Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Willem de II]

WILLEM de II;

Den Roomssen Adelaar met Hollands Leeuw te paaren
In 't veld van synen schild, moght Willem, jong van jaaren;
Diens inborst vroegh den oom van Braband droegh ontsagh;
Dat Uitrecht kunde draagt wat fors hem overmagh.
Anjou verliet het veld, en Aaken boog haar setel.
Trouwloose Fries, wat maakt uw moetwil soo vermetel?
Doch de ys-schors smoort syn roem en lyf in bloed en nat,
Daar Rhynlands Heemraadschap de laatste straal van vat.

[p. 385]

I. Vader; graaf Floris de IV, wiens leven en dood wy boven beschreven, 88 bl.

II. Moeder; Vrouw Machteld van Lottringen; de dochter van hertogh Henrik van Lottringen, de I deeses naams, de vierde herrogh van Braband. Deese stichte, naa 's mans omkoomen, een abdye te Loosduinen, voor de nonnen van de Cistercienser orden; en is ook, A. 1267, in deselve ter aarden besteld. Scriverius. Graven, 189 bl.

III. Vrouw; Elisabeth van Brunswyk; A. 1251, overleden, en te Middelburg, in het klooster der Premonstranten begraven, A. 1256. Scriverius, in syn Aanteekeningen, vertellende met een, uit Wilhelmus Procurator, de brand in haar slaapkamer, op de bruilofts nacht, ontstaan.

IV. Kinderen; Floris, naderhand hem in de regeeringe gevolgd. Boven, 89 bl. Daarenboven (volgens Meyerus) Machteld en (volgens Kuspiniaan) Beatrix, van welke sommige Schryvers, met een ongegrond vermoeden, een koningin van Spanje maaken. Scriverius, in deselve Aanteekeningen 214 bl.

V. Bedryven; hy is te Leiden gebooren, Orlers, Leid. 283 bl. wierd vaderloos, in het 6ste jaar synes ouderdoms; en stond daar op onder de voogdye van syn oom, Otto den III, biskop van Uitrecht, en wierd, in syn 20ste jaar tot Roomsch koning gekoosen, A. 1247; synde keiser Frederik de II, door paus Innocent den IV, met den ban gebliksemd, en de reeds verkoosene Roomsch koning, Henrik, de Thuringer landgraaf, tegens Koenraad, (door toedoen van syn vader Frederik, mede Roomsch koning) oorloogende, in het belegh van Worms, aaneen quetsuir gestorven. Mathëus Parisiensis, by onsen Scriverius, 208 bl.

Doch Frederik was niet ter zielen, of deese Koenraad (de vader van dien beklagelyken Prins, voor eenige jaaren van my, in een treurspel, ten tooneele gevoerd) trad onder de oogen van onsen Willem. Keerde sich met syn oorlogsmagten naar Italie, vermeesterde Napels en Sicilie. Doch het vergis van Manfredus, syn bastaard broeder, verkorte de vreugd van deese besittinge. Godfried. Chron. 723 bl.

Ondertussen was Willem binnen Uitrecht, daar hy, in S. Marienhof, met een steen aan syn hoofd wierd beseert. Dat hy seer euvel opnam, by eede dreigende des stads verwoestinge, indien hem de daader niet wierde geleverd. Scriverius, Graven, 313 bl.

[p. 386]

Van syn wond hersteld synde, deed Willem een veldtogt, om, voor hy optrok naar Italie, syn land te bevredigen, met de moetwil der oproerige Friesen in te toomen.

Maar, A. 1256, op den 28 Januar. over toegevrosene moerassen willende ryden, brak het ys onder syn paard; en wierd daar op, in de slyk steekende, by Hoogwoude, van de Friesen doodgeslagen. Wachtendorp, Rym-chron. 6 bl. doch siet ook boven, 145 bl.

Voorts heeft hy in s'Gravenhage doen bouwen het paleis, waar af boven, 121 bl.

Gelyk, te Heemskerk, tussen Haarlem en Alkmaar, een slot, het Huis te Marquette naderhand genoemd; van welke mede boven, 221 bl. en, ontrent het genoemde Alkmaar, het Huis Toorenburg, ook weder boven, 339 bl.

Heeft daarenboven door syn broeder, Floris, ook gestreden tegens Swarte Griet (van welke al mede boven, 241 bl.) trachtende naar het besit van het eiland Walcheren: naa de verwinninge de gevangene wel het leven schenkende, doch deselve soo ontblood van klederen naar Vlaanderen weerom sendende, datse syn genoodsaakt geweest, met groen erwteloof en andere saamgevlochten kruiden haar schaamte te bedekken. Wilhelmus Procurator, by Matheus, Analector. IV Tom. 89 pag. Boven by de Smaadstraffen, 329 bl.

Doch deese twist is eindlyk A. 1254, afgedaan, en Swarte Griet heeft het hoofd in de schoot moeten leggen; te vergeefs Karel van Anjou, broeder van Ludewyk, koning van Vrankryk, op haar syde genoomen hebbende. Ondertussen hoe deese trotse koning, Willem beriep tot een veldslagh; hoe Willem met de syne op de gestelde plaats verscheen; hoe de bange Karel ging loopen, en hoe de moedige Willem hem vervolgde en verjoeg uit Valencyn; hebt gy heel omstandelyk weder by onsen keurigen Scriverius, op sich selven, 200 bl. of in Goudhoevens Oude Chron. 313 bl.

VI. Dood; op het ys, te Hoogwoude, 27 jaaren oud; gelyk wy soo eeven hebben aangeteekend.