Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Een boos en overspelig geslacht. Moderne literatuur als teken des tijds (1975)

Informatie terzijde

Titelpagina van Een boos en overspelig geslacht. Moderne literatuur als teken des tijds
Afbeelding van Een boos en overspelig geslacht. Moderne literatuur als teken des tijdsToon afbeelding van titelpagina van Een boos en overspelig geslacht. Moderne literatuur als teken des tijds

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.33 MB)

Scans (15.22 MB)

ebook (3.36 MB)

XML (0.51 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/schoolboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Een boos en overspelig geslacht. Moderne literatuur als teken des tijds

(1975)–Gert Slings–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 116]
[p. 116]

V. De eenzaamheid in de moderne literatuur

1. Eenzaamheid en de dood van God

Het gevoel van eenzaamheid.

Men zou kunnen zeggen, dat geen gevoel zo diep ingrijpt in het wezen van de mens als het gevoel van eenzaamheid. De mens is door God geschapen met een aanleg die gericht is op verbondenheid, op contact, op relatie, met name op de relatie met de Schepper. Vandaar dat het proces van vereenzaming in onze cultuur in gang wordt gezet, wanneer de mens zich losmaakt van de levende God. Een proces dat uitmondt in de diepste duisternis, waar de volstrekte eenzaamheid wordt ervaren: de hel. T.S. Eliot laat in ‘De cocktailparty’ iemand de veelzeggende opmerking maken:

 
Er was een deur
 
die ik niet openen kon. Ik kon de klink niet bereiken.
 
Waarom heb ik mijn kerker niet kunnen verlaten?
 
Wat is de hel? De hel ben je zelf,
 
de hel is alleen-zijn; de andere helbewoners
 
zijn schaduwbeelden. Je kunt nergens uit
 
en kunt nergens naar toe. Je bent altijd alleen.
 
 
 
(Vert. M. Nijhoff, 329.)

Globaal kunnen we stellen, dat de moderne eenzaamheid stamt uit de periode van de Renaissance, waarin de mens zich in principe afwendde van God en zich losmaakte uit de traditionele verbanden, die in de Middeleeuwen sterk werden beheerst door de roomse kerk en de traditie. Het individu treedt naar voren. Aanvankelijk is deze hiermee zeer ingenomen. Vol trots en

[pagina 117]
[p. 117]

hoogmoed leeft hij in de ivoren toren van zijn eigen individualiteit. Maar deze individualiteit breekt hem op. Van vrije, autonome enkeling ontwikkelt hij zich tot een eenzaam individu dat zijn lot als een ellendig kruis ervaart. Van de trotse, zelfbewuste, geëmancipeerde mens is een opgejaagde en verbijsterde enkeling overgebleven, een machteloze, eenzame mens, vol angst en wanhoop. De moderne technische ontwikkeling heeft hem zijn geluk niet teruggegeven. God is dood en daarmee is de mens gestorven. Hij is losgeslagen van zijn religieuze ankers en drijft op de wisselvallige stromen van zijn bestaan, zonder kompas en zonder roer, zijn ondergang tegemoet. Zijn wetteloosheid betekent zijn dood.

De moderne literatuur is vervuld van verschrikkelijke eenzaamheid. Anna Blaman heeft het menselijk bestaan getypeerd als ‘Een eenzaam avontuur’. En de dichter Remco Campert schrijft:

 
Ik geloof dat iedereen eenzaam is
 
gevangen in deze kou
 
die uit de grond komt.

De Vlaming Louis-Paul Boon tekent de eenzaamheid in deze woorden: ‘Elk van ons is een eiland, omsloten door verraderlijk water, en wat wij allen samen hebben bewerkstelligd is louter toevallig gebeurd’. De dichteres Hanny Michaelis zegt in haar bundel ‘Water uit de rots’:

 
Geen stem, geen vogelkreet breekt door het zwijgen.
 
Geen licht bloeit uit het donker op.
 
Duister en eenzaamheid drijven onhoorbaar binnen
 
totdat het openstaande raam
 
gevuld is met de stilte van
 
de naderende dood.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken