Gedichten (2 delen)

[377] Antwoord aan Abraham Grenier, [...] (p. 644)

toelichting	Het gedicht zal dateren van vóór Six' en Greniers reis naar Frankrijk in 1649 en van ná de afsluiting van Greniers studie in Leiden. Hij had zich daar op 24 mei 1644 laten inschrijven. Zie voor Grenier het Register van namen. Dit gedicht staat op p. 485-486 van Six' bundel.
annotatie
titel	Ontwaakt: Toen ik ontwaakt was
	vond ik myn pen: bemerkte ik, dat mijn pen ... (lijdend voorwerpszin)
	stram: weerbarstig, niet soepel
	laas: helaas
	Parnas: de dichterberg. ‘Dromen op Parnas’ zal hier staan voor: dichterlijke ‘inspiratie’ hebben of krijgen (vgl. ook de Prologus tot Persius' Satiren).
1-2	binnen [...] Geleidt was: aan ... geplaatst is geweest, dwz. aan ... heeft gestudeerd
1	aanleidsteres tot wysen: zij die mensen tot wijsheid brengt (vgl. wnt i, 227-228)
2	in konst, had aangeleit: aan wetenschap heeft besteed
3	trok niet: heeft wel niet ... verdiend. Six bedoelt waarschijnlijk dat Greniers Leidse studie hem nog niet tot de allergrootste wijsheid heeft ge-

[p. 664]

	voerd, maar toch zeker wel tot de wijsheid van een dichter (vgl. r. 5-8). Hoe Leiden Greniers wijze dichterschap heeft gevormd wordt in het vervolg verduidelijkt.
	't Atheensch Liceum: Het Lyceum van Athene, waar de Zeven Wijzen hun lessen gaven. ‘De Zeven Wijzen van Griekenland’ is de traditionele benaming voor een zevental wijze mannen (Thales, Periander, Solon enz.) uit de zevende en zesde eeuw voor Chr. Zij zijn vooral bekend wegens hun als korte spreuken geformuleerde levensregels.
4	voor [...] bereidt: voor ... bestemd, aan ... toegedacht
5	zulken: een zo
	voor de rype jaaren: nl. voordat de eigenlijke rijpe jaren zijn aangebroken
6	Aldaar: Daar, nl. in Leiden
	beroem: kan ... beroemen
7	Langs Febus bergh: Op Apollo's berg, de Parnassus (naast god van de dichtkunst is Apollo ook god van de wijsheid)
	die: nl. Febus, die
8	Het ombingh: Eromheen legde, nl. Om zulken wys vernuft legde
	den dronk van Kastals wysen stroom: de dronk (van zulken wys vernuft) uit de wijze stroom van de bron Kastalia op de Parnassus (blijkens het vervolg: de Leidse Parnassus)
9	De Leidsche Roomerburght: De Romeinse ‘Burcht’ te Leiden
10	Haar grondeloose born: nl. Leidens onuitputtelijke bron (de universiteit)
	de klaare hengstebron: de heldere Hippokrene (ontstaan door de hoefslag van Pegasus)
11	wyse wooners, van: inwoners (nl. professoren), die geleerd zijn in
	de Muisen: de Muzen (wnt ix, 1224)
12	Elk zynde meester, als des wysheits goude Son: Die meester zijn over elk (iedere Muze), als een gulden Apollo van de wijsheid
13	staande voets: ‘stante pede’, voor de vuist weg
	wel: ooit
	te rollen: te doen vloeien, te doen rollen (wnt xiii, 956)
14	wyl: toen
	dat quylkruid: dat kwijlkruid, ook een letterlijke vertaling van het Portugese ‘herba baboza’ (wnt viii, i, 781, deze plaats)
15	dien Parnas: nl. de Leidse
	Apollen: vgl. r. 11-12
16	hun daagelyks gelees: hun dagelijks voorgelezen referaat, hun dictaat
17	in school: in de collegebank
18	in der rechten stoel: vanaf het spreekgestoelte, bij uw juridische oratie
	heiligh: hoogverheven
19	Wyl: Toen
	noch boomwol had geweigert: dwz. nog geen vlasbaard had gegund (boomwol: katoen, wnt iii, i, 437)
20	Daar [...] mee: Waarmee
	sy: nl. de jonglinghschap
	bespreidt: overdekt (wnt ii, ii, 2082)
21	kont: kunt
	't gelieft: het te pas komt
	en binden, en ontbinden: zowel samenstellen, als ontleden

[p. 665]

22	Niet als de Pausen: die (als opvolgers van Petrus) kunnen binden en ontbinden (Mattheüs 16:19)
22-23	met maat, en sonder maat, Met rym en sonder rym: dwz. poëzie en proza
	wilt ghy 't u onderwinden: als u 't maar probeert (wnt x, 1520, deze plaats)
24	als Aristarch: als Aristarchus van Samothrake (217-145 voor Chr.), die het systeem en de terminologie van de grammatica heeft vastgelegd en die tekstedities heeft bezorgd. De vergelijking zal dus vooral betrekking hebben op Greniers vermogen te ontbinden.
25	dorst ik schelden: als ik (hen) zou durven verwensen
25-26	hoe zou Baldus, hoe zou Bartel Aanhouden: hoe zou dan Baldus en hoe zou dan Bartolus kunnen volharden, stand weten te houden (wnt i, 180), nl. tegenover mijn verwensingen. Baldus de Ubaldis en Bartolus de Saxoferrato (veertiende eeuw) zijn twee beroemde commentatoren van het Corpus juris civilis. Six zou deze rechtsgeleerden wel willen verwensen, omdat zij Grenier te zeer van zijn literaire werk afhouden.
27	Waarom ik martler was: Waardoor (nl. Door welke muisenisse, die u van de literatuur afhouden) ik martelaar ben geweest. Martelaar heeft in Six' tijd echter ook de betekenis ‘knoeier, prutser’ (wnt ix, 272).
	noch: ook nu nog
28	Daar: Terwijl
	andersins: anders, nl. als u uw tijd meer aan de literatuur zoudt kunnen besteden
	zoud onderrechtingh doen: les zoudt geven
29	wat is er aan geleegen?: wat geeft het, wat doet het ertoe?
30	Nu vraaght men naa uw rym, maar niemand lacht erom: dwz. U behoeft immers niet bang te zijn, Van Chandelier, dat iemand u om dit op verzoek gerijmde werk zal uitlachen. De redenering zal ongeveer aldus verlopen: Grenier heeft geen tijd om Six' werk te helpen verbeteren. Toch doet Six hem zijn noodgedwongen onvolmaakt gerijm toekomen, want ‘men’ (nl. Grenier) vraagt er nu eenmaal om. Trouwens, zo houdt Six zich voor, ik behoef niet bang te zijn voor spottende kritiek, want niemand zal het werk onder ogen krijgen: ik publiceer het immers niet en raad Grenier aan er zijn achterste mee af te vegen (r. 31-32). Het paradoxale is uiteraard, dat Six zijn gedicht wel degelijk heeft gepubliceerd.
31	ghe: nl. u, Grenier
	drukken: poepen (deze betekenis echter niet vermeld in het wnt)
32	Zoo: Dan
	snapsche: babbelzieke, kletsgrage (wnt xiv, 2258, deze plaats: ‘eenmaal aangetroffen’), dwz. graag kritisch commentaar leverende
	Boekendrukker: die nl. Six' rijmen anders wel eens in handen zou kunnen krijgen en ze openbaar zou kunnen maken