Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Brederode]

BREDERODE; in Kennemerland buiten Haarlem ontrent de Sandpoort gelegen, duinwaarts. Van Royen, over Verstegen, 192 bl. A. 1705, den 12 van April, ging ik, nevens eenige myner Vrienden, deese ruiine besien, en het groote gevaarte aan myn Teekeningen toetsen. Let dat ik toen ter tyd de 3 Gesichten van Rochman niet heb gekend.

Ik merkte dan aan een hoogte met een gracht omringd. Hier op eerst een poortje, staande nevens een boere woningje, op het selfde plein. Dan quam ons het grootste lichaam te vooren, waar achter een kleender gevaarte volgde. Aan de slinker syde na de rywegh van Haarlem, waaren voor en achter ronde kelders, boven gedekt, het overschot, naar het geleek, van 2 ronde toornen.

Dus heb ik ook het selve tweemaal hier in print doen brengen. Het eerste gesicht is vlak van vooren; hebbende ik gestaan aan de slinker syde van het Heeren Huys. Het tweede vertoond de groote brok van achteren; sittende ik met myn afschetsinge ter rechter syde, naar de gemelde ryweg.

Wat nu den stichter aangaat, het Huys is aangevangen door Arnoud, de derde graaf van Holland, ontrent A. 990: doch voltrokken door syn soon Sikko, Sifried, of Siewert, welke allereerst de benaaminge van Brederode van gemelde graaf ontfing. Bokkenberg, Brederod. 3 pag. Scriverius, by Goudhoeve, 249 bl. boven genoemde Voet, 23 bl. Ampzing, Haarlem, 17 bl. en Junius, Batav. 19 cap. 545 pag. Saanl. Arkad. 88 bl. Boxhorn. Stedeb. 121 bl.

Maar, A. 1302, is het door gr. Lodewyk van Loon (de man van gravin Ada, gelyk boven is aangeteekend) en Didrik, de 31ste biskop van Uitrecht, gewonnen, verbrand en verwoest. Goudhoeve, 296 bl.

[p. 43]

Wederom is het selve, A. 1436, door de Kabeljausse Haarlemiiten om verre geworpen. Jan van Leiden, de Orig. & reb. gest. Brederod. by Matheus, Analector. 11 Tom. 341 en 343 bl. behalven onsen Antonides, op de plaats, boven geset nevens Banjaart.

Niet te min is dit Huys, weder vernieuwd synde, in stant gebleven tot A. 1472; na welken tyd de geleerde Junius (18 cap. 515 pag.) het selve, door verwaarloosinge der voorschreven edelen, de kosten van het vertimmeren mydende (eindelyk ook het mannelyk oir in dit geslacht ontbreekende,) meent te syn vervallen. Maar dit klinkt beter. De Brederodes, ontrent A. 1418, Vianen behylykende, onthielden sich op het Huys Batestein. Toen bleef hier Brederode leggen; allenskens door den tyd en den krygh vervallen. Handvest, chron. 1 D. 122 bl. Goudhoeve, 9 bl. en Oudenhoven, Haarlems Wieg, 32 Bedenk. en 119 bl.

Doch eer ik van deese ruiin, in een grootse aansienlykheid by weinige te gelyken, aftreede, dien ik u ook te onderrechten, dat dit een tolhuys der Heeren Brederoden is geweest, aan den Rhyn gelegen; welke, met de naam van Kinhem, verby dit Huys, S. Albrechtsberg, het Huys Velsen, &c. heeft geloopen; gelyk, beneden in K en R verder sal worden aangeweesen.

Eindelyk, een woordtje noch van dit geslacht (het edelste, gelyk van Wassenaar de oudste en van Egmond de rykste) te vinden by V. Leeuwen, Batav. 884 bl. De laatste, aangaande 't manlyk oir, was Heer Wolfaart van Brederode, A. 1679, den 21 Junii overleden; synde ook des wegen, den 14 August. te Vianen, het aadlyk wapen, nevens het lyk, in de graf-stede gelegt. Hollandsse Merkuir van A. 1679. behalven de voorgenoemde Van Leeuwen.

Van het vangen der 3 Heeren van Brederode; Gysbrecht de domproost, syn broeder Reinoud en deese syn bastard soon Walraven, nevens het mishandelen der selver, sullen we spreeken (om beneden ook wat schryftoffe te hebben) in de letter W. op het woord, Wyk te Duirstede.