Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Verone]

VERONE; of anders Vroonen, is niet als een ydele herssenschildery van onse lichtgelovige voorouderen: want heden wil onse eeuw sien en tasten, haar ooren mistrouwende in een drom van beuselpraat.

Ondertussen sou deese stad gestaan en gebloeid hebben, in kleen Friesland, anders Noord-Holland, by Alkmaar, aan de Saan, die daar ontrent plag in zee te vallen, Vroonens Begin, Midden en Einde van H. Soeteboom, 1 B. 1 H. 2 bl.

De stichter sou Friso de jonge, de soon van Gruno, syn geweest, die, naar de naam syns eegemaals deese stad heette Vrouwgeest; welken naderhand de Romeinen Verona hebben genoemd. De tyd der stichtinge? soo maar 120 jaaren voor des Heeren geboorte. Deselve, 4 bl.

De verdelger sou syn geweest graaf Jan den I; van welken boven, 156 bl. Deese, de kleene Friesen, over hunne afval willende strassen, heeft Verone belegerd, doch door geweld seer weinigh vorderende, heeft hy met verraad de stad bekoomen; de bekoomene wreedelyk verbrand en met het ploeghyser strengelyk uitgeroeid. Deselve, 2 B. 5 H. 167 bl.

Nu, was de verrader eene Fobus, burgemeester van Verona, die, voor een laars vol goud, den 13den Maart, A. 1303, by nacht de stad heeft overgeleverd, en de Hollanders ingelaaten. Maar, siet hier 't verraders loon! Naa de verwoestinge is deese Fop, van den graaf scherpelyk bekeven, gevangen, en in een tooren van deese stad (naderhand de naam van Fobus-tooren behoudende) voor eeuwigh opgeslooten. Deselve, 2 B. 4, 5, en 6 H. Van Spaan, Rotterd. Beschryv. 3 H. 87 bl. Wachtendorp, Rymchron. 7 B. behalven Winsenius, &c.

Dit wegens Veronaas Op- en Ondergangs vertellingkjes, treede voorts tot de bewysen over.

Vorperius Thaborita, by Matheus, Analector. IV Tom.

[p. 357]

390 bl. segt geen tydgenoot van die verwoestinge te syn bekend.

Alkemades Stoke vertoond in de Aanteekeningen, op de XXste graaf, gemelde Jan, 147 bl. dat het jaar van Veronaas verwoestinge, word gesteld van sommige op 1296, sommige op 1297, sommige op 1288, en weder sommige op 1303.

De Hr. Alting (Not. Germ. Inf. 11 Part. 193 pag.) schynt echter, deese stad te verdedigen, uit oude Vergunbrieven, deselve noemende Vranlo, Vronlo en Franlo; en, met Stoke en Beka, bevestigende der selver ondergang.

Verdere bewysen van dit vermaarde Verone, worden genoomen.

I. Uit een oud verroest segel van koper, waar op, nevens een adelaar met uitgespreide wieken, en een degen, deese (naar den konst dier tyden getrokken) letteren: Sigillum Civium de Vronlageist. 't segel der Burgeren van Vronen op die geest. Junius, Batav. 17 cap. 477 pag. noemende Nic. Vorstius de besitter van dit Juweel.

II. Uit een houten kruis, op wiens dwershoud dit wydberoemde tydschrift: eCCe CadIt Mater frIsIae. Sie daar valt de moeder van Friesland. Junius, 476 pag. &c. Maar Scotanus (Friesse G. 5 B. 151 bl.) geloofd dat dit tydschriftje is staande op A. 1303, teweeten, 6 jaaren naar den rechten tyd.

Ondertussen? sullen hier de Liefhebbers der Tydschriften gelieven aan te merken, dat de D, die nu word gereekend, by onse voorvaderen is verby gegaan. Want siet diergelyken voorbeeld, in deese woorden, by Jak. van Oudenhoven (s' Hertogen Bossche Besthryv. 3 bl.) godefrIdVs dVXe sILVa feCIt oppIdVM. Govaart den hertogh, heeft uit een bosch een stad gemaakt.

III. Uit een klokje, draagende deese letteren. A. Vro Domini mcclxxx. Tempore Alardi Presbiteri Mencis Septembri. Dit uit een beminnens waardige Konstprint, onder myn Neêrlandsle Versaamelingen te beschouwen. Junius, 476 pag. Soeteboom, Vronen, 3 B. 7 H. 179 bl.

Dit heeft, volgens Junius en Soeteboom, gehangen in de kerktooren van Valken-oog, een dorp ontrent Schagen: maar de meergenoemde Barbier van Scorel (Medenbl. Chron. 82 bl.)

[p. 358]

getuigd dat het kloksken, op den 5 Junii, A. 1647, wegens de vreugd, over de vrede met Spanje, aan stukken is geklept, en daar op, om vergooten te worden, naar Amsteldam is gestierd.

IV. Uit het rechte meesterschap, aangaande het district van de verdelgde stad. Junius, 477 pag.

V. Eindlyk uit de visch-tol, over alle meeren en rievieren. Junius, 477 bl. Doch dit spreekt Van Leeuwen tegen; seggende (Leidens Beschryv. 152 bl.) dat de benaaminge van de Vroon-vissery moet gehaald worden, niet van de gewaande stad Verona; maar van het woordeken vroon, dat is, vry, in de benaamingen van Vroon-schoude, Vroon-landen, en Vroon-visseryen; in de oude Vergunbrieven te vinden.

Tot soo verre hier mede van Verona; die niet vernoegd is, ga verder naar Scriverius, by Goudhoeve, 350 bl. Boxhorn. Stedeb. 349 bl. gemelde van Leeuwen, Batav. 98 bl. en eindlyk Van Royen, in syn Verkleuringen over Verstege, 6 H. 190 bl.