Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Roomburg]

ROOMBURG; Agrippinae praetorium, in de Romeinsse Reiskaarten geheeten, is niet meer in weesen. De plaats is niet verre van Leiden, tegen over Leyerdorp, tussen Rhyneburg en Rodenburg.

Was mogelyk eene der 50 kasteelen van Drusus, naar Agrippina, Neroos moeder, 't Agrippinaas rechthuis genoemt, en, soo veel men weet, door de Deenen en andere Noordmannen verbrand en gesloopt. Kluverius, van de Rhynmonden, 2 D. 16 H. 29 bl. Pars, in de voorrede der Katw. Oudhed. 36 bl. Van Leeuwen; Leid. 408 bl.

Hier syn, op verscheidene tyden, uit de grond gehaald silvere en kopere Munten van Roomsse keiseren; een groene smaragdsteen; vorstpannen met letteren; kopere beeldekens; het gebeente van een reus, in een verroest pantzer gesloten, &c. welke saaken ten deele door een kuiper, Kornelis Klaassen, te Leiden syn versameld, en ten deele, A. 1508, aan den keiser Maximiliaan, onse landstreeken besoekende wegh geschonken. Junius, Batav. 10 cap. 207 pag. en 17 cap. 450 pag. Soeteboom, Saanl. Arkad. 2 B. 55 bl.

Maar, wel bysonderlyk is, AA 1520, in deese puinhoopen opgedolven de marmere voorhoofdsteen, 4 voeten hoogh en 6 breed; betuigende dat eertyds, op deese plaats, een wapenhuis is geweest, welkers vervallene deelen, door den keiser Septimius Severus, en Karakalla, syn soon en ryksgenoot, syn vernieuwd. Scriverius, Naarder Verklaar, 9 bl. Kluverius, Rhynmond. 14 H. 29 bl. behalven Gildenhavrius en Korn. Aurelius, by Alting, Notit, 1 Part. 10 pag. Hoewel eenige Schryvers liever hebben gewild, dat deese gevelsteen, A. 1570,

[p. 293]

in de ruinen van het Huis te Britten was ontdekt. Junius, Batav. 10 cap. 200 pag.

Vorder stonden, op deese steen, met meest in een gevlochtene letteren, de volgende woorden; volgens de leesinge van de Hr. Borgemr. Alting:

Imperator. Caesar. Lucius. Septimius. Severus. Augustus, & Marcus. Aurelius. Antoninus. Caesar. Cohortis decimae quintae Voluntariorum. Armamentarium, Vetustate Conlabsum. Restituerunt. Sub Valerio Pudente. Legato Augustali Propraetor. curante, Caelio Civile Batavone Praefecto.

Dat is; de keiseren, Severus en Karakalla, syn soon (in de opschriften Antoninus geheten) hebben het wapenhuis, der vrywillige van de 15 de bende, door ouderdom ingestort, vernieuwd, onder Valerius Pudens, keiserlyke stedehouder, onder opperrechter; besorgende het de bevelhebber, Celius Civilis, een Batavier.

Doch hier staat noch eene saak van belangen aangemerkt te worden, wegens de naam van den keiser Trajanus; welke Jak. Gronovius, alom vermaard, Hoogvoorleeser binnen Leiden, allereerst op het roggestuk van deesen steen meend ondekt te hebben. Siet den Aanspraak aan den Heer van Duivenvoorde, A. 1703, uitgegeven, alwaar hy, 31 pag. deese woorden gebruikt:

Sed hîc venio ad memoriam diei, quam unum ex beatissimis vita mea habuit. dat is ten naasten by; nu kom ik tot het geheugen van de geluksalige dagh, die ik van myn leven gehad heb. en een weinig verder, eenige regelen synde overgeslagen, 33 pag. tu Domine, unus fuisti, qui in ducentorum annorum spatio, sustinueris non frontes modo horum lapidum, sed & versando terga intueri. Dat is. Gy, Heer van Duivenvoorde, syt de eenigste geweest, die in het beslagh van 200 jaaren, niet alleen het voorste deeser steenen; maar, al keerende ook het ruggestuk hebt durven beschouwen.

Maar myn goede Professor, wat moet ik van u toch seggen? Immers al voor een geruime tyd, is ons het opschrift van Trajanus al by geset van Arn. Buchelius, in Hedam, 12 pag. in deeser voegen.

- -	Esar. Nerva. Traianus C.
- -	Germanicus. Dacicus. Optimus.
- -	Ribuniciae Potestatis. Pater Patriae. Consul. V.

[p. 294]

- -	T. Lucensium P.F.

Dat is; den keiser Nerva Trajanus, &c. niet tot deese saak dienende.

Maar nu, hoe komt hier Trajanus in het spel, overleden, A.C. 118; gelyk Severus, A.C. 212? heeft hy ook te vooren dit wapenhuis eenigsins hersteld? hier swygt Gronovius. Al verder. Souden de Lucenses ook wel Haagenaars weesen? Immers word s'Gravenhage Lucensium municipium geheeten, by Pighius, in Hercule Prodic. 45 en 46 pag. Sou het dan niet wel schynen, als of deese voorhoofdsteen was van een gebou dat ontrent den Haage, en niet by Leiden, had gestaan? waarlyk het is hier duister en ik laat het, deese reis, ongescheiden.

Eindelyk, om eens van dit wapenhuis af te treden (het Huis te Britten was geen wapenhuis, maar een sterk kasteel) van Oudaan word aangemerkt (Rooms. Moogenh. Inleid. 24 bl.) dat het muirwerk, hier in de grond, niet alleenlyk van een ongelooflyke breette wierd aangemerkt, maar ook van soodanigen hardigheid, dat'er de hamers en houweelen op aan stukken sprongen. Betoonende dus genoegsaam de bouvalligheden, van Roomburg noch overgeschoten, een aloude soort van timmeragie.

Ondertussen sie boven van Drusus en syn kasteelen, 67 bl. van opgegravene saaken, 4 en 5 bl. en van opgedolvene reuseschonken, 276 bl.

Maar, sie daar noch eenige invallen, waarlyk te fraai om geheelyk over te stappen.

Hier vond men tegelen en vorstpannen, geteekend: Ex Germania Inferiore. Dat is. uit Nederduitsland. Junius, Batav. 17 cap. 451 pag. van gelyken een steen, met deese aanmerkelyke woorden: Gens Batavorum Amici et Fratres Romani Imperii. Dat is. Het volk der Batovieren, vrienden en broederen des Roomssen Ryks. Van Leeuwen, Leidens Beschryv. 393 bl. en Van Royen, over Versteghe, 3 H. 66 bl.

Sie verder van Roomburg, J. Flud à Ghilde, over Kluverius, 2 D. 54 bl. behalven Korn. Aurelius, Gerard. Noviomagus, Abrah. Ortelius, Petr. Bertius, Jan Gruterus, Fenakool, Brouwn, &c.