Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Dieden
(gemeente Ravenstein)

Dieden, Herv. kerk

Dorp ontstaan in de vroege middeleeuwen als oeverwaldorp langs de Maas. De voorm. Herv. kerk (Maasdijk 79) is een zaalkerk met een forse toren van drie geledingen bekroond met een zeskante ingesnoerde naaldspits. Het grotendeels in tufsteen opgetrokken schip dateert uit de tweede helft van de 12de eeuw; in de 15de eeuw werd het verhoogd en voorzien van steunberen en spitsboogvensters. In dezelfde eeuw verrees de bakstenen toren; in de onderbouw zitten speklagen, waarvan de tufsteen afkomstig is van de oude westgevel. Van het 15de-eeuwse koor met noordelijke transeptarm, die al vóór 1732 weer verdween, zijn enkel nog de dichtgemaakte verbindingsbogen zichtbaar. De sinds lang als opslagruimte gebruikte kerk kreeg bij een restauratie in 1970-'71 een nieuw dak en een nieuwe torenspits. Toen heeft men ook de traptoren gereconstrueerd.

Windmolen ‘Stella Polaris’ (Maasdijk 76) is een ronde bakstenen stellingkorenmolen uit 1865.

Boerderijen. De T-boerderij Achterstraat 6 stamt uit 1764 en is aan het eind van de 19de eeuw verbouwd. De krukvormige boerderij Maasdijk 80 behoorde aan de rentmeester van de heren van Dieden en stamt uit de 18de eeuw.

Demen. Dit oeverwaldorp ten oosten van Dieden onstond in de vroege middeleeuwen. De R.K. St.-Willibrorduskerk (Maasdijk 69) is een eenbeukige neogotische kerk met driezijdig gesloten koor, gebouwd in 1857-'60 naar plannen van P.J.H. Cuypers. De 15de-eeuwse toren van de oude kerk bleef behouden, maar werd in 1890 alsnog door Cuypers ommanteld, verhoogd en van een traptoren voorzien. De pastorie (Maasdijk 68) uit omstreeks 1890 heeft een bel-etage aan de dijk en een vanaf de

[p. 134]

Demen bij Dieden, R.K. St.-Willibrorduskerk

polderkant toegankelijk, onderliggend koetshuis. Enkele 18de-eeuwse T-boerderijen zijn Maasdijk 64, Burgemeester Canenstraat 2 (1745) en St.-Wilbertstraat 3 (1768); de laatste heeft een grote, jongere schuur en een houten karnhuisje.

Neerlangel. Dit oeverwaldorp ten zuidoosten van Dieden ontstond in de vroege middeleeuwen. Ter vervanging van een 11de-eeuwse tufstenen kerk bouwde men in 1869 de eenbeukige neogotische R.K. kerk St. Jan de Doper (St.-Jansstraat 2). De toen met een derde geleding verhoogde tufstenen toren - met dichtgemaakte galmgaten en zonder westingang - en een deel van de tufstenen westgevel bleven bewaard. Inwendig heeft de toren nog aanzetten van een koepelgewelf.