| toelichting |
Op 19 februari 1674 werd de tweede Vrede van Westminster gesloten. In datzelfde jaar, op 1 augustus, 's avonds om ongeveer acht uur, trof een orkaan de Republiek. In Amsterdam werd grote schade aangericht. Bomen werden ontworteld, vele schepen in de haven sloegen los en enkele vergingen. ‘Men vont naeulijckx een Huys, dat niet aan Pannen, Glasen, of ergens anders aen beschadicht was’ (Hollandse Mercurius, 1674, p. 163). In Utrecht werd zware schade aan de kerken en de kerktorens toegebracht. Het middenschip van de Domkerk stortte in. Ook vele dorpen werden zwaar getroffen. Six' gedichten Den Gestoorden Heemel en op de Beededaagen (no. [623]) zijn samen afgedrukt op een planoblad (Tiele 7210). Six liet het uitgeven onder zijn initialen J.S.V.C. (Schenkeveld-van der Dussen, 1982, p. 295). |
| |
| annotatie |
|
| |
| titel |
Gestoorden: Verstoorde, Boze |
| 2 |
Op 't onvoorsienst: Opeens, Plotseling, dwz. Overhaast (?) |
| 3 |
En 't trouwen aan: En wat helpt het zich te verenigen met |
| 4 |
bondgenooten: nl. de bondgenoten van het zogenaamd Haags Verbond (1673) tussen de Republiek, Spanje, de Duitse keizer, Brandenburg, Lotharingen en Denemarken |
| 5 |
's weerelds stookebrand: Lodewijk xiv |
| 6 |
seeven leegers: nl. inclusief het leger van Engeland |
| 7 |
Wil: Als ... wil |
| 9-10 |
Schoot [...] aan: Deed ... opnemen, aangorden (vgl. wnt Suppl. i, 129) |
| 12-13 |
het woord, En bloedrood teeken: nl. in de vorm van de donder en de bliksem |
| 16 |
schrikkig: verschrikkelijk, beangstigend (wnt xiv, 1070) |
| 17 |
van een groove dragt: dwz. uit een dikke wolkenmassa, waarvan hij zwanger gaat |
| 20 |
vlaag, in vlaag: het ene salvo overlopend in het andere |
| 21 |
om hoog, en laag: in de lucht en op aarde |
| 24 |
viers: van vuur |
| |
om prys: met elkander wedijverend |
| 27 |
't al: alles |
| 31 |
verwaait: losgeblazen, op drift gebracht |
| 34 |
moppen: steenklompen |
| 37 |
timmerwerk: dwz. gebouwen |
| 38 |
Versmelt: Gaat ... teloor |
| 39 |
Een uur schendt hondert jaaren: dwz. In één uur wordt de opbrengst van honderd jaar tenietgedaan |
| 40 |
vet, en sat: nl. als van spijs en ‘drank’ (vgl. de beide volgende regels) |
| 43-49 |
Wat scheelt het [...]?: Hoeveel verschilt het immers ...! |
| 43 |
een aardsche kroon: een koning (als Lodewijk xiv) |
| 44 |
Gedwongen: Omdat hij u ertoe dwingt |
| 45 |
willens: naar eigen keuze |
| |
des Hoogsten troon: de hemel |
Auteursrechtelijk beschermd