiguren, een heilige Sebastiaan, een heilige Bartholomeüs en een driedubbelportret van één persoon: de dichter Matthijs van der Merwede van Clootwijck, van wie hij ook een portret etste. Het is niet bekend waar zijn portret van Anslo zich thans bevindt (Hoogewerff, 1959, met name p. 155 en p. 159-160; Staring, 1966). Six' gedicht op het portret staat op p. 343-344 van zijn bundel Poësy.
 
annotatie  
 
1 Wat: Waarom
  moeit: stelt u ... te werk
3 Amstels geestgen soon: begaafde zoon van Amsterdam (wnt iv, 753)
4 Te ... toon: dwz. Te vereeuwigen in een portret
5 dringht, en byt: dwz. zal zich een weg banen en bijten
6-7 slyt, En werd verteert: zal slijten en verteerd worden (vgl. dringht, en byt)
8 Als: Evenals (dwz. Zoals ook geïmpliceerd is in de voorstelling, waarin)
  dat ontkleede, speelsche kind: dwz. die vanitasafbeelding van een bellenblazend naakt jongetje (vgl. Tot lering en vermaak, 1976, p. 44-47)
9 ydlen waaterbel: ijle zeepbel
10 van geswel: door het zwellen
11-13 beeldt [...] den waan [...] Vol ydelheits: laat zien, dat de hoogmoed ... ‘vol is van holheid’
11 op syn begeer: naar zijn wens. Het bellenblazertje was dus afgebeeld op voorstel van de geportretteerde.
12 't werreldsch: al het wereldse, de hele wereld
13 met zoo een niet: nl. door zo iets nietigs (als een zeepbel) af te beelden
14 d'oope blaaren: het geopende boek
16 meet: dicht, vervaardigt (‘in versmaat brengt’)
17 Een treurspel: Anslo had immers een zekere roem verworven met zijn treurspel Parysche Bruiloft (1649)
18 van meer gewicht: nl. dan de waan (r. 11)
19 is dat u bedrieght: dwz. is hetgeen uw inspanning vruchteloos doet zijn (vgl. de in r. 1-4 gestelde vraag)

[pagina 483]
[p. 483]

20-21 die ... boek: die vliegt zwierend op uit dat boek (van Seneca) met behulp van (‘met als voertuig’) dat geschreven dichtwerk. Behalve de opengeslagen Seneca waren dus ook beschreven vellen papier afgebeeld (vgl. dat geschrift, r. 25). Six will duidelijk maken dat Anslo's dichterlijke geest, die Seneca's treurspelen verwerkt (en die hem de tijd zal doen overwinnen) ongrijpbaar blijft voor Van Bronchorst.
22 En ... soek: En is verdwenen zodra u schildert
23 bloote beeld: gelijkenis, duidelijk gelijkende beeltenis (vgl. wnt ii, ii, 2921: bloot: ‘Openlijk, klaar, duidelijk’)
24 speelt: beweegt zich, steekt
25 In dat geschrift: nl. In dat afgebeelde handschrift (vgl. de annotatie bij r. 20-21)
  door den druk: door tussenkomst van de boekdruk
26 Den ... juk: dwz. De tijd zal trotseren
29 houdt: zal ... vieren
30 Op: Ten koste van
  een geleerden geest: een begenadigd mens die zijn gaven tot ontwikkeling heeft gebracht
31 Dus: Daarom ook
  leeft: leeft ... voort
31-32 die groote treurenaar, Van Kordua: de in Córdoba geboren grote treurspeldichter Seneca (wnt xvii, ii, 2676, deze plaats)
32 na: na meer dan
33 hy: nl. Anslo
  uw konst: uw kunstig schilderwerk, Van Bronchorst
  in syne, maalt: afschildert in de zijne, dwz. bedenkt met een lofdicht
34 werd: wordt


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken